بهترین جت‌های رادارگریز دنیا که تاکنون ساخته شده‌اند

در این مطلب قرار است با بهترین جت‌های رادارگریز دنیا بیشتر آشنا شوید. برتری در جنگ هوایی یکی از مهمترین عوامل پیروزی در نبردهای گوناگون است. نیرویی که آسمان یک منطقه جنگی را کنترل می‌کند، مزیت‌های زیادی دارد. در واقع نیروی هوایی می‌تواند مانع از حرکت هواپیماهای حریف و حمله به مواضع با بمب‌افکن‌ها یا هواپیماهای جنگنده شود.

وجود نیروی هوایی قدرتمند می‌تواند استقرار نیروها و انتقال تدارکات را آسان‌تر کند و توسعه و ساخت جت‌های جنگنده را به یک جزء حیاتی برای ارتش هر کشور تبدیل نماید. بنابراین این نوع هواپیماها می‌توانند بخش قابل توجهی از نیروی هوایی را تشکیل دهند. در واقع حدود ۳۰ درصد از کل هواپیماهای نظامی آمریکایی جنگنده هستند.

وقتی صحبت از جت‌های جنگنده می‌شود، انواع زیادی وجود دارد که می‌توانند به کار گرفته شوند. برخی از آنها صرفا هواپیماهای تهاجمی هستند که برای نبرد هوا به هوا طراحی شده‌اند. برخی دیگر هواپیماهای جنگی چندمنظوره هستند که برای انجام نقش‌های مختلفی مانند بمباران، شناسایی و پشتیبانی هوایی در نظر گرفته شده‌اند. مفهوم جت رادارگریز به تازگی به دسته جنگنده اضافه شده است. این هواپیماها می توانند خود را از دید رادارها مخفی نمایند و از این طریق از شناسایی خود جلوگیری کنند.

پرنده‌های رادارگریز برای رسیدن به هدف خود، از فناوری های متنوعی استفاده می کنند تا بتوانند ماموریت خود را بدون شناسایی به پایان برسانند. البته برخی از جنگنده‌های رادارگریز موفق‌تر از دیگران هستند. در این مطلب به معرفی برخی از بهترین جت‌های رادارگریز که تا به امروز ساخته شده‌اند، می‌پردازیم.

TAI TF Kaan

TAI TF Kaan یک جنگنده رادارگریز نسل پنجم است که نقش یک جنگنده عالی هوایی را بر عهده دارد. این جنگنده می‌تواند در هر شرایط آب و هوایی و محیطی پرواز کند. شرکت‌های صنایع هوافضایی ترکیه و BAE Systems در حال همکاری برای تولید این جنگنده هستند. این جنگنده قرار است توسط نیروی هوایی ترکیه مورد استفاده قرار بگیرد. تست‌های زمینی در حال حاضر تکمیل شده‌اند و انتظار می‌رود در آینده نزدیک تست‌های پرواز کامل انجام شود. این امر نشان می‌دهد TAI TF Kaan می‌تواند تا سال ۲۰۲۸ روانه بازار شود.

دولت ترکیه به عنوان بخشی از فرآیند طراحی، اعلام کرده که جت جنگنده TAI TF Kaan باید شرایط خاصی را برای پرواز داشته باشد. این موارد شامل توانایی پرواز کروز و داشتن ویژگی‌های رادارگریز پیشرفته، مانند کاهش سطح مقطع راداری و جایگاه‌های داخلی سلاح و همچنین بدنه کامپوزیتی برای مختل کردن امواج رادار است. این جنگنده شامل طیف وسیعی از موشک‌های هوا به هوا و هوا به سطح و همچنین پشتیبانی از تعدادی بمب مختلف با حداکثر ماخ پروازی ۱.۸ است.

یکی از عواملی که می‌تواند این پروژه را عقب بیندازد، کمبود منابع مالی است. همان طور که می دانید کشور ترکیه دارای منابع اقتصادی ضعیفی است. با این حال، دولت این کشور در حال جستجو برای حامیان شخص ثالث، از جمله شرکای بالقوه مانند آذربایجان و پاکستان است که می توانند به توسعه TAI TF Kaan کمک کنند.

Mikoyan MiG-41

شاید باور نکنید اما نیروهای هوافضای روسیه از بسیاری جهات از بزرگ‌ترین رقبای خود عقب مانده است. نیروی هوایی روسیه عمدتاً از هواپیماهایی مانند Mikoyan MiG-31 تشکیل شده است. این جنگنده ها اولین بار در دهه ۱۹۷۰ معرفی شدند. Sukhoi Su-57 یک هواپیمای جنگنده جدید است، عملکرد خوبی در مقابل رقبای آمریکایی، اروپایی و چینی خود ندارد. توسعه جنگنده رادارگریز Mikoyan MiG-41، برای رفع این مشکل انجام شد.

