دیسک کمر یک عارضه شایع ستون فقرات است که می‌تواند منجر به کمردرد یا پا درد شود. فتق دیسک یا جا‌به‌جا شدن دیسک، می‌تواند اعصاب نخاعی ستون فقرات را تحت فشار قرار دهد. به وضعیتی که در آن فتق دیسک، موجب فشرده شدن اعصاب نخاعی می‌شود؛ رادیکولوپاتی می‌گویند.
علائم فتق دیسک معمولا بی‌دلیل شروع می‌شوند. البته ممکن است این علائم در صورت بلند کردن وسایل سنگین، چرخش ناگهانی کمر و انجام حرکاتی که فشار بیشتری به دیسک وارد می‌کنند هم ایجاد شوند.
فتق دیسک کمر یک عارضه شایع است و معمولا افراد ۳۵ تا ۵۰ سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به همین علت پزشکان به افرادی که در آستانه ۳۵ سالگی هستند، راه‌های پیشگیری از دیسک کمر را متذکر می‌شوند تا بعدها به این عارضه دچار نشوند.
دلایل فتق دیسک کمر
درد ناشی از فتق دیسک کمر به طور ناگهانی ایجاد می‌شود؛ اما فتق دیسک معمولا در اثر یک روند تدریجی ایجاد می‌شود. دیسک‌های ستون فقرات در کودکان دارای محتوای مایع بیشتری هستند؛ این مایع انعطاف‌پذیری دیسک‌ها را حفظ کرده و موجب می‌شود که دیسک‌ها مانند بالشتک‌هایی در بین مهره‌ها قرار بگیرند. با گذشت زمان، و در اثر افزایش سن، به مرور مایع درون دیسک‌ها کاهش می‌یابد و دیسک خشک می‌شود. این امر باعث می‌شود که لایه خارجی دیسک شکننده‌تر شود و مقاومت خود را در برابر حرکات نسبتا سبک‌تر، مانند برداشتن کیسه مواد غذایی، چرخش کمر یا سوار ماشین شدن، از دست بدهد و دچار ترک خوردگی یا پارگی شود.
از دلایل کمتر متداول فتق دیسک کمر، می‌توان به آسیب‌های تروماتیک مانند سقوط از ارتفاع یا تصادف رانندگی اشاره کرد. این نوع آسیب‌ها فشار زیادی بر دیسک کمر وارد می‌کنند و ممکن است باعث فتق دیسک شوند.
عواملی که خطر ابتلا به فتق دیسک کمر را افزایش می‌دهند.
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به فتق دیسک کمر را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: متداول‌ترین عاملی که خطر ابتلا به فتق دیسک را افزایش می‌دهد؛ داشتن سنی بین ۳۵ تا ۵۰ سال است. این عارضه به ندرت بعد از ۸۰ سالگی ایجاد می‌شود.
- جنسیت: مردان تقریبا دو برابر بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک کمر قرار دارند.
- داشتنشغلیکهازنظرفیزیکیمخرباست: مشاغلی که نیاز به بلند کردن اشیا سنگین و یا انجام کار‌های فیزیکی سخت دارند؛ با افزایش خطر ابتلا به فتق دیسک کمر ارتباط دارند. حرکاتی مانند، کشیدن، هول دادن و چرخاندن کمر، از به صورت مکرر انجام شوند؛ می‌توانند به فتق دیسک منجر شوند .
- چاقی: افرادی که اضافه وزن دارند ۱۲ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به فتق دیسک هستند؛ همچنین این افراد بعد از عمل میکرودیسککتومی، بیشتر در معرض فتق دیسک مکرر قرار دارند. طبق گفته کارشناسان، اضافه وزن فشار زیادی را به ستون فقرات وارد می‌کند و باعث می‌شود که افراد چاق بیشتر در معرض خطر فتق دیسک کمر باشند.
- سیگارکشیدن: نیکوتین موجود در سیگار، جریان خون به بافت‌ها و به ویژه دیسک‌های ستون فقرات را محدود می‌کند؛ این امر انحطاط دیسک را تسریع می‌کند و روند بهبودی را کند می‌سازد. دیسک تحلیل رفته انعطاف‌پذیری کمتری دارد و بیشتر در معرض پارگی و ترک خوردن قرار دارد؛ در نتیجه احتمال فتق آن بیشتر است. در علم پزشکی نظرات مختلفی درباره اینکه آیا افراد سیگاری بیشتر در معرض عود فتق دیسک بعد از عمل دیسککتومی قرار دارند یا خیر؛ وجود دارد.
