آیا ۵G آن قدری که فکر می کنیم سریع است؟ ۵G در ایران و جهان

به غیر از چند منطقه محدود، هنوز اینترنت ۵G درون ایران برای عموم مردم در دسترس قرار نگرفته است. با این حال، به خوبی می‌دانیم که گوشی‌های هوشمند به سرعت در حال تغییر و تحول هستند تا بیشتر از گذشته، از نسل پنجم اینترنت همراه پشتیبانی کنند.

به همین ترتیب، حتی این احتمال وجود دارد گوشی کنونی شما از ۵G پشتیبانی کند ولی خود شما قادر به استفاده از آن نباشید. اشتیاق حول فناوری‌هایی که می‌توانند با ظهور همه جانبه ۵G در سراسر جهان زندگی انسان‌ها را تغییر دهند، ما را بر آن داشت تا از خودمان بپرسیم واقعاً شبکه ۵G چه قدر سریع است؟

البته اندازه‌گیری سرعت یا دقیق‌تر، کیفیت اینترنت ۵G در حال حاضر به عوامل زیادی از جمله محل زندگی، شبکه ۵G متصل به آن، سایر افراد متصل به آن شبکه و همچنین دستگاهی که برای اتصال استفاده می‌شود، وابسته است. با در نظر گرفتن این موارد، ما آماده‌ایم به عمق این موضوع برویم و پاسخ دهیم که اینترنت ۵G حقیقتاً چقدر سریع است، چه وضعیتی درون ایران دارد و در آینده ایرانی‌ها باید به چه سرعتی دلخوش کنند؟

سرعت تئوری ۵G

از نظر تئوری، حداکثر سرعت ۵G باورکردنی نیست اما فارغ از دستگاهی که برای اتصال به شبکه نسل پنجم استفاده می‌کنید، ما هنوز فاصله زیادی تا رسیدن به این سرعت در دنیای واقعی داریم. طبق پوشش ۵G محل زندگی افراد مختلف سرعت این نسل از شبکه همراه بین ۱ گیگابیت بر ثانیه الی ۱۰ گیگابایت بر ثانیه متغیر است و تاخیر آن یعنی زمان مورد نیاز برای ارسال اطلاعات، به ۱ میلی‌ثانیه می‌رسد.

با این وجود، ارائه چنین آماری به تنهایی نمی‌تواند شما را به نتیجه برساند و درک خوبی از ۵G ایجاد کند. به همین دلیل، بهتر است جدول زیر را بررسی کنید تا طی مقایسه این سرعت با سرعت اینترنت بی‌سیم نسل‌های مختلف، بهتر ماجرا را متوجه شوید. (Mbps = مگابیت بر ثانیه و Gbps = گیگابیت بر ثانیه)

میانگین سرعت ذکر شده در جدول بالا، تقریبی است و تمام فناوری‌های مختلف نتایج را پیچیده‌تر می‌کنند چرا که هر نسل در مرور زمان پیشرفت کرده و همچنان به پیشرفت ادامه می‌دهد حتی با وجود شروع همه‌گیری نسل‌های جدیدتر. از طرفی بسیاری از اپراتورها، شبکه‌های اینترنتی خود را به اشتباه نام‌گذاری کرده‌اند؛ برای مثال بسیاری از اپراتورها شبکه HSPA+ را با نام ۴G بازاریابی می‌کنند در حالی که در حقیقت این یک فناوری ۳G است.

آخرین فناوری ۴G به نام ۴G LTE-A از لحاظ تئوری می‌تواند به حداکثر سرعت ۱ گیگابیت بر ثانیه برسد که اساساً به محدوده شبکه ۵G وارد می‌شود. با این وجود، این سرعت‌ها در همه نقاط در دسترس نیستند و در برخی مناطق که قادر به دریافت آن‌ها هستید، مودم داخلی دستگاه شما نیز باید با از این سرعت‌ها پشتیبانی کند.

سرعت‌های دانلود واقعی ۵G

سرعت‌های دانلود با این نسل از اینترنت نیز تا حد زیادی وابسته به شبکه‌ای است که به آن متصل شده‌اید. بدون اشاره به سایر حوزه‌های مرتبط و نیاز به دانش پایه، می‌توان گفت ۵G از چندین باند فرکانس متفاوت تشکیل شده است.

طیف باند کوتاه که بیشتر اوقات با نام Sub-6 شناخته می‌شود، می‌تواند در فواصل طولانی سفر و از موانع عبور کند اما سرعت‌های دانلود پایین‌تری را منجر می‌شود.

