هموگلوبین پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز است که به سلول‌ها کمک می‌کند تا اکسیژن را در سراسر بدن حمل کنند. در برخی موارد، ژن کنترل‌کننده هموگلوبین خون می‌تواند تغییر کرده یا جهش یابد و گلبول‌های سالم به سلول‌های آسیب دیده تبدیل شده و در اثر تجزیه آن‌ها، بیماری کم خونی و سایر اختلالات خونی مانند تالاسمی در فرد به وجود آیند. آزمایش الکتروفورز به منظور تشخیص کم خونی در بدن فرد با اندازه‌گیری hgb در آزمایش خون تجویز می‌شود. اگر قصد دارید در ارتباط با آزمایش الکتروفورز موارد بیشتری را بدانید، ادامه مطالب را دنبال نمایید.
آزمایش الکتروفورز چیست؟
آزمایش الکتروفورز یک آزمایش خون است که با هدف اندازه‌گیری و شناسایی انواع مختلف هموگلوبین در جریان خون تجویز می‌شود. هموگلوبین نوعی پروتئین درون گلبول‌های قرمز خون است که وظیفه انتقال اکسیژن به بافت‌ها و اندام‌های بدن را بر عهده دارد. برخی از جهش‌های ژنتیکی می‌توانند باعث تولید هموگلوبین نادرست در بدن شوند. این هموگلوبین‌های غیر طبیعی می‌توانند موجب اکسیژن‌رسانی ناقص و بسیار کم به بافت‌ها و اندام‌های بدن شوند.
انجام این آزمایش به شناسایی و بررسی بیماری‌های جدی مانند کم خونی سلول داسی کمک می‌کند. از طرفی آزمایش الکتروفورز یکی از چندین تستی است که در نوزادان تازه متولد شده انجام می‌شود تا بدن آن‌ها از نظر کم خونی و سایر بیماری‌های نادر اما جدی شناسایی شده و در صورت ابتلا شیوه‌های درمانی مناسب اجرا گردد.
چه زمانی آزمایش الکتروفورز تجویز می‌شود؟
انجام این آزمایش به صورت خودکار در نوزادان تازه متولد شده انجام می‌شود. این در حالی است که علت تجویز آن در بزرگسالان به دلایل مختلفی توسط پزشک معالج صورت می‌گیرد. پزشک معالج ممکن است آزمایش الکتروفورز را برای تعیین اینکه آیا شما اختلالی دارید که باعث تولید هموگلوبین غیر طبیعی می‌شود، توصیه می‌کند. برخی از این علل را می‌توان به صورت زیر عنوان کرد:
۱. وجود علائم اختلال خونی: اگر علائم کم خونی را داشته باشید ممکن است به دلایل مختلفی مانند تالاسمی یا کم خونی داسی شکل ایجاد شده باشد که توسط پزشک تجویز شود.
۲. سابقه بیماری در خانواده، ژنتیک و فرزند دارای اختلال خونی: انجام این آزمایش برای افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به آن را دارند لازم است. ممکن است قبل از بچه دار شدن، غربالگری این اختلالات ژنتیکی را انتخاب کنند. تست الکتروفورز نشان می‌دهد که وجود هموگلوبین‌های غیر طبیعی ژنتیکی هستند یا خیر؟
۳. به عنوان بخشی از یک معاینه معمولی: ممکن است پزشک آزمایش هموگلوبین شما را برای پیگیری آزمایش خون کامل در طول یک معاینه فیزیکی معمول انجام دهد.
۴. وجود نتیجه غیر طبیعی در نتیجه به دست آمده از آزمایش‌های دیگر: در صورتی که برای شرایطی تحت درمان هستید که موجب تشکیل غیر طبیعی هموگلوبین‌ها می‌شود، پزشک با انجام این تست سطح انواع مختلف این پروتئین را در جریان خون اندازه‌گیری می‌کنند.
