شب گذشته، اختتامیه ششمین جشنواره بازیهای رایانهای تهران در سالن اصلی همایشهای بین المللی برج میلاد برگزار شد و بهترین بازیهای ویدیویی ایرانی در هر بخش، انتخاب و از سازندگان آنها تقدیر شد. با گزارش اختصاصی گیمفا از این مراسم همراه باشید.
مراسم اختتامیه امسال، از هر نظر نسبت به سال گذشته پیشرفت کرده بود. پیش از آغاز مراسم اختتامیه در مورد پیشرفت در بخشهایی مانند ثبت آثار یا زمان برگزاری صحبت میکردیم و منتظر یک حسن ختام بودیم که تا حدودی به آن رسیدیم. دبیر جشنواره و تیم برگزاری، سعی کرده بودند تا جای ممکن، مراسم را به مانند نمونههای خارجی برگزار کنند و میشود گفت تا حدودی نیز موفق بودند.
پیش از این که به مرور آیتمهای مراسم اختتامیه بروم، میخواهم اندکی در مورد نقاط ضعف مراسم بنویسم. ذات و هدف مراسم به گونهای است که در آن باید انتظار اعلام بازیهای برتر و تقدیر از سازندگان این بازیها داشت، اما اختتامیهای که میتواند حداکثر به مدت ۲ ساعت تمام شود ، بیش از ۴ ساعت به طول میانجامد. یکی از نکاتی که بنده (و تیم گیمفا) را به شدت متعجب کرد، این بود که چرا در این وقت بسیار و به طول انجامیدن مراسم از ساعت ۶:۳۰ تا ۱۰:۳۰ شب، سازندگان نمیتوانستند از بازی خود صحبت کنند (به غیر از دو مورد) و حس خود را از بردن جایزه بیان کنند و به جای آن، مدیران و مسئولان بخشهای فرهنگی به سخنرانیهای طولانی و اغلب خسته کننده بپردازند. ار آن سو، در بعضی مواقع شاهد نا هماهنگیهایی در هنگام اجرا بودیم که البته قابل چشم پوشی است.
مراسم اختتامیه با ضرب آهنگ خوبی آغاز شد. پس از ورود مجری مراسم، امیر حسین مدرس و خوش آمد گویی ایشان، گروه ارکستر «ایستگاه» به روی صحنه آمدند و به خوبی هنرنمایی کردند. این گروه موسیقی ابتدا چند موسیقی متن از بازیهای ایرانی مانند «ارتشهای فرازمینی» را اجرا کردند و سپس به سراغ نواختن موسیقی بازیهای کلاسیک و خاطره انگیزی مانند Tetris و Super Mario پرداختند که حاضران را به وجد آورد.
دبیر جشنواره، آقای متین ایزدی به روی صحنه آمدند و شور و شوق خود برای دبیری جشنواره بازیهای رایانهای تهران، آن هم برای سال دوم را بیان کردند. دبیر جشنواره جدی گرفته شدن بازی را اصلیترین عامل پیشرفت صنعت بازی میدانست:
امسال سعی کردیم جشنواره را در سطح ملی برگزار کنیم، که این مهم با کمک نمایندگان محترم مراکز استانهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی محقق شد. همینجا از نمایندگان فهیم این جریان ملی و بزرگ تشکر میکنیم که دست یاری ما را به گرمی فشردند و صدای جشنواره و صنعت بازیمان را به دورترین گوشهای این سرزمین رساندند. امسال به شکل خارقالعادهای با اتکا به بازوی قدرتمند حامیان رسانهای، صدای بازی و بازیسازی ایرانی به گوش همگان رسیده و نتیجه این ارتباط موثر چیزی جز شکوفایی صنعتمان نخواهد بود. امسال هم سعی کردیم در داوری فرآیندی بسیار شفاف و عادلانه داشته باشیم که بازیهای برنده از تجمیع امتیازات ۱۳ داور متخصص داخلی و ۱۶ داور متخصص بینالمللی، معرفی شوند. همچون سال گذشته، با توافقی رسمی و دوستانه، نماینده کارگروه بازیهای رایانهای در نظام صنفی، بهعنوان ناظر در جلسات داوری حضور پیدا کردند و فرآیند داوریمان همچون سال گذشته شفاف و بدون هیچ شائبهای بود.
