افزایش قیمت بیت‌کوین به کمک این شرکت آمد تا مشکلات عمیق‌تر خود را پنهان کند و ۶۰۰ میلیون دلار به درآمد خود بیفزاید. اما پشت این اعداد فریبنده، داستان دیگری نهفته است: کاهش تقاضا، افت قیمت‌ها و حاشیه سود ناچیز.
بیت‌کوین، نجات‌دهنده
گزارش درآمد اخیر تسلا در تاریخ ۲۹ ژانویه، از قبل پیش‌بینی می‌شد که ناامیدکننده باشد. فروش خودروها کم شده بود، درآمد کمتر از حد انتظار بود و هزینه‌های عملیاتی همچنان رو به افزایش بود. درست زمانی که سرمایه‌گذاران منتظر نتایج ضعیف بودند، بیت‌کوین ورق را برگرداند.
به لطف یک قانون حسابداری جدید، دارایی‌های بیت‌کوین تسلا دوباره ارزیابی شدند و ۶۰۰ میلیون دلار ناقابل به درآمد خالص این شرکت اضافه کردند. این واریز ناگهانی، تسلا را از باتلاق مشکلات مالی نجات داد. در گذشته، طبق قوانین حسابداری، شرکت‌ها موظف بودند که بیت‌کوین‌های خود را به کمترین قیمت خریداری شده، صرف نظر از افزایش قیمت آن، گزارش کنند. اما در دسامبر ۲۰۲۴، هیئت استانداردهای حسابداری مالی (FASB) قانون جدیدی را تصویب کرد که به شرکت‌ها اجازه می‌دهد دارایی‌های دیجیتال خود را هر سه ماه یکبار با قیمت روز بازار ارزش‌گذاری کنند.
این قانون جدید، درست در زمانی که قیمت بیت‌کوین در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۴ افزایش یافت، برای شرکت‌هایی مانند تسلا بسیار سودمند بود. تسلا که مقدار زیادی بیت‌کوین در اختیار داشت، بالاخره می‌توانست ارزش واقعی دارایی‌های دیجیتال خود را در گزارش‌های مالی خود منعکس کند و سود قابل توجهی را از این افزایش قیمت نشان دهد.
کشف علل افزایش درآمد تسلا
درآمد سه‌ماهه چهارم شرکت تسلا، نشان از وضعیتی می‌دهد که این شرکت با چالش‌های مالی جدی روبروست. میزان درآمد در این دوره به ۲۵.۷۱ میلیارد دلار رسید که تنها ۲ درصد بیشتر از مدت مشابه در سال گذشته بود. این رقم، بسیار پایین‌تر از پیش‌بینی تحلیلگران بازار، یعنی ۲۷.۲۲ میلیارد دلار، بود.
همچنین، هزینه‌های عملیاتی تسلا با افزایش ۹ درصدی نسبت به سه‌ماهه قبل، به ۲.۵۹ میلیارد دلار رسید که این موضوع، سودآوری شرکت را بیشتر تحت فشار قرار داد. در این میان، بیت‌کوین به کمک تسلا آمد. طبق گزارش‌ها، تا پایان سه‌ماهه سوم، دارایی‌های بیت‌کوین تسلا ۱۸۴ میلیون دلار ارزش داشت، در حالی که ارزش واقعی آن‌ها در آن زمان بیش از ۱ میلیارد دلار بود.
قوانین حسابداری قبلی، شرکت‌ها را وادار می‌کردند تا بیت‌کوین را به پایین‌ترین قیمت ثبت کنند و هرگونه افزایش قیمت را نادیده بگیرند. با این وجود، جهش خیره‌کننده قیمت بیت‌کوین در سه‌ماهه چهارم، به همراه قانون جدید FASB، به این معنا بود که تسلا اکنون می‌توانست دارایی‌های بیت‌کوین خود را بر اساس قیمت‌های روز بازار، دوباره ارزیابی کند.
