ما در قسمت گذشته این سری مقاله، به اساس کار موتورهای جست و جو و چهار قدمی که شما باید با سئو آن‌ها آشنا شوید، اشاره کردیم. در عوض، در این قسمت روی الگوریتم آن‌ها و عوامل تاثیرگذاری تمرکز می‌کنیم که اگر محتوای خود را با توجه به آن‌ها تولید کنید، شانس بالایی برای دیده شدن خواهید داشت. شما میتوانید قسمت قبل را از لینک زیر دنبال کنید.
موتورهای جست و جو چطور صفحات را رتبه‌بندی می‌کنند؟
پیدا کردن، خزیدن و ایندکس کردن تنها قسمت‌های نخست پازل هستند. موتورهای جست و جو نیز با وجود این موارد نیاز به راهی دارند که از آن طریق نتایج منطبق با عبارت جست و جو شده توسط کاربر را نمایش دهند. این فرایند، وظیفه الگوریتم‌های یک موتور جست و جو است.
هر موتور جست و جویی از الگوریتم‌های منحصربه‌فرد خود برای رتبه‌بندی صفحات وب استفاده می‌کند. از آن‌جایی که گوگل محبوب‌ترین موتور جست و جوی جهان است، ما نیز در این مقاله روی الگوریتم آن تمرکز خواهیم کرد. گوگل برای رتبه‌بندی بیش از ۲۰۰ عامل مختلف را بررسی می‌کند. هیچ‌کس نمی‌داند که این عوامل یا فاکتورها دقیقاً چه هستند اما ما میتوانیم درباره برخی از مهم‌ترین آن‌ها صحبت کنیم:
- بک‌لینک‌ها یا لینک‌های بازگشتی
- مرتبط بودن
- تازگی
- مرجع موضوعی
- سرعت صفحه
- سازگاری با دستگاه‌های موبایل
با ما همراه شوید تا یک به یک سراغ بررسی و تشریح آن‌ها برویم.
بک‌لینک‌ها
بک‌لینک‌ها یکی از مهم‌ترین فاکتورهای گوگل برای رتبه‌بندی یک صفحه وب هستند. استراتژیست ارشد کیفیت جست و جوی گوگل در سال ۲۰۱۶ این موضوع را رسماً تایید کرد. او در آن سال در پاسخ به پرسش دو عدد از مهم‌ترین فاکتورهای رتبه‌بندی گوگل، محتوا و لینک‌ها را نام برد.
لینک‌ها از سال ۱۹۹۷ و زمانی که گوگل «رنک صفحه» یا «رتبه صفحه» را معرفی کرد، برای این شرکت عامل مهمی برای رتبه‌بندی صفحات وب هستند. این عامل ارزش یک صفحه وب را براساس کمیت و کیفیت بک‌لینک‌های آن تعیین می‌کند. منبع همین مقاله با بررسی بیش از ۱ میلیارد صفحه وب متوجه شده است که بین تعداد بک‌لینک‌های یک صفحه و مقدار ترافیک طبیعی که از سمت گوگل به آن جذب می‌شود، رابطه مستقیمی وجود دارد.
با این وجود ما صرفاً نباید به کمیت توجه کنیم زیرا تمام بک‌لینک‌ها برابر نیستند. به سادگی ممکن است یک وبسایت با بک‌لینک‌هایی با کیفیت ولی اندک، بتواند ترافیک بیشتری نسب به یک وبسایت مشابه با بک‌لینک‌های بسیار ولی کم‌کیفیت جذب کند. در مجموع ۶ عامل مهم به ترتیب زیر در افزایش کیفیت یک بک‌لینک یا لینک بازگشتی تاثیرگذار هستد:
- اعتبار
- مرتبط بودن
- متن متصل به لینک (متن نشان دهنده لینک)
- دنبال شدن یا دنبال نشدن
- سطح یا جایگیری
- مقصد
ما قرار نیست در این مطلب همه موارد بالا را بررسی کنیم ولی دو عدد از مهم‌ترین آن‌ها یعنی اعتبار و ارتباط (مرتبط بودن) را بررسی خواهیم کرد.
اعتبار لینک
بک‌لینک‌هایی که از صفحات معتبر و مهم سرچشمه می‌گیرند، بیشترین تاثیر را در رتبه‌بندی دارند. اما سوال این است که چطور باید اعتبار را سنجید؟ در زمینه سئو، اعتبار یک صفحه یا وبسایت به مقدار بک‌لینک‌هایی بازمی‌گردد که وبسایت دارد. این موضوع با عبارت «رای» (Vote) هم شناخته می‌شود.
در مجموع با در نظر گرفتن این موضوع، برای ارزیابی اعتبار یک وبسایت و صفحات آن از دو عامل کلیدی کمک گرفته می‌شود:
- رتبه‌بندی دامنه (DR): اعتبار نسبی یک وبسایت در بازه ۰ الی ۱۰۰
- رتبه‌بندی لینک (UR): اعتبار نسبی یک صفحه در بازه ۰ الی ۱۰۰
ارتباط لینک
لینک‌هایی که از وب‌سایت‌ها و صفحاتی با موضوع مشابه یا یکسان به وبسایت شما باز می‌گردند، بیشترین ارزش را دارند. گوگل رسماً در توضیح ساز و کار موتور جست و جوی خود، به اهمیت ارتباط لینک‌ها به محتوای وبسایت اشاره کرده است.
