همزمان با آهسته شدن روند رشد Meta، به نظر می‌رسد که مارک زاکربرگ، از شرایط موجود در این شرکت و تعهد کاری کارمندان خود رضایت کافی ندارد.
مارک زاکربرگ (Mark Zuckerberg) اخیراً از طریق وبکم، اقدام به برگزاری جلسه‌ای مهم نمود. از زمان آغاز به کار فیسبوک، زاکربرگ از طریق برگزاری جلسات هفته‌وار پرسش و پاسخ، با کارکنان خود جلسه دایر کرده است. در این جلسات، معمولاً راجع به موضوعات مختلفی بحث صورت می‌گرفت اما همزمان با رشد چشمگیر کمپانی، متن اکثر قریب به اتفاق موضوعات مورد بحث، از قبل تدارک دیده می‌شوند.
از سوی دیگر، زاکربرگ اخیراً به جای شرکت در کلیه‌ی جلسات، پاسخ به پرسش‌هایی با بیشترین رای را به دیگر مدیران شرکت محول نموده است.
اما در ژوئن امسال، مارک زاکربرگِ همیشگی، یک بار دیگر از خود رونمایی کرد. در این جلسه، او گاهاً شبیه به ژنرالی به نظر می‌رسید که سپاه خود را آماده‌ی نبرد می‌کند و گاهی به آن کودک نابغه‌ای شباهت داشت که راجع به سلطه‌ی متاورس (Metaverse) بر دنیا در جریان چند دهه‌ی آینده وعده می‌داد؛ اما بیشتر از همه، به نظر می‌رسید که زاکربرگ از موضوعی آزرده است.
قضیه از این قرار است که یکی از کارکنان شرکت، از زاکربرگ راجع به ادامه یافتن تعطیلات مربوط به پاندمی کرونا در سال ۲۰۲۳ سوال نمود. این پرسش، به وضوح باعث رنجش رئیس شبکه‌ی اجتماعی فیسبوک شد. زاکربرگ با اشاره به اینکه اقتصاد دنیا به دلیل ظهور پاندمی کرونا، عقب‌گرد بی‌سابقه‌ای را تجربه نموده، یادآور شد که شرکت او، استخدام کارمندان جدید را در بخش‌های متعددی متوقف نموده است.
همچنین، او خاطر نشان کرد که تیک‌تاک (TikTok)، بخش زیادی از بازار را از چنگ آن‌ها خارج کرده و حداقل یک سال و نیم زمان خواهد برد تا آن‌ها بتوانند زیانی را که متحمل شده‌اند، جبران نمایند.
طبیعتاً در چنین شرایطی، سوال کارمندی به نام گری (Gary) از شیکاگو، به مزاج زاکربرگ خوش نیامد و به همین دلیل، وی اقدام به لغو جلسات هفته‌وار متا (Meta Days) نمود. زاکربرگ اخیراً خود را در موقعیتی می‌بیند که کمپانی‌ای که وی ۱۸ سال قبل اقدام به تاسیس آن نمود، از چندین سوی تحت فشار است.
معماری و ساختار فیسبوک و اینستاگرام (Instagram)، اخیراً برای رقابت با تیک‌تاک دچار تغیبر شد. از سوی دیگر، تنظیمات حالت خصوصی اپل (Apple)، منبع عایداتی کمپانی زاکربرگ از طریق تبلیغات را که بالغ بر چند بیلیون دلار می‌شد، دچار اختلال نمود. در عین حال، سرمایه‌گذاری زاکربرگ روی متاورس، به نظر نمی‌رسد که حداقل تا ختم این دهه، درامد زیادی را عاید کماپنی کند.
سوال گری از شیکاگو، این موضوع را برای زاکربرگ آشکار کرد که برای موفقیت، ابتدا باید فرهنگ کاری موجود در شرکت خود را اصلاح نماید. پس از گذشت دو سال از شروع پاندمی، کمپانی او در شکننده‌ترین حالت خود در سال‌های اخیر قرار گرفته است؛ میزان بغرنج بودن وضعیت به حدیست که اخیراً زاکربرگ نام کمپانی خود را تغییر داد.