این موضوع باعث اضافه شدن مبلغ چشمگیر ۵۸۹ میلیون دلار به ترازنامه تسلا افزود و درآمدهای گزارش شده آن را به طرز قابل توجهی افزایش داد. با وجود فروش نه چندان قوی خودروها، ارزیابی مجدد ناشی از بیت‌کوین به تسلا کمک کرد تا سود خالص GAAP 2.3 میلیارد دلاری را به ثبت برساند که ۶۰۰ میلیون دلار آن مستقیماً از بیت‌کوین به دست آمده بود. اما سرمایه‌گذاران، واکنش خوبی به این خبر نشان ندادند و همین امر سبب شد که سهام تسلا طی دو روز، بیش از ۳ درصد کاهش یابد و در تاریخ ۳۰ ژانویه، با قیمت ۳۸۵ دلار معامله شود.
داستان پشت ماجرا
هرچند به نظر می‌رسید که درآمد سه‌ماهه چهارم تسلا رضایت‌بخش است (با سود هر سهم غیر GAAP برابر با ۰.۷۳ دلار)، اما تحلیلگر مالی گوردون جانسون می‌گوید که این عدد تمام ماجرا را بازگو نمی‌کند. بررسی دقیق‌تر گزارش مالی تسلا، نکته‌ای جالب توجه به چشم می‌خورد: ۱۷ سنت از سود هر سهم غیر GAAP گزارش شده، یعنی حدود ۲۳ درصد آن، از سود حاصل از ارزیابی مجدد بیت‌کوین‌های تسلا به مبلغ ۶۰۰ میلیون دلار به دست آمده است. این سود، صرفاً یک سود روی کاغذ بود، به این معنا که تسلا هیچ‌کدام از بیت‌کوین‌های خود را نفروخته بود. این شرکت به سادگی افزایش ارزش بیت‌کوین را به دلیل افزایش قیمت آن ثبت کرد.
گفتنی است قیمت بیت‌کوین تا ۳۰ ژانویه به حدود ۱۰۵۰۰۰ دلار رسیده بود. با حذف این تعدیل، سود واقعی هر سهم غیر GAAP تسلا به ۰.۵۳ دلار نزدیک‌تر بود که ۲۷ درصد کمتر از رقم گزارش شده است. از این مهم‌تر، این رقم کمتر از برآورد اجماعی ۰.۷۷ دلار بود و انتظارات را حدود ۳۱ درصد از دست داد. تسلا همواره برای افزایش حاشیه سود خود به فروش اعتبارات نظارتی وابسته بوده است. اما از آنجا که این حاشیه‌ها در حال کاهش هستند، این موضوع نشان می‌دهد که تسلا برای حفظ قدرت قیمت‌گذاری خود با مشکل مواجه است و فشار فزاینده‌ای بر تجارت اصلی خودروی تسلا وارد می‌شود. این در حالی است که بیت‌کوین به طور موقت درآمد آن را افزایش می‌دهد.
تسلا: تولیدکننده خودرو، بازیگر فین‌تک یا چیزی دیگر؟
تغییر سودآوری تسلا از بیت‌کوین، نشان‌دهنده یک روند رو به افزایش در بین شرکت‌های سهامی عام است که بیت‌کوین را در لیست دارایی‌های خود قرار می‌دهند. تا تاریخ ۳۰ ژانویه، ۷۸ شرکت سهامی عام در مجموع بیش از ۳ میلیون بیت‌کوین داشتند که تقریباً ۱۴.۳ درصد از کل ۲۱ میلیون بیت‌کوین موجود را تشکیل می‌دهد. مایکرواستراتژی همچنان بزرگترین دارنده شرکتی بیت‌کوین است و ۴۷۱,۱۰۱ بیت‌کوین به ارزش تقریبی ۴۹.۵ میلیارد دلار در اختیار دارد. مایکرواستراتژی با استراتژی تهاجمی انباشت بیت‌کوین توانست تا ۲۹ ژانویه به دومین عملکرد برتر در نزدک ۱۰۰ ددست یابد و از غول‌های فناوری بزرگی مانند متا، نتفلیکس و انویدیا پیشی گرفت. با این حال، تا ۳۰ ژانویه، این شرکت به رتبه پنجم سقوط کرد.