- سابقهخانوادگی: در علم پزشکی اعتقاد بر این است که خراب شدن دیسک‌ها می‌تواند ارثی باشد و در اثر خرابی دیسک ممکن است فتق دیسک ایجاد شود. طبق مطالعات انجام شده، می‌توان گفت که از طریق سابقه خانوادگی می‌توان ابتلا به فتق دیسک را پیش‌بینی کرد.
عوامل فوق در افزایش خطر ابتلا به فتق دیسک نقش دارند؛ اما با این وجود افرادی در هر سن و شرایطی ممکن است به فتق دیسک دچار شوند. همچنین ممکن است فرد بدون هیچ دلیل خاصی به فتق دیسک دچار شود.
روش‌های درمان فتق دیسک کمر
ابتلا به فتق دیسک کمر به این معنا نیست که شما باید حتما تحت عمل جراحی قرار بگیرید. در اکثر موارد برای درمان فتق دیسک کمر نیازی به جراحی نیست. روش درمان فتق دیسک بستگی به علائم آن دارد. همچنین به روند بهبودی یا وخامت علائم هم بستگی دارد. اگر علائم به مرور بدتر می‌شوند شما باید به یک متخصص دیسک کمر مراجعه کنید. در این صورت ممکن است به جراحی نیاز باشد. اگر علائم با مرور زمان بهتر شدند؛ به شما توصیه می شود که صبر کنید تا مشخص شود که علائم خود به خود از بین می‌روند یا خیر. در بسیاری از افرادی که به فتق دیسک دچار دچار شده‌اند؛ علائم طی چند هفته تا چند ماه، خود به خود از بین می‌روند.
استراحت کردن
اگر درد شما شدید باشد، ممکن است نیاز باشد که چند روزی را از کار خود مرخصی گرفته، فعالیت‌های خود را کم کرده و استراحت کنید. بعد از چند روز شما می‌توانید به فعالیت عادی خود بازگردید. فعالیت خود را با یک پیاده روی ملایم شروع کنید و بعد به مرور مسیر پیاده روی را افزایش دهید.
داروهای مسکن
بسته به شدت درد، شما می‌توانید از روش‌ها و داروهای مختلفی برای کنترل درد استفاده کنید. مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، تیلنول و برخی از داروهای ضد التهابی جدیدتر ممکن است به کاهش درد شما کمک کنند. شما باید طبق دستور دارو‌ها را مصرف کرده و از مصرف بیش از حد دارو خودداری کنید. اگر این نوع دارو‌ها درد شما را تسکین نداد، پزشک مسکن‌ها قوی‌تر مثل آرامبخش‌ها را برای شما تجویز می‌کند. داروهای آرامبخش بسیار قوی هستند اما اعتیاد آورند. داروهای مسکن غیر مخدر، اعتیادآور نیستند اما اثربخشی کمتری دارند. اکثر پزشکان تمایل ندارند که برای بیش از چند روز تا چند هفته، آرامبخش تجویز کنند.
تزریق استروئید اپیدورال (ESI)
ESIمعمولاً برای دردهای شدیدتر ناشی از فتق دیسک تجویز می‌شود. این روش معمولا پیشنهاد نمی‌شود؛ مگر اینکه گزینه بعدی برای کاهش درد جراحی باشد. تزریق ESI فقط در نیمی از موارد استفاده شده، در کاهش درد موثر واقع می شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی می‌تواند با کاهش فشار وارده به ستون فقرات، علائم فتق دیسک را کاهش دهد. همچنین می‌تواند قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات نگه‌دارنده ستون فقرات را افزایش دهد. اگر فتق دیسک با سیاتیک همراه باشد؛ فیزیوتراپیست با همکاری یک متخصص سیاتیک بهترین روش درمان را برای شما تشخیص می‌دهند.
آیا نیاز به جراحی ستون فقرات دارم؟
فتق دیسک در ۹ نفر از ۱۰ نفر، با مرور زمان و بدون نیاز به جراحی خود به خود برطرف می‌شود. اگر سایر روش‌ها درمانی علائم شما را تسکین ندهند؛ ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. تکنیک‌های جراحی متعددی برای کاهش فشار بر روی نخاع و اعصاب وجود دارند، از جمله:
- دیسککتومی برای برداشتن فتق دیسک
- لامینکتومی برای برداشتن بخشی از استخوان اطراف فتق دیسک و گسترش کانال نخاعی
- جراحی دیسک کمر با لیزر برای برداشتن بافتی که به عصب فشار وارد می‌کند
- جراحی دیسک مصنوعی برای جایگزینی دیسک آسیب دیده با یک دیسک مصنوعی
- همجوشی ستون فقرات برای اتصال مستقیم دو یا چند مهره به یکدیگر تا ستون فقرات شما پایدارتر شود.
منبع: /https://www.drnouri.ir
نظرات