Sam Stokes مدیر فروش مستقر در نیوزلند است که به عنوان شخصی مضطرب از او یاد نمی‌شود، اما تنها چیزیکه او را تا حد مرگ می‌ترساند سوزن است. این ترس به گونه‌ای در وجود سم شدت یافته که او را از آزمایش معمولی که در سالهای زندگی خود باید انجام دهد منع کرده است. سم حالا ۴۰ سال سن دارد و از سن ۲۰ تاکنون در آزمایش خون و یا اهداء خون شرکت نکرده و فناوری واقعیت مجازی می‌تواند کلیدی برای باز کردن درب‌های بسته زندگی او باشد.
همسر سم نیز ترس او از سوزن را تایید کرد و اذعان کرد که سم یکبار برای آزمایش خون به بیمارستان و مجتمع پزشکی رفت اما نتوانست در محیط دوام بیاورد و محل را ترک کرد.
سم در رابطه با این موضوع گفت:
زمانی که قصد داشتم آزمایش خون بدهم دمای بدنم به شکل قابل توجهی پایین آمد و سر تا پا از عرق پوشیده شدم. من از فرایند خون گیری متنفرم.
زمانیکه همه گیری کرونا آغاز شد، او می‌دانست که نمی‌تواند به خاطر یک سوزن کوچک، زندگی خود را دودستی تقدیم ویروس کند؛ حتی بااینکه مشاهده اخبار برای او غیر قابل تحمل بود و هرروزه اخبار جدیدی درباره توسعه و پیشرفت واکسن‌های کرونا شنیده می‌شد.
روزها گذشت و سرانجام نوبت واکسن به Stokes رسید، با این تفاوت که همانند گوله برفی پر استرس نبود و حین مراجعه به مرکز تزریق واکسن نمی‌لرزید و عرق نمی‌کرد. Stokes بزرگترین ترس زندگی خود را از طریق فناوری واقعیت مجازی حل کرد؛ فناوری که در ابتدا توسط سونی و متا برای بهبود روابط اجتماعی و همچنین ارائه تجربه جدید در صنعت گیم روی کار آمد و اپل نیز با وارد شدن به این حوزه، به جمع توسعه دهندگان واقعیت مجازی پیوست.
متا کوئست ۲ در برابر کوئست پرو؛ کدامیک برای گیمینگ مناسب است؟
ایده بکارگیری فناوری واقعیت مجازی و رویارویی با ترس‌ها جدید نیست و چنین نگرش‌هایی نسبت به فناوری از سال ۱۹۹۰ در نظر گرفته شده است. با وارد شدن هدست‌های واقعیت مجازی پیشرفته‌ای مانند: Oculus Rift و همچنین HTC Vive از سال ۲۰۱۶، توسعه دهندگان فعال در این حوزه به دنبال بهبود مکالمات و سلامت روان هستند.
اما در سال ۲۰۲۳ و علارغم اینکه همه گیری کرونا در سالهای گذشته بر میزان اضطراب و تحلیل ذهنی و جسمی ما افزود، تنها از قابلیت‌های فناوری واقعیت مجازی حرف می‌زنیم، نه تاثیر آن روی سلامت روان. ما همچنان در دنیایی زندگی می‌کنیم که استفاده از هدست واقعیت مجازی دشوارتر از نوبت گرفتن از دکتر روان پزشک است.
محدود بودن تعداد افرادیکه از واقعیت مجازی در زندگی خود بهره می‌برند، یکی از ضعف‌هایی است که در مقابل قیمت بالای آن قد علم می‌کند. به علاوه، یکی از دلایل محدود بودن کاربران هدست‌های واقعیت مجازی، عدم درک درست نسبت به قابلیت‌های این فناوری و این موضوع است که آیا با وجود خرید این سخت افزار، واقعیت مجازی می‌تواند به شکل تاثیر گذار به درمان ترس‌ها و اختلالات روانی ما بپردازد یا تنها جنبه سرگرمی دارد؟
Barbara Rothbaum که معاون پژوهشی بالینی دانشکده پزشکی دانشگاه Emory است و از سال ۱۹۹۵ مطالعات خود را درباره کاربرد و تاثیر واقعیت مجازی در درمان روان منتشر می‌کند گفت:
واقعیت این است که فکر می‌کردم از سال ۱۹۹۵ تاکنون افراد بیشتری نسبت به استفاده از واقعیت مجازی رغبت نشان می‌دهند، اما در واقع نسبت به این هدف دورتر هستیم.