امسال در هیات داوران نگاه ویژهای به «بهترین بازی با محتوای فرهنگی» داشتیم و با تجمیع نظر متخصصان صنعت، بازیای را شایسته این عنوان دانستیم که بهترین کارکرد را در ارتقای فرهنگ عمومی ایران اسلامیمان داشته باشد.
آقای سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور با انتقاد از رواج اقتصاد «بچه پولداری» تنها راه نجات اقتصاد ایران را حمایت از فعالان جوان اقتصادی همچون بازیسازان توصیف کرد:
واقعیت این است که باید درباره محیط کسب و کار جدید در کشور صحبت کنیم. پایه این اقتصاد و کسب و کار نیروی انسانی جوان و خلاقی است که شاید اگر ده بار هم زمین بخورد، اما بازهم برمیخیزد و هدفش را دنبال میکند. کشوری که چند هزار سال تاریخ تجارت و کارآفرینی در دنیا دارد در ۱۰۰ سال اخیر به خاطر پول نفت تمام مزایای خود را ازدست داده است.
تهران و ایران با جمعیت جوانش ظرفیت بسیار بالایی برای تحول در حوزه اقتصاد و خدمات فرهنگی دارد و واقعیت این است که ما باید برگردیم به سنتها و گذشتهمان و باید ببینیم گذشتگانمان چگونه در حوزه اقتصاد در دنیا فرهنگ و آقایی میکردند و روی همین اصول باید اقتصاد تازه خود را بنا کنیم. نفت و گاز سرمایه ما نیست. باید روی جوانان سرمایهگذاری کنیم.
امروز افتخار میکنم به شما جوانانی که اراده کردهاید روی پای خود بیایستید و زیر بار خفت و خواری استخدام نرفتهاید. ما مدیران نفتی زمانی آنقدر ذلیل و خار میشویم که فکر میکنیم اگر پستمان را از ما بگیرند وسط تهران از گشنگی میمیریم و این آن چیزی است که شما هراسی از آن ندارید.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تأکید بر ظرفیتهای موجود در کشور برای تقویت صنایع فرهنگی، صنعت بازیهای رایانهای ایران را در آستانه جهشی بزرگ توصیف کرد. آقای سیدرضا صالحی امیری در این مراسم در سخنانی با اشاره به ظرفیت بالای نسل جوان در ایران تأکید کرد:
ما باید بیش از هر زمان دیگری نسل جوان را بهعنوان سرمایههای بزرگ این سرزمین باور کنیم و بپذیریم آینده این سرزمین متعلق به این نسل است و جوان میتواند خلاقیت و نشاط اجتماعی ایجاد کند. امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز به معرفی اسطورهها و بازخوانی تحولات تاریخی این مرز و بوم داریم. در دنیای امروز زبان انتقال مفاهیم فرهنگی دستخوش تعییراتی شده و یکی از این ابزارها و زبانها بازی است.
امروز زبان بازیهای رایانهای زبان انتقال سبک زندگی است. بازی امروز بر الگوی مصرفی جامعه تأثیرگذار است. ما نیازمند افزایش سرانه مصرف فرهنگی در کشور هستیم و این سرانه میتواند با فیلم و نمایش و کتاب و بازی تعریف شود. در سبد مصرف فرهنگی با تنوع کالاها مواجهیم و نسل جوان و نوجوان ما به طور متوسط ۷۰ دقیقه در روز در فضای بازیها حضور دارند. از این منظر اهمیت کار شما بازیسازان مشخص میشود که میتوانید انتقال دهنده فرهنگ کشور به نسل جوان باشید.
یکی از آیتمهای خاص و سرگرم کننده مراسم اختتامیه، ویدیوهایی بود که در طول آن پخش میشد. در این ویدیوها، سازندگان یا داورهای جشنواره سوالاتی بسیار سخت راجع به گیمینگ از یکدیگر میپرسیدند و در صورت پاسخ ندادن یکی به سوالات، دیگری یک لیوان آب به روی رقیب میریخت، این کار تا جایی ادامه پیدا میکرد که کسی که سوالات بیشتری را پاسخ داده بود، یک پارچ آب کامل را بر سر رقیب بخت برگشته خالی میکرد. این بخش بسیار جذاب بود و نظر حضار را به خود جلب کرد.
