شکست دوباره نوکیا؛ وقتی نوستالژی کافی نیست

نوستالژی چیز قدرتمندی است؛ به شدت قدرتمند. نوستالژی می‌تواند احساسات را دست‌کاری، اعتماد را باز‌آفرینی و حس همدلی را تقویت کند. چه چیزی دیگری قادر به انجام این کار است؟ به راستی که باید از نوستالژی و شرکت‌هایی مانند نوکیا که از آن استفاده می‌کنند، ترسید.

ولی قضیه به این‌جا ختم نمی‌شود. تعداد بسیار محدودی از تولید کنندگان محصولات الکترونیکی توانسته‌اند به مراحلی بالاتر از مصرف‌گرایی صرف برسند. نوکیا نه تنها مدت‌ها موفق به انجام این کار شد، بلکه به شکلی عالی آن را مدیریت هم کرد.

بخش موبایل این شرکت فنلاندی تا پیش از سال ۲۰۱۳ جسته و گریخته به همین کار ادامه می‌داد تا این که نهایتاً مایکروسافت آن را تصاحب کرد. متاسفانه مایکروسافت نتوانست شکوه سابق نوکیا را حفظ کند و نهایتاً مدتی کوتاه بعد از تصاحب گران‌قیمت خود، مجبور شد درب‌های آن را در سال ۲۰۱۶ ببندد.

مطالب مرتبط:

• بهترین پیام هشدار شارژ دستگاه ها؛ از نوکیای افسانه ای تا شیوه خشک اپل
• فروش دو میلیون گوشی نوکیا در سه ماهه اول امسال
• وضعیت نابسامان نوکیا ادامه دارد

در همان سال ۲۰۱۶ یعنی نزدیک به ۵ سال پیش HMD گلوبال که متشکل از کارمندان قدیمی بخش موبایل نوکیا بود، تصمیم گرفت که با چنگ زدن به نوستالژی این برند را دوباره به موفقیت و جلال روزهای سابقش بازگرداند. در چشم‌انداز HMD گلوبال، این شرکت باید تاکنون باری دیگر تبدیل به یکی از بازیگران اصلی حوزه گوشی‌های هوشمند می‌شد. نوکیا قصد داشت حقیقتاً‌ به شعار «قابل اعتماد، زیبا و جذاب» عمل کند.

پس HMD گلوبال دست به کار شد. در نمایشگاه MWC 2017، این برند در بارسلونا ۴ عدد گوشی جدید نوکیا را با نام‌های نوکیا ۳۳۱۰، نوکیا ۳، نوکیا ۵ و نوکیا ۶ معرفی کرد. این گوشی‌ها همه یادآور طراحی مینیمالیست روزهای خوب این شرکت بودند که این بار با سیستم عامل اندروید و وعده به‌روزرسانی‌های سریع ترکیب شده بودند؛ مواردی که همه طرفداران می‌توانند از وجود آن‌ها خوش‌حال شوند.

باید متوجه باشید که عملی کردن این وعده‌ها چقدر مهم تلقی می‌شوند زیرا از همان سال ۲۰۱۷ تاکنون ما شاهد گوشی‌هایی هستیم که در ارائه یک رابط کاربری مناسب بدون حضور نرم‌افزارهای اضافی و همچنین به‌روزرسانی‌های سریع و بلند مدت با مشکل مواجه می‌شوند. وعده نوکیا در این خصوص، یک پذیرایی گرم از کسانی بود که از این شرایط خسته شده بودند.

حال تاریخ را ۵ سال جلو بزنید تا به امروز برسیم. نوکیا عملاً همه را ناامید کرده است و این وعده‌ها عملی نشده‌اند. این شرکت هم نمونه دیگری از برندهایی است که وعده‌های بسیاری می‌دهند اما در عمل کار خاصی نمی‌کنند. کاهش پشتیبانی نرم‌افزاری، ضعف در رقابت و مشکلات دیگر، مانع نوکیا شدند تا به روزهای خوب گذشته بازگردد.

