مهمان ناخوانده! | نگاهی به پلی استیشن ۴ پرو و پدیده کنسول های میان نسلی

نسل هشتم از همان ابتدا، پر سر و صدا ظاهر شد. مایکروسافت آن اوایل تصمیم داشت تا بازی بازان را ملزوم به متصل بودن دائمی به اینترنت کند و کینکت (Kinect) را هم به عنوان یک اسباب بازی بی مصرف ولی گران قیمت، به اجبار روی کنسول های خود به فروش برساند. با اعلام مخالفت خیل عظیمی از طرفداران، مایکروسافت رویاهای اتصال دائمی به اینترنت (که بدون شک، باعث می شد تا احتمال هک کنسول که هیچ، اکانت های اشتراکی و … نیز به صفر برسد) را دور بریزد. البته باز هم کینکت به اجبار در آن اوایل با کنسول اکس باکس وان به فروش می رسید ولی پس از مدتی در این سیاست نیز تجدید نظر شد. سونی با استفاده از اشتباهات مایکروسافت، قدم اول را محکم برداشت و کنسول قدرتمند تر خود را با قیمت پایین تری به فروش رسانید. آن ها قدرت سخت افزاری بیشتر کنسول خود را در بوق و کرنا کردند و کمپین تبلیغاتی گسترده ای صرفاً برای اعلام این که فلان بازی با چند فریم و پیکسل بیشتر روی کنسول سونی اجرا می شود به راه افتاد. حالا، در میانه های راه هستیم و هم مایکروسافت به دنبال ساخت یک کنسول میان نسلی است (و فعلاً با نام اکس باکس وان اسکورپیو شناخته می شود) و هم سونی کنسول میان نسلی خود با نام پلی استیشن ۴ پرو (PlayStation 4 Pro) را معرفی کرده. در ادامه، قصد داریم تا نگاهی به این کنسول و دلایل عرضه آن به بازار بیندازیم و ببینیم که آیا خرید آن به صرفه است یا نه. در مقاله گریزی هم به مسئله “کنسول های میان نسلی” می زنیم و در پاورقی هم نگاهی به کنسول پلی استیشن ۴ اسلیم می اندازیم که همزمان با نسخه پرو، معرفی شد. با تک فارس همراه باشید.

احتمالاً اکثر شما با پلی استیشن ۴ اصلی آشنایی کافی دارید. کنسولی که در ابتدای معرفی، بسیار قدرتمند و غول آسا به نظر می آمد ولی به خاطر پیشرفت روز افزون تکنولوژی، در بحبوحه قطعات سخت افزاری بسیار قدرتمند و پرچمدار شرکت های تولید کننده این گونه قطعات، گم شد و باز هم از آن صرفاً به عنوان “یک کنسول بازی که می تواند بازی ها را با کیفیت قابل قبولی پردازش کند” یاد می شود، نه کنسولی که بتواند مرزهای بین کنسول و رایانه های شخصی را بشکند و به مدارج بالایی برسد. با این حال، کنسول بازی طرفداران خاص خود را دارد. خیلی ها به خاطر آن که از به روز کردن قطعات رایانه شخصی خود در بازه های زمانی مشخص در امان باشند، به کنسول ها روی می آورند، بعضی به خاطر عناوین انحصاری به سراغ کنسول ها می روند و برخی هم از همان ابتدا با کنسول ها بزرگ می شوند و به نوعی با آن ها راحت ترند. نیازی نیست تا دوباره دلایل خرید کنسول را بازگویی کنیم، برویم سر اصل مطلب. از همان ابتدای نسل هشتم سونی موفق تر از مایکروسافت ظاهر شد و این مسئله بر می گردد به تصمیمات غلطی که مایکروسافت در قبال کنسول خود گرفته بود (که در نهایت هم مجبور به عقب نشینی شد) و البته یک مسئله مهم دیگر، قدرت سخت افزاری بیشتر کنسول سونی. این کنسول از یک پردازنده گرافیکی با قدرتی معادل ۱٫۸۴ ترافلاپس بهره می برد که شاید الآن از آن به عنوان پردازنده گرافیکی صرفاً مناسب و قابل قبولی یاد شود، ولی روزگاری برای خود ابهت خاصی داشت. یک پردازنده ۸ هسته ای با قدرت ۱٫۶ گیگاهرتز نیز در کنار آن قرار دارد. هم اکنون، همین سخت افزار کفاف پردازش بازی های به قولی خوش گرافیکی چون Uncharted 4: A Thief’s End را می دهد و کنسول تقریباً بدون هیچ مشکلی با کیفیت و نرخ فریمی خوب، چنین عناوینی را پردازش می کند. همین مسئله باعث می شود تا این سوال در ذهن تان مطرح شود که دقیقاً چه نیازی به یک کنسول قدرتمند تر و میان نسلی بود؟