علاوه بر این در صورت مشاهده نشانه‌های زیر نیز ممکن است به این آزمایش نیاز داشته باشید:
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- درد استخوان
- خستگی شدید
- احساس ضعف
- حالت تهوع
- یبوست
- تشنگی غیر طبیعی
- تکرر ادرار
- بیماری یا تب مکرر
- کمر درد
- سطوح بالای کلسیم در خون
تفسیر آزمایش hb electrophoresis
محدوده‌های متفاوتی برای هر نوع هموگلوبین یا Hgb در آزمایش خون وجود دارد. عوامل مختلفی بر سطح هموگلوبین تأثیر می‌گذارند، از جمله:
- سن
- جنسیت
- سوابق پزشکی
نتایج آزمایش الکتروفورز، انواع هموگلوبین یافت شده و سطوح هر کدام را نشان می‌دهد. مقدار نرمال و طبیعی انواع هموگلوبین‌ها در جریان خون به شرح زیر است:
۱. هموگلوبین F در نوزادان مقدار ۶۰ الی ۸۰ درصد و در کودکان بالای یک سال ۱ تا ۲ درصد یافت می‌شود.
۲. هموگلوبین A در بزرگسالان به مقدار ۹۵ الی ۹۸ درصد
۳. هموگلوبین A۲ در بزرگسالان مقدار ۲ تا ۳ درصد
۴. هموگلوبین F در بزرگسالان بین ۱ تا ۲ درصد
۵. هموگلوبین C و S در بزرگسالان به مقدار صفر درصد
سطح Hgb در آزمایش خون، نشان دهنده غلظت خون در آزمایش یا کم خونی است و به دلایل مختلفی از جمله موارد زیر رخ دهد:
- تالاسمی، وضعیتی که بر تولید هموگلوبین‌ها تأثیر می‌گذارد، علائم از خفیف تا شدید متغیر خواهد بود.
- بیماری کم خونی داسی شکل، در این شرایط فرد بیمار یک ژن سلول داسی شکل و یک ژن طبیعی خواهد داشت. اکثر افراد دارای سلول داسی شکل، مشکلات سلامتی ندارند.
- بیماری هموگلوبین C، وضعیتی که باعث ایجاد کم خونی خفیف شده و گاهی اوقات بزرگ شدن طحال و درد مفاصل را به دنبال دارد.
- بیماری هموگلوبین S-C، حالتی است که منجر به ایجاد بیماری سلول داسی می‌شود.
نتایج به دست آمده از این تست اغلب با سایر آزمایش‌ها مانند تست شمارش کامل خون و اسمیر خون مقایسه می‌شود. تفسیر دقیق این آزمایش بر عهده پزشک معالج خواهد بود.
تست‌های مرتبط با آزمایش hb electrophoresis
در صورت نیاز، پزشک معالج با مشاهده نتایج غیر طبیعی می‌تواند آزمایش‌های دیگری را نیز تجویز کند. برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- آزمایش TIBC با هدف شناسایی فقر آهن
- آزمایش HB برای بررسی سطح هموگلوبین
- آزمایش Hct به منظور اندازه‌گیری گلبول‌های قرمز به نسبت کل حجم خون
- آزمایش CBC برای شمارش و بررسی سلول‌های خونی
- آزمایش ویتامین B12
- آزمایش اسید فولیک
- آزمایش آهن
- آزمایش PBS برای تشخیص بیماری‌های خونی و بررسی ساختار خون
- آزمایش G6PD برای شناسایی و انجام تست فاویسم یا حساسیت به باقالی
- آزمایش Ferittin برای اندازه‌گیری ذخایر آهن در بدن
- آزمایش Retic count با هدف تشخیص کم خونی و فقر آهن
هومکا و تست الکتروفورز در منزل!
انجام آزمایش الکتروفورز، سطح نوع هموگلوبین یا hgb در آزمایش خون را اندازه‌گیری می‌کند. تغییر غیر طبیعی در مقدار آن ممکن است نشانه یکی از بیماری‌های غلظت خون یا کم خونی باشد. عوامل متعددی در ایجاد آن نقش داشته و می‌تواند با علائم مختلفی مانند احساس درد در ناحیه سر و کمر، تب شدید، احساس خستگی و ضعف و… همراه باشد.
هومکا مجموعه ارائه دهنده خدمات آزمایش در منزل است. شما می‌توانید با مراجعه به سایت هومکا به نشانی www.homeca.ir یا تماس با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱، ضمن برقراری ارتباط با کارشناسان هومکا از ویژگی‌های این سامانه از جمله بیمه‌های پایه و تکمیلی استفاده کنید. هومکا طرف قرارداد با آزمایشگاه‌های مختلف در سراسر کشور از جمله استان تهران و شهرهای کرج، قزوین، شیراز، اصفهان، رشت، تبریز، مشهد و اهواز است. با یک تماس درخواست خود را ثبت کرده و آزمایش الکتروفورز را در منزل یا محل کار خود انجام دهید.
نظرات