استفاده از تلویزیون و بازی های رایانه ای برای مقابله با انزوای فضانوردان

هیچ کس با قاطعیت نمی داند سفرهای طولانی مدت فضایی چه تأثیری بر روی فضانوردان می گذارد و هیچکس در طول تاریخ پدیده خارج از منظره زمین یا  “Earth-out-of-view”را به خوبی تعریف نکرده است. زندگی با یک گروه چند نفره برای مدت طولانی در فضاهای بسته کوچک بدون امکان خروج آزادانه؟ عدم امکان برخورد نزدیک با اعضای خانواده و دوستان برای چندین ماه یا سال؟ ایجاد سرگرمی بدون توجه به آن که واقعاً فعالیتی برای سرگرم شدن وجود ندارد.

تمامی موارد بالا دشواری های زندگی در فضا است که حال به نظر می رسد برخی پژوهش ها سعی دارند حداقل برخی از این سختی ها را برطرف سازد.

بر اساس پژوهش های انجام شده بر روی فضانوردانی که مدت زمان زیادی در ایستگاه های فضایی و به دور از زمین بوده اند، دانشمندان توانسته اند به اطلاعات قابل قبولی دست پیدا کنند. فضانوردان از دنیای خارج جداشده اند و در یک محیط منزوی قرار می گیرند. گفتنی است این پژوهش ها برای سفرهای آتی فضایی و همچنین یکی از مهم ترین اهداف انسان که سفر به مریخ است، بسیار ارزشمند خواهد بود.

فضانوردان وقت آزاد بسیار زیادی دارند و برخی پژوهشگران خواندن کتاب، مشاهده فیلم یا بازی های رایانه ای را به آنان پیشنهاد می کنند. دانشمندان علوم اجتماعی بر این باورند مشاهده تلویزیون نیز می تواند در برطرف کردن انزوای فضانواردان بسیار تأثیرگذار باشد. برقراری ارتباط دوباره با رسانه هایی که عادت داشته ایم آن ها را مشاهده کنیم، یا دسترسی دائمی به شبکه های تلویزیونی که علاقه داریم آن ها را ببینیم و بشنویم می تواند باعث کاهش حس انزوای این افراد شود. تنهایی، مشکلات ناشی از حریم خصوصی و خستگی مفرط نیز دیگر مواردی هستند که می توانند توسط مشاهده تلویزیون تأثیرات آن ها را کاهش داد.

یکی دیگر از ویژگی های فضا عدم تفاوت میان روزها و هفته ها، روز و شب، صبح یا ظهر یا شب است و این تعاریف به واقع در فضا مفهوم چندانی ندارد. پیش از روی کارآمدن DVD ها و شبکه های اینترنتی، تلویزیون نقش بسزایی در تنظیم زمان ما داشته است. بسیاری از ما حتی وعده های غذایی خود را با برنامه های تلویزیونی تنظیم می کردیم و برای مثال می دانستیم یک برنامه تلویزیونی مشخص بعد ظهر پخش می شود یا یک بازی ورزشی پرطرفدار در یک ساعت و یک روز خاص برگزار می شود. مراسم ها و رسوم فصلی نیز با ورود تلویزیون به خانه ها بیش از پیش زندگی مردم را تحت تأثیر قرار دادند و برخی مراسم های سالیانه به خوبی به ما نشان می دهند که یک سال دیگر از زندگی ما سپری شده است.

یک سیستم رسانه ای که دسترسی به آن بسیار ساختار یافته است، به خوبی می تواند زمان را در فضا تعریف کند. از این رو نباید برای فضانوردان امکان دسترسی به DVD ها یا تلویزیون های اینترنتی را که هر لحظه بتوان از تمام محتویات آن ها استفاده کرد، فراهم شود. علاوه بر آن مشاهده یک برنامه تلویزیونی به صورتی که بدانید همزمان با شما میلیون ها بیننده دیگر در سراسر دنیا نیز آن را مشاهده می کنند، می تواند یک حس مشترک را ایجاد کند. جالب است بدانید یکی از نخستین رخدادهایی که تقریباً تمام مردم زمین به صورت همزمان آن را مشاهده کردند، نخستین قدم های نیلز آرمسترانگ بر روی ماه بوده است و حال این تلویزیون است که می تواند باعث شود در آینده شاهد نخستین قدم های انسان بر روی سطح مریخ باشیم.

یکی دیگر از دلایلی زندانی ها نیز دوست دارند تلویزیون مشاهده کنند، آن است که بدانند دنیای اطراف آن ها دائماً در حال تغییر است. اگر نمی خواهیم فضانوردان پس از بازگشت از سفرهای طولانی مدت فضایی در بازگشت به زمین با محیط کاملاً متفاوتی روبرو شوند، باید آن ها را به روز نگه داریم و  آن ها باید از اتفاق هایی که بر روی زمین رخ می دهند کاملاً اطلاع داشته باشند.