خالص، ایمن ولی نه به‌روز

یکی از مواردی که بازگشت نوکیا را هیجان‌انگیز جلوه می‌داد، پیوستن این شرکت به برنامه «اندروید وان» (Android One) بود. در این برنامه سیستم عامل اندروید بدون نرم‌افزارهای اضافی و همچنین با به‌روزرسانی‌های سریع و کارآمد در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. انصافاً هم نوکیا تا مدتی با ارائه وصله‌های امنیتی پیوسته، این روند را ادامه می‌داد اما مدت زیادی طول نکشید که دست از این کار کشید.

چطور؟ نوکیا اولین شرکتی بود که اقدام به عرضه به‌روزرسانی اندروید ۹ کرد. در زمان عرضه اندروید ۱۰، این شرکت چهارمین برند تولید کننده گوشی هوشمند بود که این به‌روزرسانی را برای کاربرانش منتشر کرد.

با عرضه اندروید ۱۱، نوکیا به سختی رده دهم را در عرضه این به‌روزرسانی کسب کرد. در واقع اکنون در زمان نگارش این مقاله، هنوز هم روند عرضه اندروید ۱۱ برای محصولات این شرکت به اتمام نرسیده است. پس نه تنها عملکرد این شرکت در این زمینه بدتر شده است بلکه انتظار می‌رود بدتر هم بشود. کاربران هنوز منتظر اعلام زمان انتشار تقریبی اندروید ۱۲ برای گوشی‌های نوکیای خود هستند.

متاسفانه همین مشکل درباره مدت زمان پشتیبانی نرم‌افزاری هم صدق می‌کند. HMD گلوبال در حال حاضر دو سال پشتیبانی نرم‌افزاری (یعنی ارائه اندروید جدیدتر) و سه سال پشتیبانی امنیتی از محصولاتش را ارائه می‌دهد که در مقایسه با رقبا، هیچ نکته مثبتی در آن دیده نمی‌شود.

• چرا شیائومی و سایر شرکت‌ها در عرضه اندروید به سامسونگ و گوگل می بازند؟
• وصله امنیتی اندروید چیست و چرا اهمیت دارد؟

شاید بتوان گفت مشکلات این چنینی زمانی شروع شد که HMD گلوبال یکی پس از دیگری شروع به عرضه مدل‌های جدیدتر گوشی‌هایش کرد بدون آن که منابع توسعه لازم را در اختیار داشته باشد.

اگر این مشکلات تنها در خصوص تاخیرها صدق می‌کردند، می‌توانستیم به گونه دیگری به آن‌ها نگاه کنیم اما به‌روزرسانی‌ها حتی در ارائه یک تجربه مناسب هم مشکل دارند و خودشان مولد مشکل هستند.

برای مثال به‌روزسانی نرم‌افزار نوکیا ۸.۳ نه تنها دوربین را از کار انداخت، بلکه اتصال شبکه برخی از کاربران را هم قطع کرد. کاربران نوکیا ۵.۳ هم پیش‌تر گزارش کرده‌اند که پس از دریافت اندروید ۱۱، با تجربه اسکرول بدی مواجه شده‌اند و صفحه کلید نیز به خوبی واکنش نشان نمی‌دهد.

اعتماد که یکی از عناصر اصلی شعار HMD گلوبال محسوب می‌شود تنها زمانی به دست می‌آید که توسعه نرم‌افزار بهتر از آن چه که باید باشد، رقم بخورد. بدون شک HMD گلوبال تاکنون نتوانسته است این کار را انجام دهد.

همان‌طور که اشاره کردیم، این روند برخلاف انتظار حتی بدتر هم می‌شود. HMD گلوبال اخیراً تایید کرده است که اندروید ۱۱ را برای نوکیا ۹ عرضه نمی‌کند و کاربرانی که این گوشی را خریداری کرده‌اند، می‌توانند با یک تخفیف، محصولات دیگر این شرکت را بخرند. پس این شرکت از شما درخواست می‌کند که در عوض دریافت به‌روزرسانی جدید اندروید، در کل یک گوشی جدید بخرید!

خبری از پرچم‌دارها نیست

گوشی‌های میان‌رده معمولاً محبوب‌ترین محصولات تولید کنندگان دستگاه‌های اندروید به شمار می‌روند اما پرچم‌دارها هم نقشی کلیدی در ایجاد اشتراک‌های ذهنی تاثیرگذار ایجاد می‌کنند. یک گوشی هوشمند جذاب و خلاقانه می‌تواند برگ برنده یک برند نو پا برای جلب توجهات از هر سمت و سویی باشد.