خلاف این حالت، برای طیف باند بالای mmWave صدق می‌کند. این طیف سرعت‌های دانلود بسیار بالایی را ایجاد می‌کند اما موج‌های رادیویی این طیف قادر به عبور طی کردن مسافت‌های طولانی و عبور از موانع نیستند.

ما در این‌جا برای مثال زدن و ارائه نمونه، آمریکا را فرض قرار می‌دهیم اما در انتهای مطلب نگاهی هم به سرعت ۵G در مناطق محدودی از ایران که دارای این پوشش شبکه هستند، خواهیم داشت.

• تفاوت وای فای و ۵G چیست و چرا به هر دو آن‌ها نیاز داریم؟
• بررسی وضعیت شبکه‌ی ۵G در شهرهای مختلف جهان

غالب شبکه‌های ۵G موجود در کشوری مانند ایالات متحده آمریکا از نوع طیف باند پایین هستند. در حالی که در برخی از نقاط آمریکا نیز می‌تواند پوشش mmWave را مشاهده کرد اما در حال حاضر نمی‌توان به چنین مناطقی اتکا کرد. انتظار می‌رود در مرور زمان و با بهبود کیفیت شبکه ۵G توسط اپراتورها، این وضعیت تغییر کند.

طبق گزارش اخیر موسسه Opensignal، تفاوت عظیمی میان سرعت‌های دانلود اپراتورهای مختلف آمریکا وجود دارد. در حال حاضر، AT&T با میانگین سرعت دانلود ۴۹.۱ مگابیت بر ثانیه ضعیف‌ترین شبکه ۵G را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد؛ این سرعت چندان از سرعت اینترنت ۴G رایج شهروندان آمریکایی بالاتر نیست.

میانگین سرعت اینترنت ورایزن اندکی بالاتر است و طبق گزارش مذکور به ۵۶.۲ مگابیت بر ثانیه می‌رسد. گویا T-Mobile به لطف ارائه اینترنت ۵G با میانگین سرعت ۱۵۰ مگابیت بر ثانیه، در این زمینه دست بالاتر را در میان همه اپراتورهای این کشور دارد. این تفاوتی عظیم و غیرقابل چشم‌پوشی است. با توجه به پوشش شبکه گسترده T-Mobile، دسترسی کاربران به چنین سرعتی جای تحسین دارد.

سرعت‌های دانلود تنها به اشتراک شبکه ۵G وابسته نیستند، بلکه تعداد افراد متصل به شبکه نیز در سرعت تاثیرگذار است. هر چه افراد بیشتری به یک دکل مخابراتی متصل باشند، پهنای باند کمتری به هر یک از آن‌ها اختصاص داده می‌شود. به همین دلیل mmWave می‌تواند تفاوت شگرفی در مکان‌هایی نظیر استادیوم‌ها که هزاران کاربر به صورت همزمان به یک شبکه متصل هستند، ایجاد کند.

تاخیر و سرعت شبکه ۵G

شاید تاخیر در اینترنت ۵G حداقل در وضعیت کنونی حتی از سرعت واقعی دانلود هم مهم‌تر باشد. الس برت، رئیس بخش بازاریابی و ارتباطات NetComm در مصاحبه با منبع این مقاله، این‌طور اهمیت تاخیر یک شبکه اینترنت را توضیح می‌دهد:

ظهور ۵G بدون شک سرعت‌های بالاتری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد اما آن سرعت‌ها به شدت، به چگونگی طراحی شبکه توسط اپراتورها و مقدار کاربران موجود در آن شبکه وابسته هستند. اگرچه ۵G قادر به انتقال سرعت‌های بالاتری خواهد بود اما تفاوت اصلی که کاربران متوجهش خواهند شد، تاخیر فوق‌العاده کم ۵G در مقایسه با ۳G یا ۴G است.

طبق گزارش موسسه Next Generation Mobile Nerworks Alliance که در پایه‌گذاری استانداردها کمک زیادی به شبکه‌های این‌چنینی کرده است و شاید آن را با نام اختصاریش NGMA بشناسید، شبکه‌های ۵G عموماً تاخیری بالغ بر ۱۰ میلی‌ثانیه و در سناریوهای خاص که تاخیرهای کمتری نیاز هستند، ۱ میلی‌ثانیه تاخیر خواهند داشت.

همچنین گزارش این موسسه احتمال می‌دهد داده‌ها تحت یک شبکه ۵G در برخی مناطق خاص با نرخ ۱ گیگابیت بر ثانیه و در سایر مناطق یا در واقع، هر منطقه‌ای با نرخ ۵۰ مگابیت بر ثانیه منتقل شوند.