Stokes یکی از افرادی است که تنها با مشاهده اخباری درباره تحقیقات انجام شده توسط دانشگاه های Otago، نیوزلند و شرکت OverCome نسبت به استفاده از اپلیکیشن واقعیت مجازی رغبت نشان داد و اقرار کرد که می‌بایست واکسن کوید ۱۹ را دریافت کند؛ از اینرو مجبور شد تا از طریق واقعیت مجازی با ترس خود روبرو شود.
تکامل
در سال ۲۰۲۳، امکان استفاده از واقعیت مجازی تنها از طریق هدست Cardboard که به تلفن هوشمند شما متصل شده امکان پذیر است، آن هم تنها با پرداخت ۲۰ دلار. بنابراین، این سهولت دسترسی به هدست واقعیت مجازی در سال ۱۹۹۵ و زمانیکه Rothbaum و همکارانش مطالعات خود را در مجله آمریکایی روان شناسی منتشر کردند نبود.
Rothbaum در رابطه با هزینه درمان روان در دهه‌های گذشته گفت:
در آن زمان، درمان ترس از ارتفاع نیازمند هزینه ۱۵۰ هزاردلاری برای رایانه و همچنین ۱۶ هزار دلار برای هدست واقعیت مجازی بود.
رایانه‌ای که فرایند درمان از طریق آن پیش برده می‌شد، در کنار سایز بزرگش، به شکل حیاتی به خنک سازی نیاز داشت. برای سپری کردن دوره درمان، بیمار می‌بایست هدستی را که به شکل کامل از صفحه نمایش پوشیده شده بود را روی چشم خود بگذارد و Rothbaum همراه او با سایر دانشجویان برای راه اندازی رایانه ارتباط برقرار کند.
در دهه ۹۰، پیشرفت حوزه واقعیت مجازی به سرعت پیش نمی‌رفت و Rothbaum نسبت به این موضوع و توقف مطالعات خود در زمینه درمان روان ابراز نگرانی کرد و تصور می‌کرد که حوزه مطالعاتی مورد علاقه او به پایان خواهد رسید.
اما خوشبختانه این اتفاق رخ نداد و سایر شرکت‌ها نیز تولید هدست واقعیت مجازی خود را با قیمت پایین‌تر آغاز کردند. Rothbaum نیز دست روی دست نگذاشت و همگام با تحقیقات خود، هدست‌های عرضه شده در سالهای گذشته را خرید؛ به شکلی که دفتر کار خانگی او مملو از مدل‌های متنوع هدست است.
از نظر او، رزولوشن و تجربه کاربری شخصی که از هدست استفاده می‌کند در تولید دستگاه مهم است. اگر بیمار نتواند در دوره ۳۰ دقیقه‌ای استفاده از دستگاه حس راحتی داشته باشد و وزن هدست بالا باشد، بنابراین تجربه استفاده از دستگاه در بازه طولانی مدت دشوار خواهد بود.
با گذشت چندین دهه و پیشرفت هدست‌های واقعیت مجازی، همچنان دستگاه‌های جدید شاهد ضعف و کمبود هستند. به عنوان نمونه، ضعف عملکرد باتری و محدودیت در سازگاری با عینک های طبی از مواردی است که به هیچ عنوان نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
واقعیت مجازی مسیر طولانی را از چندسال گذشته تاکنون طی کرده و اکنون متا بیش از ۸۰ درصد از سهم محصولات واقعیت مجازی را به خود اختصاص داده است که با عرضه Apple Vision pro، نتایج ممکن است تا حدی تغییر کند.