اولین گوشی پرچم‌دار نوکیا به سال ۲۰۱۸ باز می‌گردد که با نام نوکیا ۸ سیروکو معرفی شد. این محصول نام خود را از نوکیا ۸۸۰۰ سیروکو افسانه‌ای اقتباس کرده است که در سال ۲۰۰۶ یک پرچم‌دار لوکس واقعی بود. متاسفانه نوکیا ۸ سیروکو هر چیزی غیر از یک پرچم‌دار این‌چنینی است.

این دستگاه اگرچه در سال ۲۰۱۸ کیفیت ساخت بالا‌رده‌ای دارشت اما به دلیل فقدان استانداردهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز در رقابت با گوشی‌های پرچم‌دار آن سال مانند گلکسی S9 پلاس و ال جی V30 تلف شد. دوربین‌های نامناسب، کالیبره ضعیف نمایشگر، فقدان بلندگوهای استریو، فقدان جک هدفون و نهایتاً قیمت بالا، نوکیا ۸ سیروکو را تبدیل به محصولی کردند که کاربران از آن دوری می‌کنند.

البته که ما قبول داریم ساخت یک گوشی پرچم‌دار واقعاً دشوار است و نمی‌توان از یک برند تازه‌وارد بهترین عملکرد ممکن را انتظار داشت. نوکیا ۸ سیروکو تحت این نظریه می‌تواند یک اشتباه غیرعمدی محسوب شود. بنابراین باید به دومین پرچم‌دار این شرکت نگاه کنیم و درباره آن حرف بزنیم.

آیا HMD گلوبال در دومین تلاش خود توانست به جایگاه مناسبی در بازار پرچم‌داران دست یابد؟ اصلاً! دومین پرچم‌دار نوکیا با نام نوکیا ۹ پیور ویو (Nokia 9 PureView) حتی نسبت به پرچم‌دار اول این شرکت هم مشکلات بیشتری دارد. در حقیقت این گوشی راه حل مشکلی بود که اصلاً وجود نداشت.

در این گوشی نگرش طراحی و عرضه آن بر پایه تغییر محدودیت‌های گوشی‌های هوشمند شکل گرفته بود. بنابراین سازنده به سراغ Lytro Illum، یک شرکت فعال در زمینه دوربین رفت. HMD گلوبال با کمک این شرکت و استفاده از دوربین پنج‌گانه توانست به قابلیت تنظیم فوکوس پس از عکس‌برداری دست یابد، قابلیتی که نه آن زمان و نه حالا کسی اهمیتی برایش قائل نیست.

بنابراین آیا گوشی مذکور توانست با این همکاری دوربین‌های فوق‌العاده‌ای را در اختیار کاربران قرار دهد؟ متاسفانه خیر، یکی دیگر از وعده‌های نوکیا خیلی زود کنار گذاشته و هرگز عملی نشد.

نوکیا ۹ پیور ویو همچنین در نسخه‌های محدودی تولید شد تا حتی اگر تعداد زیادی از مشتریان هم به خرید آن علاقه داشته باشند، نتوانند این کار را انجام دهند و مستقیماً به سراغ گلکسی S10 و هوآوی P30 بروند. استفاده از تراشه و بهینه‌سازی ضعیف،‌ نوکیا ۹ پیور ویو را به محض عرضه ضربه فنی کردند.

دو سال بعد از عرضه این پرچم‌دار، سری گوشی‌های نوکیا دیگر پرچم‌دار جدیدی را در بین خود نمی‌بینند و HMD گلوبال هم فعلاً رغبتی به این کار ندارد. در عوض این شرکت سخت مشغول توسعه گوشی‌های نوستالژی خود (شما بخوانید گوشی‌های ساده) است.

نوکیا ۳۳۱۰ یک تلاش خوب در زمینه احترام به گذشته و شکوه به‌یادماندنی این شرکت بود اما اگر تنها محصول موفق خط تولید شما چنین دستگاه‌هایی باشند، مشخص است که با مسائل زیادی در نوآوری و مقبولیت دست و پنجه نرم می‌کنید.

