رایانش ابری از عبارت‌های پرکاربرد و پرجستجوی دنیای رایانه و اینترنت است که طبق آمار ارائه شده از سوی گوگل، عبارت رایانش ابری ۱۰۳ میلیون بار جستجو شده است. رایانش ابری عبارت است از ارائه خدمات ذخیره‌سازی اطلاعات بر اساس تقاضا در فضای اینترنت، که شرکت‌ها از آن به صورت پرداخت هزینه در مقابل استفاده برای ارائه خدمات خود استفاده می‌کنند. منشأ واژه « ابر» (به انگلیسی cloud) به نمودارهای شبکه‌ برمی‌گردد که اینترنت به شکل یک ابر به نمایش گذاشته می‌شود.

تاریخچه رایانش ابری

علی‌رغم محبوبیت رایانش ابری در عصر مدرن ، مفهوم رایانش در شبکه به چند دهه قبل یعنی سال ۱۹۶۱ برمی‌گردد. جان مک‌کارتی، دانشمند علوم رایانه دانشگاه MIT که بنیانگذار هوش مصنوعی به شمار می‌آید، در یکی از سخنرانی‌های خود می‌گوید: «رایانش ممکن است روزی مانند تلفن عمومی به عنوان یک ابزار عمومی سازماندهی شود. هر مشترک باید فقط برای ظرفیتی هزینه پرداخت کند که واقعاً از آن استفاده می‌کند، اما او به تمام زبان‌های برنامه‌نویسی یک سیستم بسیار بزرگ دسترسی دارد… برخی از مشترکین ممکن است خدماتی را به سایر مشترکین ارائه دهند. کاربردپذیری همگانی رایانه ممکن است به مبنا و اساس یک صنعت جدید و مهم تبدیل شود.

اولین استفاده از عبارت رایانش ابری مدرن‌تر است و به تاریخ ۹ آگوست سال ۲۰۰۶ در کنفرانس استراتژی‌های موتورهای جستجو برمی‌گردد. اریک اشمیت، مدیر عامل گوگل در این کنفرانس می‌گوید: «آنچه که اکنون جالب است، این است که یک مدل جدید در حال توسعه است… بر اساس این مدل جدید خدمات و معماری داده‌ها باید بر روی سرورها باشد. ما آن را رایانش ابری می‌نامیم. و اگر دارای مرورگر یا نوع دسترسی مناسب باشید، می‌توانید به فضای ابری دسترسی داشته باشید. برای دسترسی به این فضای ابری، فرقی نمی‌کند که از رایانه شخصی، تلفن همراه یا سایر دستگاه‌ها استفاده کنید.

رایانش ابری و کسب و کار

رایانش ابری کارها را برای شرکت‌ها ساده می‌کند. با استفاده از رایانش ابری شرکت‌ها دیگر بار داشتن مرکز داده‌های شخصی و زیرساخت‌های شرکتی را متحمل نمی‌شوند. در عوض، شرکت‌ها می‌توانند برنامه‌های کاربردی، قدرت پردازشی و فضای ذخیره‌سازی مورد نیاز را از ارائه‌دهندگان خدمات ابری اجاره کنند. بدین ترتیب هزینه‌ها کاهش پیدا می‌کند و شرکت تنها برای آنچه که واقعاً نیاز دارد و از آن استفاده می‌کند، هزینه پرداخت می‌کند و امکان افزایش ظرفیت با بالا رفتن تقاضا میسر است. به علاوه، نگهداری و به روز رسانی‌ها تماماً توسط ارائه‌دهنده خدمات ابری انجام می‌شود که وظایف مربوط به بخش IT را کاهش می‌دهد.

نیمه اول رایانش ابری فضای ابری است. در حالی که فضای ابری فضای محلی برای رایانه نیست، اما تا حدودی در موقعیت‌های متفاوت قرار می‌گیرد. برای مثال، هنگامی که شرکت مسئولیت نگهداری سرور‌ها را به عهده ندارد، از عبارت فضای ابری عمومی استفاده می‌شود.

در مقابل آن فضای ابری خصوصی وجود دارد، که شرکت وظیفه نگهداری سرورها را به عهده داشته و به لحاظ فیزیکی در محل قرار دارد، که به اصطلاح فضای ابری on-premises نامیده می‌شود. فضای ابری خصوصی اغلب برای داده‌های حساس‌تر استفاده می‌شود تا کنترل داده‌ها با سطح بالاتری از امنیت انجام شود.