آیا واقعاً به کنسولی میان نسلی و قدرتمندتر نیاز بود؟

اینجا ما با پدیده ای به نام اکس باکس وان و قدرت سخت افزاری کمترش طرف هستیم. سازندگان ۳^rd Party اصولاً از دست و پنجه نرم کردن با محدودیت خوششان نمی آید. تا به حال فکر کرده اید که چرا عناوین انحصاری کنسول ها (مثل Ryse: Son Of Rome و Uncharted: A Thief’s End) با وجود داشتن گرافیک بالاتر، مشکلات فنی بسیار کمتری دارند؟ این به آن خاطر است که استودیوهای داخلی وقت بسیار بیشتری را صرف دست و پنجه نرم کردن با محدودیت های سخت افزاری کنسول ها (که به هر حال، خوب یا بد، یک رکن جداناپذیر از کنسول ها به شمار می روند) می کنند ولی سازندگان ترد پارتی هم به نظرتان این کار را انجام می دهند؟ محال است! اکس باکس وان از همان ابتدا قدم اول را ضعیف برداشت و قدرت سخت افزاری پایین تری داشت. نرخ فریم و رزولوشن پایین تر، پایداری کمتر و ایرادات فنی بیشتر نسبت به پلی استیشن ۴، مسائلی بود که در مورد برخی عناوین ترد پارتی به وجود آمد و به کلی نگاه مردم و حتی خود سازندگان را نسبت به این کنسول تغییر داد. با توجه به قدرت پایین تر اکس باکس وان، خیلی دور از انتظار نبود که یک نسخه قوی تر از آن خانواده به بازار بیاید، چیزی که قطعاً نمی توانست اکس باکس وان اسلیم باشد چرا که اصولاً اسلیم شدن یعنی مصرف برق و وزن کمتر و نه هیچ بهبود خاص دیگری. سونی هم تقریباً معرفی کنسولی جدید از سوی مایکروسافت را قطعی می دانست، پس برای عقب نماندن از قافله، به سراغ استارت زدن پروژه پلی استیشن ۴ پرو (که در آن زمان آن را نئو خطاب می کردند) رفت.

سونی حالا هر چقدر هم که می خواهد، می تواند از “رقابت با رایانه های شخصی و باز داشتن طرفداران از مهاجرت به سوی آن” به عنوان بهانه ای برای به بازار آمدن پلی استیشن ۴ پرو استفاده کند، ولی راستش با این حرف ها نمی توان مخاطبان حرفه ای و زرنگ تر را فریب داد. سونی یک رقیب مشخص دارد: مایکروسافت! نه نینتندو و نه رایانه های شخصی، هیچ کدام رقیب “اصلی” سونی و پلی استیشن نیستند. حالا بهتر است ببینیم که دقیقاً سونی چه فکری به حال کنسول جدیدش، پلی استیشن ۴ نئو کرده و چه مشخصاتی را برای آن برگزیده است. اولاً باید بدانید که پردازنده کنسول تغییرات جزئی و نه چندان شگفت آوری داشته، پس تفاوت اصلی در پردازنده گرافیکی به وجود آمده است. پردازنده گرافیکی ۱٫۸۳ ترافلاپسی کنسول معمولی، جای خود را با یک پردازنده گرافیکی قدرتمند ۴٫۲ ترافلاپسی عوض کرده است! این یعنی پردازنده گرافیکی کنسول جدید، بیش از ۲ برابر نسبت به قبلی قدرت دارد. این پردازنده قرار است کیفیت ۴K واقعی و قابلیت HDR را به کنسول جدید اعطا کند. قابلیت HDR به صورت کامل در بازی ها پیاده سازی خواهد شد، از این بابت خیال تان راحت باشد. بحث اصلی بر سر رزولوشن ۴K است.

این همان پلی استیشن ۴ پرو است، کنسولی که قرار است به شیوه Upscale بازی ها را با کیفیت ۴K به شما تحویل دهد

خودتان خوب می دانید که پردازش بازی ها با رزولوشن ۴K کار راحتی نیست. حتی قدرتمند ترین رایانه های شخصی نیز به سختی از پس انجام چنین کاری برمی آیند و اگر هم بازی با چنین رزولوشنی پردازش شود، برای گرفتن یک خروجی کم ایراد کار ناهمواری پیش رو دارید. پس چگونه یک کنسول مقرون به صرفه می خواهد چنین رزولوشنی را به شما تحویل دهد؟ جواب در لغتی به نام Upscale نهفته است. این فناوری به سازندگان این اجازه را می دهد که در اصل با به وجود آوردن تغییراتی در پیکسل ها، آن ها را با رزولوشن بالاتری نمایش دهند. در اصل، تعداد پیکسل ها یکی است، ولی کیفیت، بالاتر خواهد رفت. شما دارید یک کنسول می خرید که مهم ترین ویژگی آن پردازش بازی ها با رزولوشن ۴K است، ولی همین ویژگی هم به شکلی نصفه و نیمه (بخوانید قلابی!) در این کنسول جدید وجود دارد!