متاکوئست ۲ پرو آخرین هدست واقعیت مجازی متا محسوب می‌شود که با برچسب قیمت ۴۰۰ دلار به بازار عرضه می‌شود و نیازی به سخت افزار خارجی ندارد؛ این پیشرفت قدم بزرگی نسبت به سال ۲۰۱۶ و عرضه اولین مدل‌های پیشرفته هدست‌های واقعیت مجازی HTC محسوب می‌شود که هر دو برای فراهم کردن تجربه بصری و اجرای برنامه‌ها به رایانه‌های قدرتمندی متصل می‌شدند.
سونی نیز با عرضه PlayStation VR 2 تجربه گیمینگ را در نسل نه بهبود داد و قابلیت‌هایی مانند:هپتیک و فناوری ردیابی چشم، امید پیشرفت هدست‌های واقعیت مجازی را در دل علاقمندان روشن کرد؛ بااینحال هدست پلی استیشن نیز کماکان به کنسول وابسته است.
با افزایش تقاضا در دوران همه گیری کرونا و سرگرمی‌های خانگی، موضوعی به سرعت توجهات را به خود جلب کرد و آن حوزه متاورس بود که کاربرد هدست‌های واقعیت مجازی را بیشتر از آن چیزیکه تصور می‌کردیم گسترش میداد.
تجربه واقعیت مجازی
مطالعات و تحقیقات بسیاری در زمان فعالیت Rothbaum منتشر شده است و نمونه‌هایی از آنها به کاربردی بودن فناوری واقعیت مجازی اشاره می‌کنند؛ به عنوان نمونه، ۱۹ مطالعه انجام شده از طریق مواجه درمانی نشان می‌دهد که فناوری واقعیت مجازی می‌تواند ترس‌ها را بیابد. در این بین، ۱۲ گزارش نیز حاکی از تاثیر گزار بودن این فناوری در کاهش اضطراب است.
نویسنده Cnet اشاره کرد که دکتر Howard Gurr،یک روانشناس مستقر در نیویورک است که درمان با واقعیت مجازی را به بیماران خود پیشنهاد می‌کند و نرم افزار انحصاری آنها برای تشخیص و درمان اختلالات و بیماری‌ها، توسط Amelia Virtal Care ساخته شده است.
پس از قرار دادن تلفن در داخل هدست، به محیطی فوق العاده استرس زا منتقل شدم و آن نشستن در خودرو و رانندگی بود. بیش از ۱۰ سال است که در آمریکا زندگی می‌کنم و از آن زمان تاکنون رانندگی نکرده‌ام. من همواره راننده‌ای پر اضطراب بودم و بااینکه اکثر اوقات از سیستم نقلیه عمومی برای رفت و آمد استفاده می‌کردم، اما می‌بایست تا مثل Stokes با ترس‌هایم روبرو شوم.
رانندگی در جاده به هیچ عنوان همانند شبیه سازی واقعی رانندگی نبود. هیچ پدالی برای گاز و ترمز در نظر گرفته نشده بود و تجربه آن به گونه‌ای بود که انگار با خودرو همراه هستم نه آنکه بتوانم آن را کنترل کنم. بااینحال، فضای محیط شبیه سازی به گونه‌ای بود که اضطراب من شدت یافت.
به عنوان نمونه، یکی از لحظاتی که در حین رانندگی برای تمامی ما رخ می‌دهد، یکدفعه رد شدن خودرو از سمت چپ و راست است که اندکی حواس راننده را پرت می‌کند و باید به شکل مداوم آینه بغل و پشت را نگاه کند. به علاوه، در حین رانندگی اصلا متوجه سایر سرنشینان نشدم، زیرا به شدت درگیر رانندگی و دقت روی مسیر بودم.
واقعیت مجازی تنها برای مواجه شدن با ترس نیست
درمان ترس‌ها یکی از وظایف اصلی هدست‌های واقعیت مجازی است که با قرار دادن کاربر در هواپیما و یا بالای آسمان خراش، جزئیات محصور کننده‌ای را در دید کاربر قرار می‌دهد و فرایند کنار آمدن با ترس را تسهیل می‌بخشد.