به نقل از خبرگزاری Verge، زاکربرگ در جریان جلسه‌ای که در ۳۰ ژوئن دایر شد بیان داشت:
حقیقت این است که تعدادی از کارمندان، جایشان در این کمپانی نبوده و تلاشی برای تغییر وضعیت فعلی انجام نمی‌دهند. بخشی از هدف من از بلند بردن سطح انتظارات و بیان اهداف بلندپروازانه‌ام، این است که تعدادی از شما، آن‌چه که در ذهن‌تان میگذرد را به صورت صریح بیان کنید؛ این‌گونه مشخص می‌شود که جای چه کسانی در این کمپانی نیست. اینکه خودتان به صورت غیرمستقیم از عدم رضایت خود سخن گفته و شرایط را برای اخراج خود مساعد کنید، موضوعی نیست که باب میل من نباشد.
در این زمان بود که برخی نظریات پیرامون محیط کاری و نقشه‌ی کمپانی راجع به ایجاد نسخه‌ی داخلی از فیسبوک برای کارمندان شرکت ارائه شد. یکی از کارمندان بیان داشت که ما در شرایط جنگی قرار داریم؛ این وضعیت، ایجاب مدیری را می‌کند که بتواند شرایط را به گونه‌ی صحیح مدیریت کند.
کارمند دیگری بیان داشت که همه برای تغییر وضعیت آماده‌ایم. بسیاری از کسانی که در این جلسه حضور داشتند، نمی‌توانستند باور کنند که زاکربرگ، به گونه‌ی غیرمستقیم از اخراج تعدادی از کارکنان شرکت سخن گفته است. یکی از اعضای شرکت اظهار داشت که اگر چنین اتفاقی رخ دهد، این افراد باید از چه طریقی امرار معاش کنند؟
شاید هدف از برگزاری این جلسات در ابتدای امر، تزریق روحیه‌ی کار تیمی به اعضای شرکت بوده باشد؛ با این‌حال به وضوح مشخص بود که این جلسه، در حال ایجاد دو‌دستگی بین کارکنان است. از سوی دیگر، باید توجه داشت که زاکربرگ در این جلسه به گونه‌ی شفاف خطاب به اعضای شرکت، از عدم رضایتش از شرایط موجود و تعهد کاری آنان سخن گفته بود.
برای کمپانی‌های فعال در حوزه‌ی تکنولوژی، پاندمی کرونا یک رویداد سودآور بود و برخلاف بسیاری از صنایع دیگر، حوزه‌ی تکنولوژی به خوبی موفق شد تا برنامه ی کار از راه دور را برای پیشبرد امور تطبیق نماید. این در حالیست که زاکربرگ در ماه مه سال ۲۰۲۰، از تصمیم خود برای تبدیل کمپانی‌اش به بهترین شرکت در زمینه‌ی کار از راه دور سخن گفته بود.
وقتی که روند تعطیلی صنایع مختلف با ظهور پاندمی کووید شروع شد، فیسبوک، پروسه‌ی نقد عملکرد (Performance Review) را که برای تعیین پاداش‌ها در ۶ ماه ایجاد شد، به حالت تعلیق درآورده و به کلیه‌ی کارمندانش پیامی با متن انتظارات بیشتر به اضافه‌ی ۱۰۰۰ دلار پاداش نقدی را فرستاده بود.
همزمان با فرا رسیدن ژوئن سال ۲۰۲۱، تقریبا همه‌ی کارکنان شرکت قادر بودند تا از راه دور اقدام به اجرای وظیفه کنند. در عین زمان، کمپانی اقدام به استخدام تعداد زیادی نیروی جدید نمود. در این زمان، تعداد کارمندان شرکت با رشدی ۶۲ درصدی مواجه شده و از ۴۸۰۰۰ کارمند در پایان سال ۲۰۱۹، به ۷۷۸۰۰ نفر رسید.
در جریان جلسه‌ای که در ۳۰ ژوئن برگزار شد، زاکربرگ بیان داشت که کمپانی او در جریان پاندمی، از اصول اولیه و همیشگی‌اش فاصله گرفته و فرهنگ کاری موجود در شرکت، نیازمند تغییر و بهبود فوری است. زاکربرگ در این جلسه بیان داشت:
به نظر من، در جریان پاندمی شرایطی در شرکت ایجاد گردید که باعث شد تا محیط کار برای کارمندان، آسوده و بی‌دغدغه شود.
