دقایقی پیش دومین تصویر ثبت شده از یک سیاه چاله از نوع کلان جرم که این بار نسبتاً به خانه ما، زمین نزدیک است، منتشر شد.
امروز دانشمندانی که در پروژه بزرگ تلسکوپ افق رویداد (Event Horizon Telescope یا همان THE) همکاری می‌کنند، تصویری از کمان ای* یک سیاه چاله کلان جرم در قلب کهکشان راه شیری منتشر کردند. تلسکوپ افق رویداد همان پروژه‌ای است که منجر به کشف و ثبت اولین تصویر واقعی تاریخ از یک سیاه چاله شد.
حالا همان تیم عکس جدیدی را منتشر کرده‌اند که سیاه چاله موجود در آن، نسبت به نمونه اولی که در سال ۲۰۱۹ رویت شد، بسیار به ما نزدیک‌تر است. کمان ای* تقریباً ۲۶ هزار سال نوری از زمین فاصله و جرمی بالغ بر ۴ میلیون برابر خورشید دارد. دانشمندان برای چندین دهه مشغول بررسی وجود آن و اثراتش بر اجرام اطرافش بوده‌اند. با این حال، این اولین باری است که چنین تصویری از سایه آن، ثبت و به مردم جهان نمایش داده می‌شود.
هر بار که تصویر جدیدی از سیاه چاله‌ها ثبت می‌شود، دانشمندان فرصت پیدا می‌کنند اطلاعات بیشتری از این پدیده‌های مرموز کسب کنند. مردیث کلارک پاول (Meredith Clark Powell) یک محقق سیاه چاله از دانشگاه استنفورد این‌طور تحقیقات این حوزه را شرح می‌دهد:
ما نمی‌دانیم که این سیاه چاله‌های کلان جرم چطور شکل گرفته یا این قدر زیاد رشد کرده‌اند. بنابراین، این پدیده، موضوع تحقیقی بسیار فعالی است.
از طرفی فناوری‌های انسان نمی‌توانند تصویر یک سیاه چاله را مستقیماً ثبت کنند، چرا که آن‌ها طبیعتاً قابل دیدن نیستند. در حقیقت سیاه چاله‌ها به قدری عظیم هستند که هیچ چیزی از جمله نور نمی‌تواند از نیروی گرانش آن‌ها بگریزد. در عوض ما تنها می‌توانیم سایه یک سیاه چاله را به شکل تصویر ثبت کنیم.
اگر یک دیسک چرخان از گاز و غبار، یک سیاه چاله کلان جرم را احاطه کند، آن دیسک گاز به سرعت درخشان خواهد شد، چرا که گاز و غبار به وسیله نیروی گرانشی شگفت‌انگیز سیاه چاله داغ می‌شوند. تلسکوپ افق رویداد از همین پدیده برای ثبت تصویر سیاه چاله‌ها کمک می‌گیرد.
با این حال، ثبت تصویر باز هم در چنین شرایطی اصلاً آسان نیست. به گفته گروه پشت تلسکوپ افق رویداد، برای ثبت تصویر از پس چنین پدیده‌ای، به یک تلسکوپ به اندازه کره زمین نیاز است که مسلماً ساخت آن برای بشر ممکن نیست. بنابراین تلسکوپ افق رویداد شامل بشقاب‌های رادیویی مختلفی در پنج قاره زمین است.
همه این بشقاب‌ها هم‌زمان با یکدیگر روی سوژه‌ای مشترک کار می‌کنند تا رفتار آن‌ها شبیه یک تلسکوپ بسیار بزرگ شود. سپس نوبت دانشمندان می‌رسد تا با کنار هم قرار دادن داده هر تلسکوپ، تصویری واحد تشکیل دهند.
دو تصویری که در سال ۲۰۱۹ و ساعاتی پیش در سال جاری میلادی منتشر شدند، نخست در سال ۲۰۱۷ به این شکل ثبت شده بودند اما دانشمندان برای کنار هم قرار دادن آن‌ها، به ماه‌ها و سال‌ها زمان نیاز داشتند. از آن‌جایی که کمان ای* به زمین نزدیک‌تر و غبار کمتری آن را احاطه کرده، رصد آن هم سخت‌تر است. در واقع این سیاه چاله در کهکشان خود ما قرار دارد که رصد کردن آن را از زمین سخت‌تر می‌کند.
نگاه کردن سیاه چاله مذکور، به معنای مشاهده آن از پشت تمام صفحه‌های کهکشانی و غبارهای میان ستاره‌ای موجود در این فاصله است. چنین تداخل‌هایی باعث شدند که دانشمندان از سال ۲۰۱۷ تاکنون، روی ساخت این تصویر کار کنند.
منبع: The Verge
نظرات