ماموریت فضایی هند برای فرود روی ماه ظرف روزهای گذشته با موفقیت به پایان نرسید و تلاش‌های فضانوردان هندی برای انجام این کار ناکام باقی ماند.
سازمان فضایی هند از مدت‌ها قبل ماموریتی را با نام چاندرایان ۲ تدارک دیده بود که در مرحله‌ی نهایی با فرود روی ماه به انجام می‌رسید. اما مرحله‌ی نهایی این ماموریت ظرف روزهای اخیر با شکست همراه شد و فضاپیمای هندی ویکرام نتوانست به سلامت روی ماه فرود بیاید.
هدف اصلی از این ماموریت فضایی کاوش قطب جنوب ماه بود. منطقه‌ای که اگرچه اطلاعات مختصری از آن موجود است اما همچنان تا حد قابل ملاحظه‌ای کشف نشده باقی مانده است. بنابر شواهد و اطلاعاتی که پیش از این توسط سایر کاوشگران فضایی از قطب جنوب ماه به دست آمده است کیهان‌شناسان به این موضوع واقف هستند که احتمالا مقدار فراوانی آب به شکل یخ زده در این منطقه از ماه وجود دارد. با این حال از میزان و حجم آب یخ زده‌ی احتمالی موجود در این منطقه اطلاعات مفیدی در دست نیست.
در واقع هدف اصلی از فرود فضاپیمای ویکرام بر سطح ماه نیز همین موضوع بود. این‌که به کمک کاوشگر سیار پراگیان اطلاعات لازم در این زمینه را جمع‌آوری کند و شواهد تازه‌ای از نوع ترکیب مواد قطب جنوب ماه را در اختیار دانشمندان فضایی قرار دهد.
به همین منظور کاوشگر پراگیان به تجهیزات مختلفی مجهز شده بود تا بتواند اطلاعات تازه‌ای را از منطقه‌ی جنوبی ماه تهیه کرده و آن‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. از میان این تجهیزات می‌توان به یک زلزله سنج اشاره کرد که قرار بود میزان لرزه‌های سطح ماه را مورد ارزیابی قرار دهد. علاوه بر آن این کاوشگر به یک تاباننده‌ی پرتو اکس نیز مجهز شده بود تا به کمک آن بتوان نوع ترکیبات خاک موجود بر سطح ماه را تعیین کرد.
همچنین در صورت وجود آب یخ زده بر سطح ماه این ابزار امکان سنجش ترکیبات آن را نیز در اختیار دانشمندان فضایی قرار می‌داد. با این حال ماموریت فرود روی ماه ناکام باقی ماند و فضاپیمای ویکرام نتوانست سطح ماه را لمس کرده و کاوشگر سیار پراگیان را بر آن قرار دهد.
از دهه‌ی شصت میلادی تا به امروز تلاش‌های فراوانی توسط کشورهای مختلف برای فرود فضاپیماها و کاوشگرهای تحقیقاتی روی سطح ماه انجام گرفته که بسیاری از آن‌ها ناکام باقی مانده است. در واقع تاکنون تنها سه کشور آمریکا، روسیه و چین موفق به انجام این کار شده‌اند. اگر ماموریت فرود روی ماه توسط فضاپیمای ویکرام با موفقیت به انجام می‌رسید کشور هند می‌توانست نام خود را به عنوان چهارمین کشوری که توانسته است به کمک فضاپیماهای خود سطح ماه را فتح کند، در تاریخ ثبت نماید. امری که در پایان امکان‌پذیر نشد و عملیات فرود روی ماه به فرجام نرسید.
نکته‌ی ناراحت کننده‌ی ماجرا آن است که ماموریت فضایی فرود روی ماه تا مراحل پایانی به خوبی پیش می‌رفت و درست در آخرین لحظات با شکست همراه شد. در واقع فضاپیمای ویکرام تنها ۲٫۱ کیلومتر با سطح ماه فاصله داشت که ارتباط آن با مرکز کنترل سازمان فضایی هند از بین رفت.
این برای نخستین بار نیست که سازمان فضایی هند ماموریتی را با هدف فرود روی ماه تدارک می‌بیند و این ماموریت با شکست مواجه می‌شود. پیش از این و در سال ۲۰۰۸ میلادی نیز ماموریت مشابه دیگری با نام چاندرایان ۱ ترتیب داده شده بود که نتایج چندان موفقیت‌آمیزی به همراه نداشت.
با این حال نمی‌توان ماموریت فضایی چاندرایان ۲ را یک شکست همه جانبه تلقی کرد. چرا که بخش نخست این ماموریت با موفقیت کامل به انجام رسید. به این معنی که فضاپیمای ویکرام و کاوشگر پراگیان با موفقیت در مدار ماه قرار گرفتند. این فضاپیما به همراه کاوشگری که با خود حمل می‌کرد در تاریخ سوم مرداد ماه امسال همراه با یک مدارپیما راهی فضا شدند و در تمام طول ماه مرداد در حال سفر به سوی ماه بودند. در روز بیست و نهم مرداد ماه فضاپیمای ویکرام در مدار ماه قرار گرفت و چندی بعد با موفقیت از مدارپیمایی که با آن همراه شده بود جدا گردید.
این مدارپیما همچنان در مدار ماه حضور دارد و بر طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته حدود یک سال در این مدار باقی خواهد ماند. در طول این مدت دانشمندان فضایی هند می‌توانند به کمک تجهیزات موجود در مدارپیمای خود به بررسی سطح ماه بپردازند. تجهیزاتی نظیر دوربین‌های مختلف و تاباننده‌های پرتو اکس که می‌تواند کمک شایان توجهی به دانشمندان در زمینه‌ی بررسی سطح ماه نماید.
به هر حال به نظر نمی‌رسد که این آخرین تلاش سازمان فضایی هند برای فرود روی ماه باشد. ما ایرانی‌ها ضرب‌المثلی داریم که می‌گوید تا سه نشه بازی نشه. بنابراین شاید کیهان‌شناسان هندی در تلاش سوم خود بتوانند ماموریت فرود روی ماه را با موفقیت به پایان برسانند.
نظرات