حال زاکربرگ، خود را در موقعیتی می‌بیند که کارمندان در وسط زمان کاری، اقدام به برگزاری ملاقات‌های خصوصی میکنند و حتی مدیران شرکت نیز نمی‌توانند در هنگام برگزاری جلسات رسمی، کلیه کارمندان را فرا بخوانند. زاکربرگ در ادامه‌ی صحبت‌های خود بیان داشت:
با توجه به شرایط حساسی که در حال حاضر در آن قرار داریم، بهترین تصمیم ممکن این است که تصمیمات مهم را به جای هفته‌ی بعد، همین امروز اتخاذ نماییم؛ پس از امروز همه‌ی کارمندان باید در جلسات نیمه روز، حضور به عمل برسانند.
در این جلسه، این فقط قرار ملاقات‌ها نبود که دست‌خوش تغییر شد. زاکربرگ اظهار داشت که به منظور کاهش هزینه‌ها، وی اقدام به کاهش ۳۰ درصدی شمار کارمندان در پروژه‌هایی با اولویت کمتر نموده است. با اینکه روال کار معمولا به این صورت بود که کارمندان، خود تیم مورد نظرشان را انتخاب کرده و به آن ملحق می‌شدند، زاکربرگ از تغییر این رویه سخن گفت. به نظر می‌رسد که بعد از این، کارمندان ممکن است هر لحظه به پروژه‌های دیگری از قبیل Reels ارجاع داده شوند. Reels در واقع پاسخ کمپانی تحت هدایت زاکربرگ، به تیک‌تاک بوده و برای رقابت با آن ایجاد شده و در زمینه‌ی تولید محتوای واقعیت مجازی نیز فعالیت دارد.
لوری گولر (Lori Goler) که به عنوان مدیر بخش منابع انسانی شرکت Meta مشغول به کار است، در توئیتی اظهار داشت که سرعت عمل در پیشبرد امور از اهمیت بالایی برخوردار است و آن‌ها باید مشکلات و موانعی را که پروسه‌ی تصمیم‌گیری را با تاخیر مواجه می‌سازد، برطرف کنند.
فیسبوک در سال ۲۰۱۲ در دسترس عموم قرار گرفت. اتفاقی که باعث افزایش بی‌پیشینه‌ی سهام این شبکه‌ی اجتماعی در بازار بورس شد. پس از اینکه دولت، اقدام به کاهش نرخ بهره در دوران پاندمی نمود، عده‌ی بسیاری اقدام به سرمایه‌گذاری در بخش تکنولوژی کردند.
این موضوع منجر به افزایش ارزش کمپانی متا به بیش از یک تریلیون دلار برای نخستین بار شد؛ اما پس از یک ماه، سقوط آزاد ارزش سهام این شرکت شروع شد. اتفاقی که باعث شد تا زنگ خطر برای زاکربرگ به صدا درآید. از سوی دیگر، مدتی قبل مدیر اجرایی گوگل، سوندار پیچای (Sundar Pichai) اظهار داشت که کارکنانش باید با عطشی بیشتر از سابق وظایف خود را انجام دهند.
ارزش سهام اسنپ (Snap)، پس از اینکه کمپانی فیسبوک به سهام‌داران خود اعلام کرد که از نتایج کار پرسنل خود رضایت ندارد، با اُفت چشم‌گیری مواجه شد. تیک‌تاک، که در حال حاضر بزرگ‌ترین رقیب متا محسوب می‌شود، اخیراً اقدام به اخراج برخی از کارکنان خود نمود. حتی اپل (Apple) که بزرگ‌ترین شرکت حوزه‌ی تکنولوژی محسوب می‌شود، سرعت استخدام کارمندان جدید را کاهش داده است.
با همه‌ی این اوصاف، شرایط متا با دیگر رقبایش فرق دارد. تصور بر این بود که تغییر نام کمپانی، قرار است نمایان‌گر تاکید و سرمایه‌گذاری زاکربرگ روی متاورس باشد. ایده‌ای که به نوعی از کتاب‌های Snow Crash و Ready Player One وام گرفته شده است. با این وجود، واقعیت مجازی کماکان یک ایده‌ی جدید محسوب می‌شود و عینک‌های مخصوصی که مد نظر زاکربرگ است، تا ساخت و تحقق آن‌ها چندین سال فاصله وجود دارد.