نوکیا در سه‌ماهه اول ۲۰۲۱ توانست ۱۱ میلیون از این دستگاه‌ها بفروشد ولی بنیان گذاشتن تمام آینده شرکت روی دسته‌ای از محصولات که در حال مرگ هستند، استراتژی نامناسبی است یا در حقیقت می‌توانیم بگوییم یکی از نامناسب‌ترین استراتژی‌های موجود است.

نرم‌افزار نمی‌تواند ضعف سخت‌افزار را جبران کند

گوشی‌های نوکیا در مقایسه با شیائومی و ریلمی اغلب گران‌تر هستند. HMD گلوبال این اختلاف قیمت را با وعده‌های خود توجیه می‌کند. یعنی شما باید برای یک رابط کاربری فاقد تبلیغات و به‌روزرسانی‌های سریع‌تر پول بیشتری بپردازید.

در حالی که گوشی‌های این شرکت فاقد تبلیغات هستند، همان‌طور که بررسی کردیم، به‌روزرسانی‌های سریع جایی در برنامه کاری گوشی‌های نوکیا ندارند و بهینه‌سازی ناخوشایند نرم‌افزاری این بر شدت این قضیه هم می‌افزاید. بسیاری از کاربران باور دارند که اگر بتوان قابلیت‌ها، سخت‌افزار و به‌روزرسانی‌های سریع‌تری را دریافت کرد، وجود تبلیغات هم قابل تحمل هستند. پس نوکیا به چیزی چنگ انداخته است که ماجرا را تغییر نمی‌دهد.

از آن سو رقابت عظیم در بخش گوشی‌های هوشمند موجع به افزایش اولویت توجه به خواسته‌های طرفداران شده و این موضوع بر هیچ‌کس پوشیده نیست.

تقریباً تمام شرکت‌های سازنده گوشی‌های اندرویدی در حال زدودن رد نرم‌افزارهای شخص ثالث از گوشی‌های خود هستند و به تدریج پشتیبانی نرم‌افزاری سریع‌تر و طولانی‌تری را ارائه می‌دهند. اگرچه تبلیغات هنوز هم به قوت خود باقی هستند و شرکت‌های متعددی به نمایش آن‌ها متعهد هستند اما وقتی گوشی ارزانی را تهیه می‌کنید، وجود این موارد قابل توجیه هستند.

شرکت مادر نوکیا با تمرکز روی این وعده که گوشی‌هایش فاقد تبلیغات است، تنها دو میلیون گوشی هوشمند را در سه‌ماهه اول ۲۰۲۱ میلادی به بازار عرضه کرده است که در مقابل رقم فروش ۱۱ میلیون گوشی‌های ساده همین شرکت هم حرفی برای گفتن ندارند.

پس نهایتاً به چه نتیجه‌ای می‌رسیم و این آمار به ما چه می‌گویند؟ برای شرکتی که ۵ سال پیش در چشم‌انداز خود به تصاحب سهم قابل توجهی از بازار توجه داشت، جایگاه خوبی کسب نشده است. این شرکت اکنون تنها در سخت‌افزارهای سطح پایین به موفقیت نسبی رسیده است. HMD گلوبال روی مخزنی از نوستالژی و پتانسیل نشسته است ولی در عوض لحظه‌ای به پایین نگاه نمی‌کند تا عظمت گنج خود را درک کند.

اگر به ۵ سال پیش باز گردیم، HMD گلوبال شروع خوبی داشت اما اکنون به موقعیتی نزدیک شده است که نوکیا در سال ۲۰۱۳ درون آن گیر کرده بود. آیا برند نوکیا یک بار دیگر به سمت سقوط می‌رود یا نوستالژی می‌تواند این شرکت را نجات دهد؟

هیچ‌کس قادر به گفتن آن نیست. باید منتظر بمانیم و ببینیم آیا این شرکت بعد از ۵ سال تجربه، می‌تواند به مبارزه با سامسونگ، شیائومی و شاید هم اپل برود یا باید برای همیشه از خاطرات خوب خودمان وداع کنیم.

منبع: Android Authority