Mikoyan MiG-41 که به عنوان یک جنگنده بسیار پیشرفته نسل پنجم یا احتمالاً نسل ششم در نظر گرفته می شود، قصد دارد روسیه را به جایگاه اصلی خود بازگرداند. این مساله نشان می دهد که این جنگنده برای مخالف با دشمنان احتمالی به کار می رود. کار بر روی این پروژه در سال ۲۰۱۳ آغاز شد. امروزه اطلاعات اندکی درباره جزئیات این جنگنده در دسترس است.

این جنگنده قرار است به سرعتی بیش از ۴ ماخ برسد و در ارتفاعی نزدیک به فضا پرواز کند. این موضوع باعث می‌شود که این جنگنده نسبت به هر جنگنده دیگری متمایز شود. همین مساله می تواند آن را به پیشرفته‌ترین هواپیمای رادارگریز روی کره زمین تبدیل کند. گزارش‌های دیگر حاکی از آن است که می‌توان از آن برای شلیک موشک‌های مافوق صوت و تعقیب هواپیماها در مسافت‌های بسیار طولانی استفاده کرد. با این حال، زمان مشخص خواهد کرد که آیا این هواپیما وارد بازار خواهد شد یا خیر. عده زیادی از متخصصان هوافضا به آینده این جنگنده امیدوار هستند.

KAI KF-21 Boramae

اگرچه جنگنده KAI KF-21 Boramae هنوز وارد بازار نشده است، اما یک جنگنده رادارگریز است که قبلاً چندین نمونه اولیه از آن ساخته شده و آزمایش‌های پروازی را انجام داده است. این مسائل نشان دهنده عملکرد موفق و مطابق انتظار این جنگنده بودند. در واقع این جنگنده حاصل همکاری مشترک کره جنوبی و اندونزی است. طبق برنامه در سال ۲۰۲۶ فعالیت خود را آغاز می‌کند و برای صادرات به کشورهای خارجی در دسترس خواهد بود.

این جنگنده جدید جایگزین جنگنده‌های F-4 Phantoms و F-5 Tigers خواهد شد. در واقع این جنگنده بیشترین قسمت از نیروهای هوایی کره جنوبی را تشکیل می‌دهند. این مشخصات نشان می‌دهد که این جنگنده می‌تواند به سرعت ۱.۸۱ ماخ و برد ۶۲۰ مایل برسد. اولین نسخه از این جنگنده برای نبرد هوا به هوا در نظر گرفته شده است. مدل دوم آن بیشتر به عنوان یک جنگنده چندمنظوره عمل می‌کند که می‌تواند حملات زمینی را نیز انجام دهد. جنگنده KAI KF-21 Boramae نیز قدرتمند خواهد بود و به دلیل داشتن توپ دوار ۲۰ میلی‌متری M61A2 Vulcan و برد موشک‌ها و بمب‌ها، می‌تواند برای اهداف زیادی استفاده شود.

KAI KF-21 Boramae که در ابتدا به عنوان یک جنگنده رادارگریز کامل طراحی شده بود، در مقایسه با F-35 Lightning II و F-22 Raptor، قابلیت‌های پنهان‌کاری دارد. این نتیجه تغییر چندین عامل از جمله سطح مقطع بزرگتر و سلاح‌های خارجی است. با این حال استفاده از مواد جاذب رادار، طراحی منحنی و موتورهای S-duct که مخفی کردن آنها از رادار آسانتر است، این جنگنده را قادر کرده تا از هر جنگنده نسل چهارم دیگر، عملکرد بهتری داشته باشد و ردیابی آن با رادار سختتر از سایر هواپیماها شود.

HAL AMCA

هند نیز مانند دیگر کشورهای آسیایی تصمیم دارد که مانند چین نسل جدیدی از هواپیماهای خود را به جهان معرفی کند. با توسعه چین و تشدید تنش‌های نظامی در منطقه، کشورها به دنبال به روزرسانی نیروهای هوایی خود برای کمک به دفاع از منافع خود هستند.  هند نیز در حال کار بر روی یک جنگنده رادارگریز است که می تواند در انواع ماموریت‌ها مانند نبرد هوا به هوا، حملات زمینی و دریایی و بمباران هوایی به کار رود.