اپل باعث ضرر ده میلیارد دلاری زاکربرگ از دریچه‌ی تبلیغات در سال گذشته شد
حقیقت این است که متا از منظر تجاری، در موقعیت مناسبی قرار ندارد. بزرگ‌ترین ضرری که این شرکت متحمل شده است، توسط اپل بر آنان وارد شد. تغییر یکی از قابلیت‌های شخصی‌سازی گوشی‌های iPhone، که در راستای افزایش امنیت کاربران صورت گرفت، باعث شد تا فیسبوک از نگاه تبلیغات ضرر بزرگی ببیند.
انتخاب گزینه‌ی Ask App Not to Track در اینستاگرام و فیسبوک توسط کاربران iPhone، باعث شد تا زاکربرگ با زیانی ۱۰ بیلیون دلاری مواجه شود. ضرری که به خودی خود، به اندازه‌ی هزینه‌ای است که زاکربرگ در سال گذشته روی متاورس متحمل شد.
صحبت با کارمندان فعلی و سابق حوزه‌ی تکنولوژی، نمایان‌گر این است که متا، روزهای سختی را سپری می‌کند. با این‌حال، رابطه‌ی بد این شرکت با رسانه‌ها و جرائد، از ماجرای Cambridge Analytica گرفته تا افشاگری‌هایی که توسط فرنسس هاگن (Frances Haugen) صورت گرفت، ضرر خاصی بر ارزش سهام متا وارد نکرد.
اما در فوریه پارسال که برای بار نخست تعداد کاربران روزانه‌ی فیسبوک سیر نزولی به خود گرفت، کاهش ارزش سهام متا نیز شروع شد. باید ذکر کرد که ارزش سهام این شرکت در حال حاضر در قیاس با بازه‌ی زمانی مشابه در سال گذشته، کاهش ۵۰ درصدی را تجربه نموده است.
هزاران نفر از کارمندان جدید کمپانی‌های بزرگ حوزه‌ی تکنولوژی از جمله متا، که در دوران پاندمی کرونا استخدام شدند، در حال حاضر درامد کمتری در قیاس با روزهای اول کارشان در این شرکت‌ها دارند.
از سوی دیگر، روحیه‌ی پرسنل متا نیز در این مدت به شدت تضعیف شده است. در بررسی‌ای که تحت عنوان Pulse در بین کارمندان این شرکت صورت گرفت، مشخص شد که تنها ۳۹ درصد آن‌ها به آینده‌ی متا خوش‌بین هستند. این در حالیست که صرفاً ۴۲ درصد شرکت‌کنندگان این ارزیابی، از اعتماد خود به تیم مدیریت فعلی سخن گفتند.
باید خاطر نشان کرد که هر دوی این اعداد، در تاریخ این شرکت بی‌سابقه هستند. نکته‌ی امیدوار کننده برای متا این است که ۷۷ درصد شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، از تمایل خود برای ادامه‌ی وظیفه در این کمپانی سخن گفتند.
به هر ترتیب، نتایج این ارزیابی نشان‌دهنده‌ی نگرانی و اضطراب فزاینده‌ی کارکنان متا نسبت به شرایط موجود و آینده‌ی این شرکت است. شاید به همین دلیل است که دومین سوالی که در جلسه‌ی مهم ماه ژوئن مطرح شد، این بود که آیا اُفت ارزش سهام متا، باعث می‌شود تا کارمندان این شرکت، غرامت دریافت کنند یا خیر؟
زاکربرگ که پیش از سقوط آزاد بازار بورس، سهامی به ارزش ۴ بیلیون دلار را به فروش گذاشته بود، در پاسخ به این سوال اظهار داشت که در ابتدای سال بعد، راجع به پرداخت غرامت به کارکنان خود تصمیم خواهد گرفت.
او اظهار داشت:
من از شرایط ناپایدار فعلی و دشواری انجام وظیفه در این حالت باخبر هستم؛ با این‌حال از شما می‌خواهم تا در حال حاضر روی تولید محتوا و محصولات جدید تمرکز کنید. در حال حاضر، شرکت تصمیمی برای کاهش تعداد پرسنل ندارد؛ اما من احتمال وقوع این اتفاق را رد نمی‌کنم.