مواجه درمانی از طریق هدست‌های واقعیت مجازی می‌تواند تا میزان قابل توجهی کاربردی باشد و شخص با شرکت در هشت یا نه جلسه بتواند با مشکلات خود کنار بیاید و آنها را حل کند. اما این روش درمان به شکل واقعی نمی‌تواند به بیمار کمک کند و در عوض ترس و و سایر مشکلات او را تشدید می‌کند.
به علاوه، بکارگیری واقعیت مجازی در بعضی حالات به معنای فرار از محیط استرس زا و پناه بردن بردن به نقطه امن و آرامش است که هر شخصی در زندگی خود به آن نیاز دارد . Monet Goldman که در حوزه خانواده فعالیت می‌کند بیشتر از همه بر قابلیت‌های مثبت آن در مواقع مختلف تاکید می‌کند.
Goldman به جلسه‌ای از درمان روان پسر بچه‌ای اشاره کرد که دیگر عادی صحبت نمی‌کرد و در تماس‌های تلفنی پاسخ‌های یک کلمه‌ای میداد. Goldman در ادامه توضیح داد که توانست از طریق فناوری واقعیت مجازی با او تماس‌های ویدئویی برقرار کند و بیمار را به وضعیت عادی برگرداند.
حتی افرادیکه کاملا در محیط مجازی غرق شده‌اند نیز به دنبال راه‌هایی برای آزاد کردن استرس هستند. Anais Riley که در شبکه اجتماعی تیک تاک، یوتیوب و توییچ چندین میلیون مخاطب را به خود جذب کرده، به بازی Beat Saber مشغول است تا از طریق فعالیت بدنی در دنیای واقعی و تمرکز روی جهان غیر واقعی به سلامت روح و جسم برسد و در این بین، از موسیقی و رقص که دو جزء مهم زندگی او هستند لذت ببرد.
Anais Riley در این باره گفت:
من از بازی کردن لذت میبرم و پیشرفت خودم را احساس می‌کنم.
اما همانطور که گفته شد، واقعیت مجازی مثل چوب دست جادویی نیست که تنها به کاهش اضطراب و ترس‌ها بپردازد. بلکه صرفا منبع دیگری است که درمانگران حین ارائه مواجه درمانی از آن استفاده می‌کنند، تکنیکی که به افراد کمک می‌کند تا با قرار دادن آنها در معرض محرک‌ها و همچنین محیط امن، بر ترس خود غلبه کنند.
سکوی پرتاب
بزرگترین مشکلی که درحال حاضر با فناوری واقعیت افزوده روبرو هستیم این است که طیف محدودی از مردم از این فناوری در زندگی روزمره خود استفاده می‌کنند. اگر هدست‌های واقعیت مجازی همانند تلفن‌های هوشمند همه گیر شوند، درمانگران به داده‌های بیشتری در حوزه سلامت و روان دست می‌یابند و از تاثیر این فناوری در در زندگی مردم آگاه خواهند شد.
براساس اطلاعات دریافت شده از IDC، نه میلیون و هفتصد هدست واقعیت مجازی و واقعیت ترکیبی در سال ۲۰۲۲ به تمامی نقاط جهان ارسال شده است، درحالیکه براساس گزارش IDC، سیصد میلیون تلفن هوشمند در نیمه چهارم سال ۲۰۲۲ در سرتاسر جهان عرضه شده‌اند.
ورود اپل به این حوزه نیز با معرفی اپل ویژن پرو همراه است. هدستی گران قیمت که با وجود عدم رضایت سرمایه گذاران، ممکن است بتواند یخ کاربران را بشکند و درآمد و استقبال بیشتری را برای این حوزه فراهم کند. به علاوه، اپل سابقه طولانی در ایجاد محبوبیت در محصولات خود مانند: تلفن هوشمند، تبلت و ساعت هوشمند دارد و انتظار می‌رود تا با اصلاح قابلیت‌های این هدست و عرضه آن در سال ۲۰۲۴، با محصولی قدرتمند روبرو باشیم.
دلیل قیمت بالای هدست اپل ویژن پرو چیست؟
Liamas در رابطه با این موضوع گفت:
اپل روش مخصوص خود برای هدایت جزر و مد دارد و با این روش تمامی قایق‌ها را در هوا معلق نگه میدارد. هدست اپل توجهات بسیاری را به خود جلب خواهد کرد و با وارد شدن به بازار، وجه تمایزی را بین سایر هدست‌ها و محصول خود ایجاد خواهد کرد .