HAL AMCA یک جنگنده رادارگریز نسل پنجم است. این جنگنده به عنوان بخشی از نیروی هوایی و دریایی هند عمل خواهد کرد. انتظار می‌رود هزینه‌های توسعه این پروژه که شامل فن‌آوری جنگنده‌های نسل ششم نیز خواهد بود، حدود ۲ میلیارد دلار باشد. نمونه‌های اولیه ممکن است ظرف سه سال آینده آماده شوند.

HAL AMCA به‌عنوان اولین جنگنده نسل پنجم هند، از فناوری پیشرفته‌ای استفاده می کند که شامل توانایی سوپرکروز- یعنی حرکت سریع‌تر از سرعت صوت بدون استفاده از احتراق – و پشتیبانی از سلاح‌های هدایت‌شده انرژی است. در ساخت این جنگنده از فن‌آوری رادارگریز از جمله موتورهای S-duct استفاده شده است. این جنگنده از مواد کامپوزیتی طراحی شده تا مقطع متقاطع را کاهش دهد و موج‌های راداری را جذب نماید.

Mitsubishi F-X

توسعه سریع Shenyang FC-31 چین باعث شده است که تعدادی از قدرت‌های همسایه به دنبال گسترش نیروی هوایی خود باشند. ژاپن یکی از این کشورهاست و نیروی هوایی ژاپن در حال حاضر روی یک جنگنده رادارگریز نسل ششم معروف به Mitsubishi F-X کار می‌کند. این جنگنده قرار است در دهه ۲۰۳۰ وارد بازار شود و جایگزین Mitsubishi F-2 (یک جنگنده نسل چهارم که از F-16 Fighting Falcon به وجود آمد) خواهد شد.

در مورد قابلیت‌های این هواپیمای جدید اطلاعات چندانی در دست نیست اما به شدت تحت تاثیر Mitsubishi X-2 Shinshin قرار دارد. نمونه آزمایشی آن بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶ توسعه یافته و به عنوان اولین جنگنده رادارگریز ژاپن عمل می‌کند. این مدل جدید شامل یک سلاح مایکروویوی برای مقابله با موشک‌های ورودی در کنار موشک‌های مافوق صوت جدید ASM-3 خواهد بود. این جنگنده رادارگریز برای کار با پهپاد طراحی شده است. در واقع این جنگنده در کنار یک هواپیمای بدون سرنشین کار می‌کند. از این طریق می‌تواند به مکان‌یابی هدف، انجام شناسایی و حتی شلیک مستقیم از هواپیما کمک کند.

بخش قابل توجهی از توسعه Mitsubishi F-X به کمک مشاوره با ایالات متحده انجام شده است. این دو کشور اغلب تمرینات نظامی مشترکی را انجام می‌دهند. Mitsubishi F-X به گونه‌ای طراحی شده است که امکان همکاری با نیروهای آمریکایی را داشته باشد. این مساله سبب می شود تا بتواند به راحتی داده‌ها را به اشتراک بگذارد و ماموریت‌های مشترک را انجام دهد. در سال ۲۰۲۳، دولت ژاپن با انگلیس و ایتالیا قراردادی را امضا کرد تا جنگنده جدیدی را به صورت مشترک توسعه دهند و اطلاعات و فناوری را بین سه کشور به اشتراک بگذارند. قرار است یک نمونه اولیه در سال ۲۰۲۴ ساخته شود و پروازهای آزمایشی آن در سال ۲۰۲۸ صورت گیرد.

Shenyang FC-31

جنگنده Shenyang FC-31  که با نام J-31 نیز شناخته می شود، یک جنگنده رادارگریز است که هنوز در حال توسعه است. از آنچه تاکنون از این جنگنده رادارگریز نشان داده شده است، به نظر می رسد که مجهز به دو موتور توربوفن پس‌سوز RD-93 ساخت روسیه بوده و برای مقابله با نقش‌های مختلف طراحی شده است. این جنگنده قابلیت پرتاب از سکوی هواپیمابرها را دارا خواهد بود.

تعدادی از مردم ادعا می کنند که این جنگنده چینی از فناوری سایر کشورها سرقت کرده و عناصر مختلف آن شباهت زیادی به F-35 Lightning II و F-22 Raptor دارند. این ادعا با گزارشی که توسط کمیسیون بررسی اقتصادی و امنیتی ایالات متحده و چین تأیید شده است، پشتیبانی می‌شود. این گزارش نشان می‌دهد جزئیات و مشخصات طراحی این جنگنده‌ها از حملات سایبری غیرقانونی به دست آمده است.