جو آزبورن (Joe Osborne)، سخن‌گوی متا اظهار داشت:
هر شرکتی که قصد دارد تا در حوزه‌ی تکنولوژی دستاورد قابل ملاحظه‌ای داشته باشد، باید اهداف مشخصی داشته و برای رسیدن به آن‌ها تلاش همه‌جانبه کند. شرط موفقیت در بازار، این است که روی اهداف خود تمرکز کنید. ما نحوه‌ی عملکرد خود را با مردم شریک ساختیم. این نمایان‌گر عزم ما برای تغیبر شرایط فعلی است.
تقریباً بلافاصله پس از صحبت‌های آتشین زاکربرگ، سوالی که در ذهن اکثر کارمندان ایجاد شد این بود که از این پس، جای چه کسانی در شرکت نیست؟ یکی از کارمندان در این مورد اظهار داشت که هیچ‌یک از همکارانش اهمال وظیفه نکرده‌اند؛ وی در این‌باره نوشت:
ما پرسنل سخت‌کوشی داریم. شنیدن این جمله از سوی رهبر تیم که برخی از کارمندان برای شرکت متا مناسب نیستند ناامیدکننده است. من انتظار داشتم تا زاکربرگ اقدام به افزایش روحیه‌ی کارکنان در شرایط بغرنج فعلی کند.
پس از صحبت‌های زاکربرگ، یکی از اعضای تیم مهندسین متا به نام ماهر صبا (Maher Saba)، به مدیران شرکت گفت که کارکنانی که از شرایط فعلی خشنود نیستند، باید شناسایی و اخراج شوند؛ از سوی دیگر بعد از این، اعضای هر تیم و وظیفه‌ی آن‌ها نیز باید از قبل تعیین شده باشد.
صبا در پستی که بعداً آن را حذف نمود بیان داشت:
کسانی که وظیفه‌ی خود را به گونه‌ی صحیح انجام نمی‌دهند، می‌توانند جای دیگری به دنبال شغل برای خود باشند؛ آن‌ها باعث ناکامی این شرکت شده‌اند. مدیران متا نباید اجازه دهند تا کسانی که وظایف خود را به گونه‌ی صحیح انجام نمی‌دهند و تلاش‌های دیگران را ضایع می‌نمایند در این شرکت حضور داشته باشند.
یکی دیگر از کارمندان بیان داشت:
کسانی که اهمال وظیفه میکنند، خود را به خوبی می‌شناسند. شما می‌توانید بی‌میلی و عدم رغبت این افراد به تغیبر وضعیت فعلی را به وضوح ببینید. آن‌ها باعث شده‌اند تا کمپانی با این شرایط وخیم مواجه شود؛ آن هم در حالی که خود زندگی اشرافی دارند. این افراد نمی‌توانند از تمام پرسنل متا نمایندگی کنند.
از سوی دیگر، شعار کمپانی یعنی Meta, Metaverse, Me نیز با برخی تغییرات مواجه شده و به سوژه‌ی شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. برخی کارمندان، پوسترهای موجود در ادارات خود را که روی آن جمله‌ی «آیا شما به این‌جا تعلق دارید؟» نوشته شده بود را تغییر داده و با خط سرخ و به شکل پررنگ، آن را بازنویسی نمودند و از این طریق، به سخنان اخیر زاکربرگ واکنش نشان دادند.
شرایط زمانی بغرنج‌تر شد که متا اعلام کرد که قصد ندارد تا کسانی که به عنوان کارآموز در این شرکت مشغول به فعالیت بودند را استخدام نماید. این در حالیست که همواره بخش زیادی از کارکنان متا، از بین کارآموزان انتخاب می‌شدند. این تصمیم، در راستای کُند نمودن فرایند استخدام نیروهای جدید گرفته شده است.