در این بخش قصد داریم تا توضیح مختصری درباره بازیهای منتخب ششمین جشنواره بازیهای رایانهای تهران بدهیم و بیشتر شما را با این عناوین آشنا کنیم.
بهترین دستاورد فنی
این بخش همان طور که از نامش پیداست، بیشتر برای تقدیر از عناوینی است که از لحاظ فنی و گرافیکی حرفی برای گفتن داشته اند. بدون شک در این زمینه سال به سال عناوین داخلی پیشرفت می کنند و امسال نیز شاهد پیشرفت عناوین از این نظر نسبت به سال های گذشته بودیم. البته هنوز هم شاهد استفاده از موتورهای گرافیکی آماده هستیم ولی سازندگان به خوبی کار با این موتورها را یاد گرفته اند. در این بخش، دیپلم افتخار مشترکاً به دو بازی زراوان و پرسیتی رسید. این دو بازی از لحاظ گرافیکی پر رنگ و لعاب هستند و با وجود آن که به شخصه معتقدم می شد انتخاب های بهتری هم در این بخش داشت، ولی این دو بازی را نمی توان کاملا نالایق دانست. غزال زرین این بخش هم همان طور که انتظار می رفت به بازی شتاب در شهر ۲ رسید. جالب است بدانید این عنوان از موتور گرافیکی اختصاصی استودیو سازنده خود استفاده کرده که نکته جالبی هم به شمار می رود. از لحاظ فنی و گرافیکی این بازی بدون شک بهترین بازی سال برشمرده می شود و شاهد انتخابی کاملاً درست و به جا بوده ایم.
بهترین دستاورد هنری دو بعدی
گرافیک هر بازی دو بعد فنی و هنری دارد. از آن جایی که بازی های ایرانی به خاطر محدودیت ها خیلی نمی توانند روی بخش فنی مانور دهند، سازندگان شان سعی دارند تا بار گرافیکی آن ها را از لحاظ هنری غنی سازند. به همین علت شاهد عناوین مختلفی هستیم که از لحاظ هنری حرف هایی برای گفتن دارند و به نظر همین تعدد بازی ها از این لحاظ باعث شده تا سازندگان جایزه بهترین دستاورد هنری را به دو بخش مختلف برای بازی های دو بعدی و بازی های سه بعدی تقسیم کنند. در بازی های دو بعدی گرافیک هنری به مراتب بیش تر از گرافیک فنی به چشم می آید و به نظر سازندگان هم به این مسئله واقف بوده اند چرا که اکثر بازی های دو بعدی از لحاظ هنری خیلی بهتر ظاهر شده بودند در قیاس با بعد فنی. به هر صورت دیپلم افتخار بهترین دستاورد هنری دو بعدی به بازی بدو دهقان بدو که یک بازی با سبک Runner یا همان دونده است اهدا شد و غزال زرین این بخش نیز به بازی جوخه آتش رسید که عنوان موفقی در جشنواره امسال به شمار می رفت و نامزدی ها و افتخارات دیگری را هم کسب کرد.
بهترین دستاورد هنری سه بعدی
در این بخش کمی وضعیت متفاوت بود چرا که بازی های سه بعدی که از لحاظ هنری واقعاً حرفی برای گفتن داشته باشند کمتر بودند و انتخاب هم در اصل بین عناوینی بود که هیچ کدام اعلا نبودند (بر خلاف بهترین دستاورد هنری دو بعدی) ولی به هر حال، بازی شیطان در پایتخت که جوایز دیگری را دریافت کرد توانست در این بخش برنده دیپلم افتخار شود. بازی زراوان که یکی از عناوین موفق این دوره بود توانست برنده غزال زرین این بخش شود، هر چند که شاید انتخاب های بهتری هم می شد داشت.