امروزه از ترکیب فضای ابری خصوصی و عمومی برای به دست آوردن مزایای توزیع بار کاری برای عملکرد بهینه استفاده می‌شود، که فضای ابری هیبریدی نامیده می‌شود. نوع دیگری از فضای ابری نیز وجود دارد که در آن سازمان‌های متعدد فضای ابری خود را به صورت مشارکتی ایجاد می‌کنند.

نرم‌افزار به عنوان یک خدمت

نیمه دیگر رایانش ابری بخش رایانش است و این روزها تقریباً هر کاربردی که دیگر لازم نیست در مجاورت فیزیکی با سخت‌افزار رایانش باشید، با رایانش ابری مرتبط است. کاربرد‌های رایانش ابری به چند دسته تقسیم می‌شود. یکی از آن‌ها SaaS است که به نرم‌افزار به عنوان یک خدمت نامیده می‌شود. انواع دیگر کاربرد‌های رایانش ابری شامل PaaS (پلتفرم به عنوان یک خدمت) و IaaS (زیرساخت به عنوان یک خدمت) است.

از نمونه‌های معروف SaaS می‌توان مجموعه آفیس ۳۶۵ مایکروسافت را نام برد. به جای اجرای برنامه به صورت محلی، مجموعه آفیس ۳۶۵ به صورت اشتراک به فروش می‌رسد. با قیمت ۹٫۹۹ دلار در ماه، تمام برنامه‌های آفیس مایکروسافت در این مجموعه گنجاند شده‌اند. تهیه نسخه پشتیبان از اسناد و ذخیره‌سازی در فضای ابری امن، به روز رسانی مداوم و سهولت در اشتراک‌گذاری از مزایای این مجموعه است. نمونه‌های معروف دیگر SaaS عبارتند از Adobe Creative Cloud، Slack، DocuSign و Salesforce.com.

پلتفرم به عنوان یک خدمت

PaaS دومین دسته رایانش ابری است، که با سیستم عامل، محیط اجرای زبان برنامه‌نویسی و به علاوه پایگاه داده تکمیل می‌شود. از نمونه‌های معروف PaaS می‌توان مایکروسافت آژور (Microsoft Azure) را نام برد، که شرکت‌های بزرگی چون تویوتا و کوکاکولا از آن استفاده می‌کنند. در واقع، مایکروسافت ادعا می‌کند که ۹۰% شرکت‌های فورچن ۵۰۰ از این سرویس استفاده می‌کنند. میزبانی سرویس آژور با استفاده از ۵۴ مرکز داده در ۱۴۰ کشور انجام می‌شود.

افراد از مایکروسافت آژور برای انواع پروژه‌ها، از جمله مدیریت پایگاه‌های داده رابطه‌ای SQL، ماشین‌های مجازی ابری مایکروسافت یا لینوکس و برنامه‌های وب ابری استفاده می‌کنند. نمونه‌های دیگر PaaS عبارتند از IBM SmartCloud، RedHat OpenShift، موتور اجرای برنامه گوگل (Google App Engine) و CloudBee مبتنی بر جاوا.

زیرساخت به عنوان یک خدمت

سومین دسته رایانش ابری زیرساخت به عنوان یک خدمت (IaaS) است. در این دسته، هدف فراهم آوردن منابع مجازی برای رایانش از طریق اینترنت است، که ارائه‌دهنده خدمات ابری مجموعه کاملی از خدمات زیرساختی از جمله سرور‌ها، فضای ذخیره‌سازی، شبکه‌سازی و لایه مجازی‌سازی‌ را میزبانی می‌کند، که اساساً عبارت است از تمام موارد لازم در مرکز داده داخلی. IaaS خدمات ضروری مانند امنیت، دسترسی به لاگ، مانیتورینگ سرویس‌ها و انعطاف‌پذیری در ذخیره‌سازی را فراهم می‌کند تا میزبانی با کیفیت بهتری از شیوه محلی انجام شود.

Iaas دارای نمونه‌های زیادی است، که از معروف‌ترین آن‌ می‌توان به سرویس‌های وب آمازون، Rackspace Open Cloud، موتور محاسبات گوگل (Google Compute Engine) و Apache CloudStack اشاره کرد.

با توجه به قدرت منابع مشترک در رایانش ابری، به عنوان پلتفرم یا یک زیرساخت کامل، جای تعجب نیست که رایانش ابری از محبوبیت زیادی برخوردار است. نظر شما درباره خدمات ابری چیست؟ آیا تا کنون از سرویس‌های ابری استفاده کرده‌اید؟ نظرات خود را در رابطه با این موضوع با ما به اشتراک بگذارید.