وعده داده شده تا با کنسول جدید، سازندگان می توانند کاری کنند تا سازندگان به نرخ فریم باثبات تری برسند و رزولوشن را هم حالا نه حتماً تا ۴K، ولی به میزان قابل قبولی ارتقا دهند. یعنی مثلاً بازی X بر روی کنسول پلی استیشن ۴ معمولی با رزولوشن ۱۰۸۰p و نرخ فریم ۳۰ اجرا می شود، ولی همان بازی روی مدل پرو با کیفیت ۴K (البته با استفاده از همان حربه Upscale دیگر!) و نرخ فریم ۶۰ اجرا خواهد شد، البته احتمالاً! اینجا ما با یک نکته دیگر هم طرف هستیم، و آن این است که سونی گفته بخش چند نفره بازی ها روی هر دو مدل یکسان خواهند بود. مثلاً، خبری از آن نیست که بتوانید بخش چند نفره Uncharted 4: A Thief’s End را که روی کنسول معمولی هم با نرخ فریم ۶۰ اجرا می شود، روی مدل پرو با نرخ فریم ۹۰ یا ۱۲۰ اجرا کنید. می ماند یک بخش تک نفره. در این نسل با بازی های زیادی مواجه شده ایم که از لحاظ نرخ فریم، ایرادات بسیاری داشته اند. نمونه ها زیادند و فقط به چند مورد معروف تر مثل The Witcher 3 و Assassin’s Creed Unity اشاره می کنم. مدل پرو اگر هم نرخ فریم بالاتری ارائه ندهد، می تواند بازی را با ثبات تر تحویل مخاطبین دهد. اینجا باز هم یک مسئله مهم مطرح است، وقتی که تمامی بازی هایی که تا به این لحظه به بازار آمده اند با دریافت به روز رسانی پایدار شده اند (هم از لحاظ نرخ فریم، هم مشکلات گرافیکی دیگر) دیگر چقدر قرار است روی کنسول جدید “باثبات تر” شوند؟ اصلاً چنین چیزی ممکن است؟ در همین حال، خیلی از سازندگان هم اشاره کرده اند هیچ برنامه ای برای ارتقای بازی هایشان بر روی کنسول پرو ندارند، مثلاً همین The Witcher 3 که پیش تر به آن اشاره شد و Destiny در همین زمره قرار می گیرند. یعنی سازندگان هیچ به روز رسانی خاصی برای استفاده این عناوین از قابلیت های کنسول پرو عرضه نخواهند کرد! پس حداقل در مورد عناوین قدیمی تر، فکر دیدن یک تفاوت خاص را دور بریزید. سونی هم می تواند تا ابد روی اجرای یک بازی نسل هفتمی (!) یعنی The Last Of Us با کیفیت ۴K Native مانور دهد، عنوانی که دیگر هر کسی دوست داشته آن را بازی کند، به اندازه کافی بازی کرده و حتی خود من به عنوان یکی از کسانی هم که همواره این بازی را جزو برترین های سونی دانسته ام هم انگیزه ای برای استفاده دوباره از دیسک آن ندارم!

نظرتان در مورد طراحی ظاهری این کنسول چیست؟

در مورد “عرضه به روز رسانی” سربسته صحبت هایی کردیم، باید گفت که عناوینی که پیش از عرضه کنسول پرو به بازار آمده اند هم این توانایی را خواهند داشت تا در صورت صلاح دید سازنده خود، از ویژگی های این کنسول بهره ببرند و گرافیک بالاتری را ارائه دهند. این قابلیت ها در قالب به روز رسانی رایگانی در دسترس قرار خواهد گرفت. به هر حال بد نیست که عناوین قدیمی تر هم با گرافیک بالاتری قابل بازی باشند ولی خودتان قضاوت کنید، سازندگانی که آن قدر تنبل هستند که به خاطر عرضه زودتر بازی خود، آن را با انواع و اقسام مشکلات گرافیکی روانه بازار می کنند، اکنون آن قدری پر تلاش خواهند شد که دوباره به سراغ عنوان قدیمی خود (که فروش خودش را هم کرده) بروند و برای آن یک به روز رسانی آماده کنند که قرار است “مقداری” گرافیک را بهبود بخشد؟ اگر رو راست باشیم، چنین قضیه ای تقریباً منتفی است. البته برخی سازندگان پیدا خواهند شد که دست به انجام چنین کاری بزنند، ولی بدون هیچ شکی تعداد آن ها کم خواهد بود. ضمن آن که جدیداً تعداد عناوینی که واقعاً ارزش تکرار و تجربه دوباره را داشته باشند، به زیر خط فقط رسیده است! پس در نتیجه شاید شما هم همچون نگارنده، تمایل چندانی برای تجربه دوباره آن عناوین به خاطر چند پیکسل و افکت بیشتر نداشته باشید.

