معاون فنی و توسعه شبکه همراه اول: وقتی از ۳G و ۴G استفاده نمی‌کنیم، چرا باید روی ۵G سرمایه‌گذاری کنیم؟

بیست‌وپنجمین کنفرانس بین‌المللیِ انجمن کامپیوتر یکی از رویدادهای علمی ارزشمند در ایران است که به مدت دو روز (۱۱ و ۱۲ دی ماه) در ۱۰ شاخه مختلف در حوزه‌های تحقیقاتی مختلف علوم و مهندسی کامپیوتر نظیر شبکه‌های نسل آینده، علوم داده، امنیت کامپیوتر، بازی‌های کامپیوتری، هوش مصنوعی، پردازش سیگنال، سیستم‌های توزیعی، مهندسی نرم‌افزار و معماری کامپیوتر در حال برگزاری است.

مرتضی طاهری‌بخش، در بیست‌وپنجمین کنفرانس بین‌المللی انجمن کامپیوتر ایران که با حضور دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات، پژوهشگران، دانشجویان و مهندسان بخش‌های صنعتی کشور برای تبادل‌یافته‌ها و دستاوردهای علمی در دانشگاه علم و صنعت ایران برگزار شد، با رویکردی متفاوت به مقوله شبکه‌های نسل آینده پرداخت.

مرتضی طاهری‌بخش، معاون فنی و توسعه شبکه همراه اول در نطق اصلی خود در این مراسم، سخنانش را با این پرسش آغاز کرد:

اصولا چه اهمیتی دارد که تکنولوژی ۵G بیاید؟ مگر با تکنولوژی‌های ۳G و ۴G چکار کردیم؟ نباید از اپراتورهای ارتباطی انتظار داشته باشید که به محض پیدایش تکنولوژی‌های جدید به سمت آن‌ها بروند و با سرمایه‌گذاری‌های سنگین، فناوری‌هایی را توسعه دهند که هیچ استفاده‌ای از آن نشود. حرکت به سمت ۵G آمادگی می‌خواهد، برای اپراتورهای ارتباطی بسیار سخت است که هزینه هنگفتی را صرف سرمایه‌گذاری برای توسعه زیرساخت‌های مرتبط با فناوری‌های مختلف کنند، اما در نهایت ترافیک شبکه‌شان خالی بماند.

طاهری‌بخش در ادامه صحبت‌های خود به این مورد نیز اشاره کرد که با وجود اینکه ۳G و ۴G سال‌هاست رونمایی شده و با ۸ سال تأخیر وارد کشور شد ولی ما از همین ظرفیت موجود نیز استفاده لازم را نبرده‌ایم.

طاهری‌بخش اهداف اصلی توسعه ۵G را شامل تحقق سه عنوان «مقیاس‌پذیری»، «چابکی» و «انعطاف‌پذیری» دانست و با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته توسط همراه اول برای ورود به این نسل عنوان کرد:

با توجه به اینکه برآورد می‌شود اجرای پایلوت این نسل از فناوری تا ۲۰۲۱ – ۲۰۲۲ و توسعه فراگیر آن تا ۲۰۲۴ – ۲۰۲۵ به درازا بینجامد، لذا از سه سال گذشته مباحث مربوط به این نسل را شروع کردیم تا نهایتا بتوانیم با حمایت دولت، ما هم در این بازه زمانی اجرای پایلوت را داشته باشیم.

معاون فنی و توسعه شبکه همراه اول سه ویژگی مهم ۵G را «سرعت بالای یک گیگابیت بر ثانیه»، «کانکشن‌های در حجم انبوه» و «نرخ تأخیر پایین و دسترس‌پذیری بالا» دانست و برای استفاده از ظرفیت این شبکه باید باند ۳.۵Ghz در محدوده‌های کوچک و باند ۷۰۰-۸۰۰Mhz برای پوشش سراسری مورد استفاده قرار گیرد. اما همانطور که می‌دانید این باندها در ایران فعال نبوده و در اختیار نهادهای دیگر قرار دارند:

باند ۷۰۰-۸۰۰ مگاهرتز در اکثر کشورهای دنیا برای ۵G آزاد شده، اما این اتفاق در ایران همچنان نیفتاده است و اگر به سمت آزادسازی این باندها برای توسعه نسل جدید فناوری نرویم، کشور دچار مشکل خواهد شد.

طاهری‌بخش «رساندن فیبر به محل سایت های ارتباطی»، «تجمیع دیتاسنترها» و «تعامل ۵G با دیگر نسل های قبلی» را از جمله دیگر مباحث لازم برای ورود به این تکنولوژی عنوان کرد و گفت:

گذشته از تمامی این موارد، سرویس های اپراتورها مبتنی بر تقاضاست و تا زمانیکه صنعت تقاضایی برای استفاده از ظرفیت های نسل پنجم نداشته باشد، اپراتورهای ارتباطی برای رفتن به سمت این فناوری ترغیب نخواهند شد.

بنا بر اعلام شرکت ارتباطات سیار ایران، طاهری‌بخش خلأ وجود رگولاتوری بین حوزه‌ای و جزیره‌ای عمل کردن در توسعه شبکه‌ها را از عمده چالش‌های پیش روی صنایع کشور دانست و از «تحول دیجیتال» در سمت مصرف‌کنندگان (سازمان ها) به‌عنوان یکی از کلیدواژه‌های موردنیاز برای ورود به نسل های جدید فناوری یاد کرد. وی همچنین نسبت به عدم توانمندی دانشگاه در تولید منابع انسانی موردنیاز صنعت، انتقاد کرد.

با ظهور کاربردها و مدل‌های اقتصادی جدید برای ارتباطات سیار، لزوم به‌کارگیری نسل جدیدی از شبکه‌های انتقال داده سیار با حجم وسیع اتصال، میزان بالای پوشش شبکه، سطح بالای کیفیت سرویس، امنیت، قابلیت اطمینان و اعتماد بیش از پیش احساس می‌شود؛ بنابراین انتظار می‌رود شبکه‌های نسل پنجم بتوانند یک فناوری ارزشمند برای حصول نیازهای مذکور باشد.

هرچند این فناوری در مراحل اولیه خود بوده و هنوز نیازمند کارهای تحقیقاتی زیادی برای رسیدن به اهداف تعیین شده است؛ اما به دلیل نقش بسیار مهمی که شبکه‌های نسل پنجم در ارتقاء فناوری اطلاعات امروز و آینده ایفا می‌کنند، زمینه علمی امسال کنفرانس بین‌المللی انجمن کامپیوتر ایران بر «شبکه‌های نسل پنجم و ماورای آن؛ فناوری‌های توانمندساز و کاربردها» متمرکز است.