بهترین دستاورد داستان بازی
قسمت چهارم بازی ۴۱۱۴۸ در این بخش توانست برنده جایزه باشد، مسئله ای که خیلی هم دور از انتظار نبود با توجه به کمبود نامزدها.
بهترین دستاورد صداسازی
در این بخش، قرار بود تا از عناوینی تقدیر به عمل آید که در زمینه صداسازی (افکت های صوتی) سرآمد بوده اند. خوشبختانه در زمینه صداسازی هم عناوین ایرانی در حال پیشرفت هستند و اگرچه هنوز با نمونه های خارجی فاصله داریم، ولی به هر حال این بخش یکی از بخش هایی است که محدودیت ها در آن برای دستیابی به استانداردهای جهانی کمتر بر سر راه قرار دارد و سازندگان اگر توجه کافی را معطوف این بخش سازند، شاهد عناوین باکیفیتی از لحاظ صداسازی خواهیم بود. در این بخش بازی جوخه آتش دیپلم افتخار را دریافت کرد و غزال زرین هم نصیب بازی پرسیتی شد.
بهترین موسیقی
از نظر موسیقی عناوین ایرانی عمدتاً عملکرد مناسبی داشته اند و شاهد موسیقی های باکیفیتی در برخی عناوین ایرانی نظیر ارتش های فرازمینی بوده ایم. در این بخش بازی شدو ریسر که یک بازی مسابقه ای بود و بالطبع از موسیقی هایی با ریتم تندتر و بیشتر با سبک الکترونیک بهره برده بود برنده دیپلم افتخار شد و بازی شهرزاد هم غزال زرین را دریافت کرد تا بدون جایزه جشنواره را ترک نکند.
بهترین صداگذاری
این جایزه برای اولین بار بود که در جشنواره مورد استفاده قرار می گرفت و در نهایت به بازی شیطان در پایتخت تعلق گرفت. رقیب خاصی هم برای این بازی وجود نداشت!
بهترین طراحی مراحل
طراحی مراحل نیز یکی دیگر از مواردی است که اگر عناوین ایرانی در آن با کمبودی مواجه باشند، نمی توان آن را به محدودیت های موجود در کشور ربط داد بلکه برای داشتن یک طراحی مراحل خوب، تنها چیزی که نیاز است تفکر و داشتن خلاقیت از سوی سازنده است. خوشبختانه امسال شاهد عناوینی بودیم که از نظر طراحی مراحل بسیار خلاقانه ظاهر شده بودند و همین که دو بازی دیپلم افتخار این بخش را دریافت کردند نیز خود گواهی بر این مسئله است. دو بازی پرواز روح و نبرد هور در این بخش موفق به کسب دیپلم افتخار شدند و بازی خلاقانه انگاره نیز توانست غزال زرین این بخش را تصاحب کند، جایزه ای که بدون شک حق همین بازی بود.
بهترین بازی نامه
در این بخش بازیرخداد سیارۀ شَمسُ الهَمایَند با اسم سخت خود (!) توانست دیپلم افتخار را بگیرد و غزال زرین هم به ساختمان رسید. جالب اینجاست این دو بازی در بخش های دیگر نامزد نبودند و این نشان می دهد هنوز سازندگان ما در درست تقسیم کردن تلاش خود برای رسیدن به تمامی بخش های مورد نیاز برای ساخت یک بازی جذاب مشکل دارند و اگر بر روی داستان وقت می ذارند، یک جای دیگر کار می لنگد و به همین ترتیب!
بهترین بازی با محتوای فرهنگی
امسال حساسیت های زیادی در انتخاب برنده این بخش وجود داشت چرا که برنده سال گذشته این جایزه از دیدگاه بسیاری، لایق دریافت آن نبود. بازی انگاره توانست جایزه این بخش را به دست آورد که انتخاب بسیار خوبی از سوی برگزارکنندگان به شمار می رود.
بهترین بازی از نگاه مردمی
بازی کوییز آو کینگز برنده این جایزه شد تا نشان دهد طرفداران بسیاری دارد. برنده این جایزه از میان ارای مردمی انتخاب شده بود و برگزار کنندگان نقشی در انتخاب آن نداشته اند.