پلی استیشن ۴ پرو و محتویات جعبه آن

کنسول پرو طراحی عجیب و غریبی دارد. این کنسول که حالتی چند طبقه پیدا کرده (!) بزرگ تر از مدل معمولی است و طراحی آن هم چندان بی شباهت به مدل اسلیم نیست. به هر حال مسلماً این طراحی ظاهری کنسول نیست که شما را به خرید آن ترغیب خواهد کرد (حداقل در مورد این مدل های میان نسلی) ولی به طور کلی حداقل من به شخصه همان طراحی ابتدایی کنسول اصلی را ترجیح می دهم، هر چند که این مسائل به شدت شخصی هستند و نمی توان در مورد آن ها حکم کلی صادر کرد. کنترلری که در این کنسول وجود دارد نیز همان دوال شاک ۴ است ولی این کنترلر با برخی تغییرات رو به رو شده، مثلاً آن نوری که از کنسول تابیده می شد اکنون اندکی نسبت به قبل متفاوت است. این کنترلر جدید هم مثل طراحی ظاهری، دلیل محکمی برای خرید کنسول جدید نیست و زیاد نباید آن را مهم و اساسی دانست. این کنسول درایو بلوری ۴K هم ندارد و در کنار آن، هیچ مدل ۵۰۰ گیگابایتی برای این کنسول به بازار عرضه نخواهد شد و فعلاً باید مدل ۱ ترابایتی را خریداری کنید. البته، احتمال می رود که مدل های ۲ ترابایتی این کنسول هم به بازار عرضه شود. کنسول توانایی استریم ویدیوها با کیفیت ۴K را دارد، ولی به هر حال نبود درایو بلوری ۴K یک نقطه ضعف به شمار می رود. این کنسول از پلی استیشن وی آر نیز پشتیبانی کامل به عمل خواهد آورد و حتی می توان این هدست واقعیت مجازی را یکی از دلایل عرضه این کنسول جدید دانست. در نهایت هم باید گفت این کنسول ۴۹۹ دلار قیمت دارد و در ماه نوامبر به بازار عرضه خواهد شد.

اگر یادتان باشد در ابتدای مقاله به این نکته اشاره کردیم که کنسولی تحت نام پلی استیشن ۴ اسلیم نیز معرفی شده و حالا نگاهی خیلی گذرا به آن خواهیم انداخت. همان طور که از نام این کنسول مشخص است و در نسل های پیشین هم شاهد عرضه چنین مدل هایی بوده ایم، این کنسول اندازه کوچک تری نسبت به نسخه اصلی خواهد داشت. این کنسول جدید بر خلاف سری اول کنسول های اصلی، تماماً مات است. این کنسول لبه هایی گرد و خمیده دارد. این کنسول از پهنای باند بیشتری برای استفاده از وای فای پشتیبانی خواهد کرد و مصرف برق نیز در آن کمتر شده است. این کنسول هم آن مدل جدید دوال شاک ۴ را در جعبه خود جای خواهد داد. لازم به ذکر است که پلی استیشن ۴ اسلیم ۵۰۰ گیگابایتی با همان قیمت کنسول اصلی، از ماه سپتامبر در دسترس علاقه مندان قرار گرفته و همین حالا هم در بازار کشور خودمان، می توانید دست به تهیه آن بزنید.

پلی استیشن ۴ اسلیم

در نهایت، باید گفت که این کنسول های میان نسلی نظرات ضد و نقیضی پیرامون شان وجود دارد و هنوز هم از عملکرد آن ها مطمئن نیستیم. هنوز راه زیادی تا به بازار آمدن اکس باکس وان اسکورپیو باقی مانده و پلی استیشن ۴ پرو هم با توجه به توضیحاتی که بالا داده شد، هنوز آن انتخاب “بی نقص” دوست داران کیفیت ۴K نیست. البته، با توجه به قیمت معقول اش، انتخاب خوبی برای کسانی به شمار می رود که تا به این لحظه دست به تهیه پلی استیشن ۴ نزده اند.