در گرمای شدید خورشید، موج‌های پلاسما که به سونامی‌های خورشیدی نیز معروف هستند، می‌توانند موجب مرگ ناگهانی چرخه‌های خورشیدی شوند. گروهی از دانشمندان ناسا، دانشگاه مریلند و مرکز ملی تحقیقات جوی (NCAR)، رویدادهای تعطیلاتی (terminator) را که نشانه‌ای بر پایان چرخه‌های خورشیدی هستند، شناسایی کرده‌اند. این پدیده‌ها می‌توانند نوسان‌های فعالیت خورشید را توضیح دهند.
این پژوهش که در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۹۸ (۹ ژوئیه) در مجله‌ی Solar Physics منتشر شده است، از داده‌های جمع‌آوری شده در مدت ۱۴۰ سال فعالیت رصدخانه‌ی زمین-خورشیدی (Stereo) و رصدخانه‌ی دینامیک-خورشیدی (SDO) ناسا، استفاده کرده است. دو سازه‌ی Stereo و SDO، تجهیزاتی فضایی هستند که بر روی مدار قرار گرفته‌اند و جهت رصد خورشید مورد استفاده قرار می‌گیرند. محققان با مطالعه‌ی نور نقطه‌ای روشنی که از سطح خورشید نشات می‌گیرد، توانسته‌اند نحوه‌ی حرکت نقطه‌های روشن خورشیدی را از عرض‌های جغرافیایی بالا به سمت استوا، شناسایی کنند.
در نهایت، نقاط روشن ناپدید می‌شوند که این به اصطلاح، رویداد تعطیلاتی نامیده می‌شود. مدت کوتاهی پس از این پدیده، یک انفجار بزرگ فعالیتی رخ می‌دهد که نشانه‌ای بر شروع چرخه‌ی بعدی لکه‌های خورشیدی است.
اسکات مکینتاش (Scott McIntosh)، دانشمند NCAR که مطالعاتی را نیز در هر دو مورد انجام داده است به مطبوعات گفته بود:
شواهد مربوط به تعطیل‌کنندگان (terminators) بیش از یک قرن است که در پرونده‌های مشاهداتی پنهان شده‌اند اما تا به حال، ما نمی‌دانستیم که به دنبال چه چیزی می‌گردیم.
این پژوهش جدید به همراه یک مقاله‌ی قدیمی که در بهمن‌ماه سال گذشته (فوریه) درمجله‌ی Scientific Reports منتشر شده بود، نشان دادند که چگونه سونامی‌های خورشیدی باعث ایجاد لکه‌های خورشیدی می‌شوند.
اگرچه به نظر می‌رسد که این توپ غول پیکر گازی که میلیون‌ها مایل نیز از ما فاصله دارد، تغییر ناپذیر است اما در واقعیت، این سیاره نیز چرخه‌های خود را دارد. دانشمندان کشف کرده‌اند که هر دوره خورشیدی حدود ۱۱ سال به طول می‌انجامد. در یک کمینه‌ی خورشیدی، فعالیت‌ها در حداقل خود قرار دارند اما پس از گذشت مدت کوتاهی، جهش فعالیتی آغاز می‌شود. از ویژگی‌های این جهش، می‌توان به ایجاد تعداد زیادی لکه‌ی خورشیدی، شعله و طوفان‌های خورشیدی اشاره کرد که آن‌ها نیز به نوبه‌ی خود بر هوای فضا اثر می‌گذارد و حتی می‌توانند به ماهواره و دستگاهای GPS مستقر در اطراف زمین نیز آسیب برسانند.
تعیین چگونگی تکامل لکه‌های خورشیدی، یک مسئله‌ی مهم برای دانشمندان است تا بدین‌شیوه بتوانند نوسان‌های فعالیت خورشید را پیش‌بینی کنند. به نظر می‌رسد که رویدادهای تعطیلاتی با طیف وسیعی از سایر شاخص‌های فعالیت نیز، همخوانی داشته باشند.
باب لیمون (Bob Leamon) یک از نویسندگان مقاله‌ی دانشگاه مریلند اظهار کرد که:
ما توانستیم با مطالعه‌ی شاخص‌های مختلف فعالیت خورشید، میدان‌های مغناطیسی، تابش‌های طیفی و شتاب رادیویی به علاوه‌ی نقاط روشن، رویدادهای تعطیلاتی را شناسایی کنیم.
با استفاده از تصاویر ضبط شده توسط NASA’s Parker Solar Probe از جو داخلی خورشید و مشاهدات رصدخانه‌ی زمین-خورشیدی و رصدخانه‌ی دینامیک-خورشیدی، باید بتوانیم که پرده‌های بیشتری را از اسرار این تغییرات سریع بگشاییم.
مکینتاش همچنین اشاره کرد که:
در سال آینده، ما یک فرصت منحصر به فرد داریم تا به طرز وسیعی یک رویداد تعطیلاتی را مشاهده کنیم و پس از آن، شاهد آغاز چرخه‌ی بیست‌وپنجم لکه‌های خورشیدی باشیم.
نظرات