بهترین بازی ورزشی
متاسفانه یکی از بزرگ ترین اشتباهات امسال برگزار کنندگان، نهادن نام “بهترین بازی ورزشی” بر این بخش بوده است. در اکثر جشنواره ها نام این جایزه “بهترین بازی ورزشی یا مسابقه ای” است و در اصل تمامی بازی های ورزشی و مسابقه ای یا همان ریسینگ در این بخش شرکت داده می شوند. رویکرد امسال جشنواره هم به همین شکل بوده ولی وقتی تنها نام “ورزشی” بر این جایزه نهاده می شود انتظار داریم تا شاهد شبیه سازهای ورزشی باشیم. جالب است بدانید تمامی نامزدهای این بخش عناوین ریسینگ بودند و در واقع میشد نام بهترین بازی مسابقهای را برای این بخش انتخاب کرد. به هر حال در این بخش هم بازی شتاب در شهر ۲ همان طور که انتظار می رفت برنده غزال زرین شد.
بهترین بازی استراتژی
این سبک از سبک های محبوب نزد بازیسازان داخلی است و امسال هم شاهد بازی های مختلفی در این سبک بودیم و انتخاب هم برای داوران سخت بوده است. دو بازی پرسیتی و زاراوان دو نامزد اصلی برای کسب این جایزه بودند که در نهایت و بازی زاراوان برنده این جایزه شد هرچند از دیدگاه شخصی نگارنده بازی پرسیتی عنوان شایسته تری بود چرا که میزان الگوبرداری آن از عناوین دیگر به شکل چشم گیری (در قیاس با زاراوان) کمتر بود.
بهترین بازی اکشن
سبک اکشن هم از سبک های مورد علاقه بازیسازان است و در کنار آن، بازی بازان ایرانی هم نسبت به آن بازخورد بهتری نشان می دهند و به طور کلی این سبک طرفداران بیشتری دارد. در این بخش بازی خلاقانه و جالب کیوبنگ برنده جایزه شد که از انتخاب های بسیار خوب داوران این دوره بود. این بازی که در اصل از فضایی ها به عنوان دشمنان اصلی بازی استفاده کرده از بازی عای اعتیادآور و جذاب این دوره است که تجربه آن را به همه توصیه می کنیم.
بهترین بازی ماجرایی
بازی شیطان در پایتخت از آن دست عناوین موفق امسال بود که در ژانر کلیک و اشاره طبقه بندی می شود. این بازی در اصل اثر جدید همان تیم سازنده قتل در کوچه های تهران است. این بازی توانست برنده غزال زرین بهترین بازی ماجرایی شود. کارگردان این بازی هم این بازی را به روح بلند دکتر مصدق تقدیم کرد.
بهترین بازی اکشن ماجرایی
سبک اکشن ماجرایی هم از سبک هایی است که هنوز بازیسازان ما جای پیشرفت زیادی در آن دارند. امسال بازی حماسه پادشاهان از جمله عناوینی بود که کیفیت مناسبی داشت و شاید هنوز با نمونه های خارجی فاصله زیادی داشته باشد، ولی در مقیاس داخلی کاری بود شایسته تقدیر و در نهایت این بازی برنده جایزه این بخش شد. این بازی اثری تازه از سازندگان بازی گرشاسپ است و شخصیت اصلی این بازی نیز خود گرشاسپ است! به طور کلی این بازی را می توان ادامه معنوی گرشاسپ بر روی پلتفرم موبایل دانست که البته بازی خوبی هم هست.
بهترین بازی سکوبازی
در سبک سکوبازی هم عناوین داخلی پیشرفت خوبی داشته اند و این سبک هم میان بازی بازان ایرانی طرفداران زیادی پیدا کرده است. تعدد عناوین در این سبک نیز باعث شده بود تا شاهد رقابت نزدیک تر و جذاب تری میان بازی ها برای کسب جوایز باشیم و در نهایت دو بازی خاله قزی دونده و روبوهالو برندگان این بخش بودند. بازی دوم از جمله بهترین بازی هایی بود که به شخصه در جشنواره امسال شاهدش بودم و امیدوار هستم تا در آینده نیز سازندگان آن بتوانند درخشان تر از قبل ظاهر شوند.