خبرهای تلویزیونی تأثیر agenda setting دارند، به این معنا که تلویزیون نه تنها خبرها را اطلاع رسانی می کند، بلکه خبرهایی که برای مردم و افکار عمومی اهمیت دارد را به اطلاع آن ها می رساند. رسانه های سرگرمی که شامل برنامه های مستند، بازی های ورزشی، سریال های درام، مد و لباس، زبان و مکالمه می شوند به صورت پیوسته در حال تغییر هستند.

از سوی دیگر اطلاع از اتفاق هایی که در نزدیکی خانه فضانوردان رخ می دهد نیز یکی دیگر از ابعاد پدیده خارج از منظره زمین به شمار می رود. احساس آن که شما بالاتر از تمام اتفاق هایی هستید که در سطح زمین رخ می دهد نیز می تواند به ارتباط روانشناسانه با سیاره زمین کمک کند.

بیشتر اعضای یک گروه فضانوردی از فرهنگ های متفاوتی بهره می برند. این تفاوت هنگامی بیشتر می شود که این افراد از زبان متفاوتی استفاده می کنند یا کشورهای آن ها از نظر جغرافیایی بسیار از یکدیگر دور است.

برای مثال، مهاجران از رسانه ها به منظور تطابق سریع تر با فرهنگ مقصد استفاده می کنند. اما از سوی دیگر ارتباط با رسانه های کشور مادری نیز می تواند ارتباط شما را با فرهنگ گذشته حفظ کند. یک گروه فضانوردی را فرض کنید که بیشتر اعضای آن را افراد آمریکایی تشکیل می دهند و تنها یک عضو از کشور ژاپن دارد. ایجاد ارتباط مؤثر و هم افزایی گروهی در این گروه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، بنابراین استفاده از رسانه هایی که همه اعضای گروه به نحو یکسان بتوانند از آن ها استفاده کنند می تواند در پذیرش بهتر فرد ژاپنی بسیار مؤثر باشد. البته بیشتر تمرکز باید بر روی این فرد باشد چرا که سایر افراد آمریکایی می توانند با سایر افراد گروه خیلی سریع تر ارتباط برقرار کنند.

فضانوردان به عنوان اشخاص، خودمختاری و حریم خصوصی خاص خود را دارند. رسانه می تواند زمان خصوصی بهتری را برای آن ها فراهم کند. خواندن یک کتاب، تماشای یک فیلم و موسیقی از طریق هدفون ها می تواند به حریم خصوصی آن ها کمک کند.

البته رسانه می تواند در هم افزایی گروهی نیز تأثیر گذار باشد. هرچند بیشتر پژوهشگران رسانه ها را مانعی برای تلاش جمعی انسان می دانند، اما تقریباً همه افراد از تأثیر رسانه ها بر روی قدرت تصمیمات گروهی آگاهی دارند. تماشای بازی های ورزشی یا یک سریال درام در محیط خانواده می تواند اعضای این خانواده را از گذشته به یکدیگر نزدیک تر کند، حال آن که در جامعه بزرگ تر رسانه ها حتی می توانند با به کارگیری حس مشترک افراد مختلف و نزدیک تر کردن آن ها به یکدیگر به منظور دست یابی به یک هدف مشترک باعث بروز پدیده هایی همچون انقلاب شوند.

البته وجود تفاوت های شخصی در گروه ها امری قابل پذیرش است، چرا که فرهنگ، جنسیت و خصوصیت اخلاقی افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. بنابراین در به کارگیری رسانه های مختلف پیش از آغاز سفرهای طولانی مدت فضایی باید به خوبی بر روی آن ها تحقیق شود، تا رسانه ها این اختلاف را بیشتر نکند و حس مشترک را به افراد گروه القا نماید.

رسانه ها می توانند نقش بیشتری را ایفا کنند. برخی افراد از رسانه ها برای مدیریت خلق و خوی و کاهش عصبانیت یا استرس استفاده می کنند. رسانه ها می توانند ذهن افراد از اتفاقات پیرامون منحرف کند و در کاهش پرخوری و چاقی مفرط نیز تأثیرگذار است.

البته حواس پرتی ناشی از به کارگیری رسانه ها می تواند خطرناک باشد و فضانوردان را از مأموریت های اصلی آن ها دور کند و بی خوابی یا اعتیاد به رسانه ها می تواند کل یک مأموریت فضایی را به مخاطره اندازد. علاوه بر آن اتفاق هایی که در زمین رخ می دهد می تواند باعث ایجاد نگرانی در فضانوردان نسبت به اعضای خانواده و دوستان آن ها گردد.

البته در نهایت، به کارگیری رسانه ها در سفرهایی مانند سفر به مریخ می تواند، جامعه ساکن مریخ را بسیار مشابه جامعه کنونی کند، از این رو شاید استفاده از تلویزیون آن چنان هم که باید ایده بدی نباشد، چرا که جامعه مریخ، جامعه ای شناخته شده با مشکلات و امیدهای یکسان خواهد بود و مدیریت آن نیز بسیار آسان تر خواهد شد.