• ۱۰ عکس نمادین ناسا که همه چیز را تغییر داد

همانند بسیاری از جنگنده‌های رادارگریز دیگر، هواپیمای Shenyang FC-31 از طیف وسیعی از فناوری‌های رادارگریز برای ماندن از رادار استفاده می‌کند. این فناوری ها شامل کاهش سطح مقطع و سطوح منحنی برای کمک به پراکندگی امواج رادار و همچنین مواد جاذب رادار است. این مساله می‌تواند بخش زیادی از انرژی امواجی که به هواپیما برخورد می‌کنند را جذب کند. بنابراین این امواج نمی‌توانند به عقب بازگردند و موقعیت هواپیما را فاش کنند. در حال حاضر این موشک در بازار موجود نیست. این جنگنده قادر است به سرعت‌های بالاتر از ۱.۸ ماخ برسد. وزن محموله در این جنگنده شامل ۸ تن سلاح است.

Sukhoi Su-57

Sukhoi Su-57 برای پاسخ فعلی روسیه به جنگنده‌های رادارگریز ایالات متحده مانند F-35 Lightning II و F-22 Raptor توسعه یافت. Sukhoi Su-57 یک هواپیمای چند منظوره است که می‌تواند در طیف متنوعی از ماموریت‌ها مورد استفاده قرار گیرد. این جنگنده توسط شرکت Sukhoi توسعه یافته است. Sukhoi Su-57 برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ وارد مرحله تولید شد. تاکنون حدود ۳ فروند از آن به نیروهای هوافضای روسیه تحویل داده شده است.

جنگنده Sukhoi Su-57 در انواع مختلفی عرضه می‌شود که کاربرد خود را در جنگ‌های هوایی گسترش داده است. این جنگنده برای نبردهای هوایی و حمله به اهداف زمینی و دریایی توسعه یافته است. روسیه قصد دارد در نهایت انبار هواپیماهای MiG-29 و Su-27 فعلی خود را با Sukhoi Su-57 و سایر هواپیماهای در حال توسعه جایگزین کند. این جنگنده ها از فناوری رادارگریز برای مطابقت با توانایی‌های فعلی نیروهای هوایی ایالات متحده، اروپا و چین استفاده می‌کنند.

کارایی جنگنده Sukhoi Su-57 در جنگ هنوز شناخته شده نیست و به نظر نمی‌رسد که این جنگنده در حمله روسیه به اوکراین استفاده شده باشد. باتوجه به آنچه در مورد این هواپیما می‌دانیم، به نظر می‌رسد که این هواپیما قادر است به سرعتی تا دو برابر سرعت صوت برسد. بنابراین توانایی رقابت با اکثر جنگنده‌های نسل چهارم را دارد. با این حال، گفته می شود که قابلیت‌های مخفی و قدرت محاسباتی آن در مقایسه با رقبای اصلی‌اش بسیار کاهش یافته است. در واقع این جنگنده از تکنیک‌های پایه‌ای مانند شکل‌دهی هواپیما برای پنهان کردن رادارها استفاده می‌کند. با این حال، این جنگنده تسلیحات قابل توجهی دارد. Sukhoi Su-57 مجهز به موشک‌های هوا به هوا، موشک‌های هوا به زمین و یک توپ ۳۰ میلی‌متری تک‌لوله است.

Chengdu J-20

در میان تعداد محدودی از جنگنده‌های رادارگریز که امروزه در جهان وجود دارد، Chengdu J-20 به عنوان یکی از بهترین‌ها شناخته می شود. این جنگنده با نام مستعار اژدهای قدرتمند، یک جنگنده جت دوقلوی تک سرنشین است که برای استفاده در شب و در شرایط آب و هوایی مختلف طراحی شده است. تا چند سال گذشته، دنیای جنگنده‌های رادارگریز کاملاً تحت تسلط ایالات متحده بود که مسئول طراحی و توسعه همه مدل‌های موجود در جهان است.

Chengdu J-20 شباهت زیادی به F-22 Raptor دارد. در واقع این جنگنده وجه اشتراک زیادی با F-35 Lightning II به عنوان جنگنده‌ای دارد که برای ایجاد برتری هوایی و انجام حملات دقیق روی زمین در نظر گرفته شده است. با شروع تولید در سال ۲۰۰۹، اولین هواپیما در سال ۲۰۱۷ فعالیت فعال خود را آغاز کرد. برآوردها نشان می‌دهد که اکنون بیش از ۲۰۰ جنگنده Chengdu J-20 در نیروی هوایی چین وجود دارد.