بهترین بازی ساده
با توجه به رشد روزافزون گوشی های هوشمند و تبلت ها در کشورمان، موج عناوین ساده یا همان کژوال هم روانه این پلتفرم شده و مخاطبان زیادی هم این عناوین را دنبال می کنند. با توجه به ساده تر بودن ساخت بازی برای پلتفرم موبایل و باز ساده تر بودن ساخت یک بازی کژوال، این بخش هم از لحاظ کمیت از پرترافیک ترین بخش های جشنواره امسال بود که البته چند بازی شاخص تر حسابی از بقیه بازی ها جلو زده بودند. دو بازی پرواز روح و انگاره که امسال سر و صدای زیادی هم به پا کرده بودند موفق شدند تا در این بخش برنده شوند.
بهترین بازی سال
مهم ترین جایزه هر جشنواره ای، به بهترین اثر آن (فارغ از جنبه های مختلف یک اثر، یا سبک آن) تعلق می گیرد و بدون شک مهم ترین جایزه جشنواره امسال هم همان جایزه بهترین بازی سال بود. امسال شاهد تفکیک شدن دو بخش بازی های موبایل و بازی های رایانه های شخصی نبودیم و تمام عناوین در شاخه واحد “بهترین بازی سال” شرکت داده شدند و نامزدهایی نیز از میان آن ها انتخاب شده بودند. در نهایت جایزه بهترین بازی سال به بازی شتاب در شهر ۲ رسید. به اعتقاد من، سازندگان می توانستند با انتخاب بازی شایسته دیگری چون انگاره، به همه ثابت کنند که اولاً پلتفرم بازی بر روی انتخاب بهترین بازی سال دخیل نیست (شتاب در شهر ۲ برای رایانه های شخصی و انگاره برای موبایل عرضه شده) و دوماً زرق و برق های همیشگی نمی تواند باعث شود تا عناوین مستقل، ساده و البته خلاقانه، به چشم نیایند. در حقیقت انتخاب عنوانی چون انگاره می توانست راه را برای سازندگان مستقل دیگر هم باز کند. منکر شایستگی های شتاب در شهر ۲ نیستم ولی انتخاب انگاره شاید می توانست تاثیر به مراتب بهتری روی آینده این جشنواره و البته صنعت بازی های رایانه ای در ایران داشته باشد.
سخن آخر: برگزاری یک جشنواره به مانند جشنواره امسال ضروری است و در آن شکی نیست. جشنواره امسال هم نسبت به سال های گذشته با بهبودهای مختلفی مواجه بود که قبلاً هم بیان شده اند و بیان دوباره آن ها تکرار مکررات است و بس؛ پس بهتر است نگاهی به کاستی ها بیندازیم تا در آینده مرتفع شوند. اولاً به طور کلی نحوه برگزاری اختتامیه به شدت بی برنامه و بی نظم به نظر می رسید و با وجود پیشرفت نسبت به قبل، هنوز هم با استانداردها فاصله زیادی دارد. به وجود آمدن وقفه ای طولانی در وسط معرفی برندگان به خاطر صحبت مهمانان کار چندان جالبی نیست و صحبت مهمانان محترم اگر به اول مراسم موکول شود، اولاً به مخاطب دید بهتری نسبت به نظر کلی آن مهمان نسبت به مراسم و جشنواره پیدا می کند (چرا که دیگر درگیری ذهنی خاصی در مورد برندگان ندارد) و دوماً دیگر به یکپارچگی اعلام برندگان ضربه نمی زند. بخش “بهترین بازی ورزشی” هم که بیشتر به مانند یک لطیفه به نظر می رسد و باید اسم آن به “بهترین بازی مسابقه ای” یا در بدترین حالت، به “بهترین بازی ورزشی یا مسابقه ای” تغییر پیدا می کرد. در کل از تلاش دست اندرکاران این جشنواره تقدیر به عمل آورده و امیدوار هستم که در سال های آینده شاهد بهبود جشنواره باشیم.
نظرات