۵G در سال ۲۰۲۲ چقدر سریع است؟

اگرچه سرویس ۵G در حال حاضر به شکل گسترده‌ای درون گوشی‌های هوشمند پشتیبانی می‌شود و در برخی از کشورهای جهان به صورت کامل قادر به استفاده از آن هستید اما هنوز هم یک جایگزین فوق سریع برای ۴G که منتظرش بودیم، به شمار نمی‌رود. همان‌طور که هر اپراتوری به بهبود خدمات شبکه بی‌سیم خود ادامه می‌دهد و روی عرضه ۵G در نقاط و سرعت‌های بیشتر کار می‌کند، کاربران می‌توانند انتظار کاهش تاخیر و سرعت‌های بالاتری را داشته باشند.

طی چند سال گذشته دسترسی بیشتری به فرکانس‌های متوسط الی بالای شبکه ۵G ممکن شده است. به همین ترتیب، دستگاهای سازگار با این فناوری روز به روز بیشتر و بیشتر در بازار یافت می‌شوند. پیش‌تر تنها گوشی‌های پرچم‌دار از نسل پنجم شبکه اینترنت پشتیبانی می‌کردند اما اکنون گوشی‌های میان‌رده و ارزان‌تر هم میزبان این قابلیت هستند.

بنابراین با در دسترس قرار گرفتن ۵G در این محصولات، منصفانه است که ادعا کنیم این فناوری اکنون راه خودش را به جیب ما باز کرده است. به هر نحو، همه‌گیری ۵G در کشورهای مختلف هم برای اپراتورها و هم برای تولید کنندگان گوشی‌های هوشمند، مدتی به طول خواهد انجامید. تا آن زمان، باید امیدوار باشیم در کشور ما ایران نیز، فراتر از گوشی‌های ۵G، پوشش شبکه این نسل از اینترنت هم در تمام استان‌ها یافت شود.

۵G در ایران چه وضعیتی دارد

ایرانسل بعد از آزمایش نخستین اتصال ۵G در شهریور ۱۳۹۶ با سرعت ۱.۵ گیگابیت بر ثانیه، انتظارات زیادی را از این فناوری نسل جدید اینترنت پایه‌گذاری کرد. این اپراتور سرانجام با راه‌اندازی اولین سایت ۵G در مرداد ماه ۱۳۹۹ استفاده تجاری از این فناوری را در برخی از مناطق کشور آغاز کرد. مدتی بعد همراه اول نیز در اسفند همان سال، اولین سایت ۵G خود را در مشهد بنیان گذاشت.

همراه اول در مقطعی با در اختیار داشتن رکورد سرعت ۳.۸ گیگابیت بر ثانیه، از این نظر در ایران پیشرو بود. اکنون با گذشت تقریباً ۲ سال از راه‌اندازی اولین سایت ۵G توسط ایرانسل، این اپراتور جلوتر از همراه اول دارای ۸ سایت ۵G و رکورد سرعت ۳.۹۰۹ گیگابیت بر ثانیه در ایران است. البته نباید انتظار داشته باشیم که این سرعت در آینده برای پوشش‌های گسترده در اختیار کاربران قرار بگیرد.

در حال حاضر اینترنت به اصطلاح ۴.۵G سریع‌ترین اتصال شبکه عموم مردم در ایران است. میانگین سرعت این نسل از اینترنت همراه در ایران به ۲۴ مگابیت بر ثانیه می‌رسد، بنابراین اگر اولین فاز از پوشش گسترده ۵G قادر به ارائه سرعت ۵۰ مگابیت بر ثانیه هم باشد، شاهد افزایش ۲ برابری سرعت اینترنت خواهیم بود.

بعد از آن و در ادامه تنها موضوع تاثیرگذار بر افزایش سرعت اینترنت همراه احتمالاً زمان خواهد بود. لازم به ذکر است که فعلاً سایت‌های ۵G ایرانی مبتنی بر زیرساخت‌های ۴G هستند و بیشتر جنبه آزمایشی دارند

با در نظر گرفتن اقدامات سایر اپراتورهای داخل کشور از جمله همراه اول و مبین نت، در مجموع ۱۵ سایت ۵G در زمان نگارش این مقاله، در محدوده‌های خاصی از استان‌های تهران، شیراز، کیش، قم و مشهد در دسترس قرار دارند. از جمله این نقاط می‌توان به ساختمان مرکزی ایرانسل، دانشگاه تربیت مدرس تهران، پارک آب و آتش تهران، شهر اندیشه تهران، باغ کتاب تهران، سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران و … اشاره کرد.