این هواپیماهای چینی می‌توانند تا چهار موشک فراتر از دید را حمل کنند. با این حال، آنها دارای تفنگ Gatling ۲۰ میلی‌متری مانند F-22 Raptor نیستند. این جنگنده برد بیشتر و سرعت بالاتری نسبت به جنگنده‌های رادارگریز دیگر دارد. از نظر رادارگریزی، این جنگنده مشخصاتی مشابه با F-22 Raptor دارد. در واقع این جنگنده با کاهش سطح مقطع راداری، از روشی مشابه برای پنهان شدن از دید رادار استفاده می‌کند.

Lockheed Martin F-35 Lightning II

جنگنده Lockheed Martin F-35 Lightning II از جهات زیادی جانشین جنگنده F-22 Raptor است. تفاوت اصلی بین آنها این است که F-35 از ابتدا به عنوان یک هواپیمای جنگی چند منظوره طراحی شده بود، در حالی که  F-22 به عنوان یک جنگنده هوا به هوا در نظر گرفته می‌شد. جنگنده  F-35 Lightning IIموفقیت بی‌سابقه ای داشته است.

یکی از پیشرفته‌ترین جنگنده‌های جهان، قابلیت‌های رادارگریزی بی نظیری دارد. این جنگنده به نسبت F-22 بسیار انعطاف‌پذیرتر است و می تواند ماموریت های بیشتری انجام دهد. دلیل اصلی این امر، قدرت محاسباتی هواپیما است که به خلبان و سایر واحدهای نظامی که در هوا پرواز می‌کند، درک بسیار بزرگی از وضعیت محیطی را ارائه می‌دهد. به همین دلیل، این جنگنده به تعدادی از متحدان آمریکایی از جمله انگلستان، فرانسه و کره‌ی جنوبی صادر شده است.

جنگنده F-35 Lightning II یک مزیت اصلی دیگر نسبت به F-22 دارد. در واقع تولید و سرویس این جنگنده به طرز قابل توجهی ارزان‌تر است. این جنگنده فقط یک موتور جت دارد، که تعمیر و نگهداری آن را آسان‌تر و سریع‌تر می‌کند. البته هزینه‌هایی هم به همراه دارد. کاهش توان موتور جت جنگنده F-35 Lightning II به این معناست که ظرفیت بار مفید آن کاهش می‌یابد. این مساله سبب می شود که جنگنده نتواند به ارتفاعات مشابه F-22 پرواز کند.

Lockheed Martin F-22 Raptor

Lockheed Martin F-22 Raptor به عنوان یک جنگنده برتر هوایی توسعه یافته است. در واقع این جنگنده برای تسلط بر آسمان و از بین بردن جنگنده‌های دشمن در منطقه درگیری طراحی شده است. این جنگنده نخستین بار در سال ۱۹۹۷ با همکاری مشترک بین شرکت Lockheed Martin Aeronautics و Boeing Defense، مورد آزمایش قرار گرفت. در سال ۲۰۰۵ وارد بازار شد و نقش خود را در نیروی هوایی آمریکا ایفا کرد.

F-22 که به عنوان اولین جنگنده نسل پنجم و اولین جنگنده رادارگریز به صورت استاندارد معرفی شده است، در موارد متعدد نشان داده است که یکی از پیشرفته‌ترین و موفق‌ترین جنگنده‌های رادارگریز روی کره زمین است. علیرغم تولید تعداد نسبتاً کمی از این هواپیما، این جنگنده سنگ بنای نیروی هوایی آمریکا است.

این هواپیما که ترکیبی از آیرودینامیک و رادارگریزی است، قابلیت های زیادی مانند سیسیتم اویونیک یکپارچه و پلتفرم تسلیحاتی قدرتمندی دارد. امکانات این جنگنده نسبت به دیگر هواپیماهای مشابه بی نظیر است. شکل و طراحی این جنگنده تضمین می‌کند که پرتوهای رادار هنگام برخورد با سطح منحنی پراکنده می‌شوند. در واقع باله‌ها و لبه‌های آن کوچکتر به نظر می رسد و راحت تر از دید رادار پنهان می ماند. جنگنده F-22 Raptor قادر است به صورت ناشناس به جنگنده‌های دشمن نزدیک شود. بنابراین می تواند به صورت مخفی در کنار آن ها پرواز کند.