مطالعه‌ای جدید آشکار کرده است که میان آلودگی هوا و بیماری آلزایمر پیوند برقرار است. آلزایمر حالتی است که تدریجاً منجر به از دست دادن حافظه، زوال شناختی و کاهش کیفیت زندگی می‌شود.
دانشمندان فکر می‌کنند ذره‌ای به نام مگنتایت (magnetite) که در هوای آلوده یافت می‌شود، باعث شروع این بیماری می‌شود. مگنتایت ترکیبی از اکسید آهن مغناطیسی است که درنتیجه فرایند‌های احتراق در دمای بالا ایجاد می‌شود. اگزوز خودرو، سوختن چوب، نیروگاه‌های زغال سنگ، اصطکاک لنت ترمز و فرسودگی موتور نمونه‌هایی از این فرایندها هستند. این ترکیب یک آلاینده رایج است که می‌تواند از طریق بینی وارد مغز شود و همچنین می‌تواند از سد خونی مغزی عبور کند.
گروهی از محققان تحت هدایت دو دانشمند یعنی پرفسور سیندی گاناوان و پرفسور کریستین مک‌گرث در دانشگاه فناوری سیدنی با دانشمندان دیگری در استرالیا و سنگاپور همکاری کردند تا کاوش عمیق‌تری در موضوع رابطه آلودگی هوا و سلامت مغز انجام دهند. مطالعه پیشگامانه آن‌ها برای فهم رابطه بین آلودگی هوا و بیماری آلزایمر، سلول‌های عصبی انسان و موش‌ها را در معرض ذرات سمی هوای آلوده قرار داد.
پرفسور گاناوان ابراز کرد:
درحالی که کمتر از ۱ درصد موارد ابتلا به آلزایمر ریشه ژنتیکی دارند، به‌نظر می‌رسد محیط و سبک زندگی تاثیر بزرگی در ابتلا به این بیماری دارند. مطالعات قبلی به رابطه بین آلودگی هوا و آلزایمر اشاره کرده بودند. اما این اولین مطالعه‌ای است که امکان تحریک این بیماری توسط ذرات مگنتایت که مغز را هدف قرار می‌دهند را تجزیه و تحلیل می‌کند.
در طی این مطالعه چهارماهه، موش‌های سالم و همچنین موش‌های مستعد در معرض آهن، مگنتایت و هیدروکربن گازوئیل قرار گرفتند. مگنتایت به‌طور مداوم آسیب‌هایی که به آلزامیر منجر می‌شوند مانند از دست دادن سلول‌های ضروری مغزی، تجمع پلاک آمیلوئید، افزایش استرس و اضطراب، و اختلال حافظه کوتاه مدت را در موش‌ها نشان می‌داد.
پرفسور مک‌گرث افزود:
مگنتایت یک آلاینده هوای فراگیر است که در اگزوز وسایل نقلیه، سوختن آتش چوب، نیروگاه‌ها و حتی از طریق سایش و پارگی لنت ترمز ایجاد می‌شود. ما در این ذرات نفس می‌کشیم و آن‌ها توانایی دردسرآفرینی در ورود به مغز از طریق مجرای بینی ما دارند و حتی از محافظ خونی مغزی هم عبور می‌کنند. هم در سلول‌های موش‌ها و هم انسان، مگنتایت منجر به واکنش دفاعی‌ای شد که باعث التهاب و استرس اکسیداتیو می‌شود که در زوال عقل موثر است.
شرلوت فلمینگ، یکی از محققان حاضر در این مطالعه اضافه کرد:
به نظر می‌رسد مگنتایت حتی در موش‌های سالم هم باعث تخریب عصبی می‌شود که مسئله‌ای نگران کننده است. این یعنی هرکسی که در معرض ذرات مگنتایت قرار دارد ممکن است به آلزایمر مبتلا شود، فارغ از پیش‌زمینه ژنتیکی یا عوامل خطرآفرین دیگر. بنابراین، نظارت و کنترل سطح مگنتایت موجود در هوا و آگاهی‌رسانی درباره خطرات هوای آلوده امری حیاتی است.
این نتایج خواستار توجه از سوی متخصصین سلامت و سیاست‌گذاران است تا اقدامات فوری برای کاهش آلودگی هوا در جهت سلامتی مغز انجام شود. اضافه کردن مگنتایت به حدود آستانه ایمن و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط وسایل نقلیه و نیروگاه‌ها باید برای حفاظت از مردم در برابر خطرات بیماری‌های عصبی در اولویت قرار گیرد.
نظرات