همه‌ی این موضوعات باعث شدند تا بسیاری از پرسنل متا، از شرایط موجود اظهار ناامیدی کرده و رغبتی برای ادامه‌ی فعالیت در این شرکت از خود نشان ندهند. کسانی که ماه‌ها به عنوان کارآموز در قسمت‌های مختلف کشور امریکا مشغول به کار بوده‌اند، خود را در شرایطی می‌بینند که آینده‌ی آن‌ها تیره و تار به نظر می‌رسد. یکی از کارمندان متا در این‌باره می‌گوید:
وقتی یک کمپانی کارآموزان خود را کنار می‌گذارد، این نشانه‌ی افول آن شرکت است؛ چرا که نیروی تازه‌نفس و جوان، پایه و اساس شرکت‌های فعال در حوزه‌ی تکنولوژی را تشکیل می‌دهند.
برای زاکربرگ، کاهش جاه‌طلبی کارمندانش، بزرگ‌ترین مشکل کنونی محسوب می‌شود. او دو سال آینده را برای تعیین سرنوشت شرکت تحت کنترلش، حیاتی می‌داند. توسعه و سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر روی Reels، برای رقابت با تیک‌تاک و تنظیم تبلیغات این شرکت به گونه‌ای که مقدار داده‌ی کمتری مصرف کنند، از جمله مواردی است که متا روی آن‌ها تمرکز خواهد نمود.
موفقیت این دو موضوع، برای آینده‌ی متاورس از اهمیت بالایی برخوردار است. با همه‌ی این اوصاف، زاکربرگ به خوبی می‌داند که تا ختم این دهه، ایده‌ی متاورس به مرحله‌ی سوددهی نخواهد رسید.
زاکربرگ در جلسه‌ی ماه ژوئن بیان داشت:
۱۸ تا ۲۴ ماه آینده برای تعیین سرنوشت متا از اهمیت بالایی برخوردار است. ممکن است این بازه‌ی زمانی، مدت بیشتری طول بکشد.
فراموش نکنید که مارک زاکربرگ، در مدیریت بحران تخصص دارد. رئیس ۳۸ ساله‌ی متا، به لطف میزان سهامش، کماکان خط مشی این شرکت را تعیین می‌کند و در شرایط فعلی، کسی قادر نیست او را از سِمَتش کنار بزند. زاکربرگ، توانست به خوبی فیسبوک را از رایانه‌های شخصی به پلتفرم موبایل انتقال دهد؛ در نتیجه او با این شرایط سخت بیگانه نیست.
در شرایطی که یکی از مدیران متا به نام شرل سندبرگ (Sheryl Sandberg)، قصد دارد این شرکت را ترک کند، زمینه برای اینکه زاکربرگ تعداد بیشتری از اعضای تیمش را زیر چتر مدیریت خود گرد آورد فراهم شده و او به افراد معتمد خود از جمله اندرو باسورث (Andrew Bosworth)، وظایف کلیدی اعطاء نموده است.
زاکربرگ در نشست اخیر خطاب به پرسنل خود گفت:
ما می‌توانیم میزان سرمایه‌گذاری خود را روی برنامه‌های بلندمدت کاهش دهیم و یا اینکه این شرایط سخت را تحمل کرده و به سود کمتر قانع باشیم. اینکه اهداف بلندمدت متا را قربانی اهداف کوتاه‌مدت نماییم، برای من مسئله‌ای دردناک و غیر قابل تحمل است.
زاکربرگ عمیقا باور دارد که نقشه‌هایی که او برای متا در سر دارد، آن‌قدر منفعت برای این شرکت خواهد داشت که ضرر و زیان فعلی در مقابل آن، به راحتی رنگ خواهد باخت. اما افراد زیادی در کمپانی متا، به درستی ایده‌های زاکربرگ شک دارند. مسئله‌ی اساسی این است که در حال حاضر بین زاکربرگ و پرسنلش، شکاف عمیقی ایجاد شده است. رئیس متا برای تحقق اهدافش، ابتدا باید روحیه‌ی کار تیمی را بین کارمندانش بازیابی کرده و شاید حتی مجبور باشد تا کسب‌و‌کار خود را از نو بازسازی نماید.
چالش‌های دشواری پیش روی مارک زاکربرگ قرار دارند. مشکلاتی که احتمالا در تاریخ شرکت تحت امر او بی‌سابقه هستند. با این‌حال، به وضوح مشخص است که رئیس جوان متا، برای مقابله با این مشکلات آماده است؛ در این زمان، سوال اساسی این است که آیا سایر اعضای متا نیز شرایط مشابهی دارند یا خیر؟
نظرات