در این بین، شمارش تعداد درمانگرانی که از این فناوری استفاده می‌کنند نیز مشخص نیست، اما داده‌هایی در دسترس قرار دارند که می‌تواند سرنخ‌هایی را در اختیار ما قرار دهند. American Virtual Care که در توسعه برنامه‌های شبیه ساز هدست‌های واقعیت مجازی فعالیت می‌کند، در درمان ۲۰ هزار بیمار همکاری کرده است و توسط ۲۰۰۰ متخصص سلامت و روان مورد استفاده قرار گرفته است.
OverCome نیز شرکتی دیگر در توسعه نرم افزارهای واقعیت مجازی است که Stokes از آن برای غلبه بر ترس خود بهره برده و در ۳۰ کشور جهان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در کنار این موضوع که فناوری واقعیت مجازی نسبت به سایر نرم افزارها کمیاب‌تر است، اما روان درمان‌ها به زمان بیشتری نیاز دارند تا در ابتدا نحوه کار با این فناوری را یاد بگیرند و باید آموزش ببینند که چگونه آن را را روی بیماران خود اعمال کنند.
غول‌های فناوری به دنبال تعمیم واقعیت مجازی هستند
Hutchinson در ارتباط با محبوبیت واقعیت مجازی توضیح داد که مدتی طول می‌کشد تا عموم مردم و حتی درمانگران نسبت به عرضه هدست‌ها استقبال نشان دهند. با این دلیل، او تصمیم گرفت تا کار خود را روی دستگاه‌هایی آغاز کند که بیشتر توسط مردم مورد استقبال واقع می‌شوند و آن محصول تلفن هوشمند است.
OverCome در محصولات خود، ابزارهایی را نیز عرضه می‌کند که درمانگران می‌توانند از آنها در جلسات درمانی خود استفاده کنند. این شرکت با عرضه برنامه‌های درمانی واقعیت افزوده برای عموم مردم، حوزه شغلی خود را گسترش داد تا هر شخص بدون نیاز و نظارت درمانگر به تعامل با جهان مجازی بپردازد.
Hutchinson در ارتباط با این موضوع گفت:
هدف اصلی OverCome ایجاد روشی مقرون به صرفه و راهکاری آسان برای مواجه شدن و حل اختلالات اضطراب است.
افرادیکه در جلسات درمان نرم افزار OverCome شرکت می‌کنند، به شکل پله به پله از درجه اضطراب سطح پایین به درجه اضطراب سطح بالا صعور می‌کنند تا بتوانند به تدریج با ترس‌های خود روبرو شوند و به یکباره شوکه نشوند.
نگاه اولیه بر Apple Vision Pro: آیا هیجان کاربران منطقی است؟
مراحلی که برای Stokes در نظر گرفته شده بود، در ابتدا Stokes را بیرون از ساختمان واکسیناسیون قرار میداد، درحالیکه در مراحل پایانی کنار پرستار نشسته بود و خود را برای تزریق واکسن آماده می‌کرد.
بنابر گفته Rothbaum، بیست سال از زمانیکه این مطالعه به یکی از زیرشاخه‌های فناوری و کاربرد عمومی تبدیل شود طول کشید. اگر این ادعا درست باشد، تایمر پیشرفت فناوری واقعیت مجازی از سال ۱۹۹۵ آغاز نشده است، بلکه زمانی آغاز خواهد شد که هدست‌ها با قیمت مقرون به صرفه در دسترس عموم قرار بگیرند.
Barbara Rothbaum در پایان گفت:
حتی اگر فناوری واقعیت مجازی از سال‌ها پیش در حال پیشرفت و توسعه باشد، من همچنان زمان را روی سال ۲۰۱۵ تنظیم می‌کنم و این بدان معناست که تنها ۷ یا ۸ سال از زمان عرضه اولین هدست واقعیت مجازی پیشرفته گذشته است.
نظرات