سایر دارندگان بزرگ شرکتی بیت‌کوین شامل ماراتن دیجیتال با ۴۴,۸۹۳ بیت‌کوین به ارزش حدود ۴.۷ میلیارد دلار و رایت پلتفرمز با ۱۷,۷۲۲ بیت‌کوین به ارزش نزدیک به ۱.۹ میلیارد دلار هستند. در همین حال، تسلا تا ۳۰ ژانویه، تسلا ۹,۷۲۰ بیت‌کوین در اختیار دارد که این شرکت را به ششمین دارنده بزرگ بیت‌کوین در بخش دولتی تبدیل می‌کند. این تعداد تنها بخش کوچکی از چیزی است که این شرکت در ابتدا در اختیار داشت. در اوایل سال ۲۰۲۱، شرکت تسلا حدود ۴۳۰۰۰ بیت کوین خریداری کرد، اما بعداً ۷۵ درصد از دارایی‌های خود را در جولای ۲۰۲۲ فروخت و ۳۰۰۰۰ بیت کوین را به قیمت ۹۳۶ میلیون دلار نقد کرد. اگر تسلا تمام بیت کوین‌های خود را نگه داشته بود، سود مالی سه ماهه چهارم آن بسیار بیشتر می‌شد.
در حالی که تسلا با چالش‌های مالی دست و پنجه نرم می‌کند، ایلان ماسک، مدیرعامل این شرکت، رویکردی جدید را در دنیای مالی دیجیتال در پیش گرفته است. پلتفرم رسانه‌های اجتماعی تحت مدیریت او، X، اخیراً از همکاری خود با ویزا برای راه‌اندازی یک کیف پول دیجیتال و سرویس پرداخت همتا به همتا خبر داده است.
X Money در حال راه اندازی است و به کاربران این امکان را می‌دهد که به راحتی پول را بین حساب های بانکی و کیف پول های دیجیتال خود جابجا کنند. این باعث می شود X رقیب جدی برای برنامه‌های پرداخت محبوب مانند Zelle و Venmo باشد. از طرفی، بخش کارایی دولت (DOGE) که در زمان ریاست جمهوری ترامپ تأسیس شده بود، اخیراً به ناکارآمدی‌هایی در تولید کوین در ایالات متحده اشاره کرده است. بنا به گفته DOGE، ضرابخانه ایالات متحده برای تولید هر سکه یک سنتی، ۳ سنت هزینه می‌کند! این یعنی برای مالیات دهندگان آمریکایی، فقط در سال مالی ۲۰۲۳، مبلغ هنگفت ۱۷۹ میلیون دلار صرف تولید این سکه‌های به ظاهر بی‌ارزش شده است.
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، همواره به خاطر اقدامات عجیب و غریبش شناخته شده است. اما اگر کمی عمیق‌تر به آخرین اقدامات او نگاه کنیم، می‌توانیم یک استراتژی بزرگتر را در حال اجرا ببینیم. با افزایش حضور بیت‌کوین در خزانه‌های شرکت‌ها، مرزهای بین امور مالی شرکت‌ها، نفوذ دولت و دارایی‌های دیجیتال به‌طور فزاینده‌ای در حال محو شدن هستند. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که اگر حاشیه سود تسلا همچنان کاهش یابد و نوسانات قیمت بیت‌کوین به شکل‌دهی امور مالی آن ادامه دهد، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا تسلا همچنان یک خودروساز باقی می‌ماند، یا در حال تبدیل شدن به چیزی کاملاً متفاوت است؟
آیا این شرکت به یک شرکت مالی تبدیل خواهد شد که سرنوشت آن نه فقط به خطوط تولید، بلکه به دارایی‌های دیجیتال و جاه‌طلبی‌های ماسک گره خورده است؟ آینده این موضوع را مشخص خواهد کرد.
دیدگاه ها