اگر متعجب هستید که چرا ارتباط تا به این اندازه مهم است، باید به دنیای واقعی مراجعه کنید. شما احتمالاً به نظر دوست آشپز خود درباره بهترین رستوران شهر بسیار بیشتر از نظر دوست دامپزشکتان اهمیت می‌دهید؛ این‌طور نیست؟
اما زمانی که به دنبال خریدن غذای گربه هستید، این شرایط فرق می‌کند و نظر دوست آشپزتان دیگر آن تاثیر سابق را ندارد و به راحتی توسط فردی که تجربه و دانش بیشتری در این زمینه دارد، تحت تاثیر قرار می‌گیرد. با به یاد نگه داشتن این موضوع، حالا زمان آن است که بیشتر به اهمیت این عامل در رتبه‌بندی صفحات بپردازیم.
مرتبط بودن
گوگل روش‌های زیادی برای تشخیص ارتباط صفحات وب دارد. موتور جست و جوی گوگل هنگام جست و جو نخست به دنبال صفحاتی می‌گردد که واژه‌های کلیدی (Keywords) یکسانی دارند.
اما بحث تشخیص ارتباط فراتر از این مورد می‌رود. گوگل از داده‌های تعامل کاربران برای مشخص کردن ارتباط عبارت‌های جست و جو شده و نتایج نمایش داده شده استفاده می‌کند. به عبارت دیگر آیا جست و جود کنندگان، صفحه نمایش داده شده را مفید ارزیابی می‌کنند؟
به همین دلیل است که بالاترین نتایج جست و جو در خصوص واژه Apple نه به میوه‌ها، بلکه به شرکت تکنولوژی اپل مربوط است. گوگل با توجه به نرخ تعامل کاربران با نتایج جست و جو می‌داند که اغلب افرادی که چنین واژه‌ای را جست و جو کرده‌اند، به دنبال شرکت اپل هستند و علاقه‌ای به دیدن نتایج جست و جوی میوه سیب ندارند.
با این وجود حتی تعامل هم تنها روشی نیست که می‌تواند ارتباط میان عبارت‌های جست و جو شده و ایندکس را مشخص کند. گوگل طی سال‌های متوالی روی فناوری‌های متعددی برای درک بهتر ارتباط میان افراد، مکان‌ها و اشیا سرمایه‌گذاری و تمرکز کرده است. The Knowledge Graph یکی از این فناوری‌ها محسوب می‌شود که علمی وسیع درباره ارتباط میان ورودی‌ها و رابطه آن‌ها را برای گوگل فراهم آورده است.
واژه Apple (چه منظور سیب یا شرکت فناوری) هر دو ورودی‌هایی در Knowledge Graph هستند. گوگل از رابطه‌های میان ورودی‌ها برای درک بهتر مرتبط بودن استفاده می‌کند. نتیجه‌ای از ایندکس گوگل که درباره پرتقال‌ها و موزها حرف می‌زند به شکلی واضح به سیب مربوط است و ارتباطی با شرکت اپل ندارد. اما نتیجه‌ای که درباره آیفون،آیپد و iOS است، برخلاف حالت قبل تنها به شرکت اپل مربوط است.
این مزیت بسیار بزرگی از Knowledge Grahp است که موتور جست و جوی گوگل به لطف آن می‌تواند اشتباه‌های بی‌شمار انطباق ضمنی نتایج با کلیدواژه‌ها را کنار بزند و نتایجی مرتبط با ورودی دقیق کاربر را نمایش دهد. فناوری‌های دیگری مانند BERT و RankBrain از جمله دیگر فناوری‌هایی هستند که به گوگل برای تشخیص ارتباط کمک می‌کند. گوگل حتی گاهی اوقات در پشت صحنه، ورودی کاربر را بازنویسی می‌کند تا نتایج مرتبط‌تری نمایش داده شوند.
تازگی
تازگی عاملی وابسته به ورودی کاربر است که در برخی از جست و جوها نسب به برخی دیگر اهمیت بیشتری دارد. برای مثال برای یک ورودی مانند «چه چیز جدیدی روی آمازون پرایم هست؟» عنصر تازگی اهمیت بسیار زیادی دارد زیرا جست و جو کننده می‌خواهد فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی جدیدی که روی سرویس آمازون پرایم در دسترس قرار گرفته‌اند را مشاهده کند. این همان دلیلی است که کوگل برخی از نتایج جست و جویی را که به تازگی منتشر یا به‌روز شده‌اند، بالاتر نمایش می‌دهد.
در مورد یک ورودی دیگر مانند «بهترین هدفون‌ها» تازگی هنوز هم اهمیت دارد ولی نه آن‌قدری که درباره ورودی قبلی اهمیت داشت. فناوری در زمینه هدفون‌ها هم به سرعت در حال حرکت است بنابراین نتایج سال ۲۰۱۵ دیگر کارآمد نیستند اما نتایجی که طی ۲ الی ۳ ماه گذشته منتشر شده‌اند، می‌توانند اندازه نتایج یک هفته گذشته کارآمد باشند. گوگل از این موضوع اطلاع دارد و در این موارد نتایج منتشر شده در ماه‌های گذشته را هم نمایش می‌دهد.
برخی از ورودی‌ها هم وجود دارند که تازگی اصلاً درباره آن‌ها اهمیت چندانی ندارد. مثلاً «آموزش گره زدن کراوات» چیزی نیست که در مرور زمان تغییر کند. فرایند گره زدن کراوات از دهه‌ها پیش به یک شکل باقی مانده است بنابراین حتی اگر نتیجه سال ۱۹۹۸ به شما نمایش داده شود، اشتباهی رخ نداده است. گوگل این موضوع را هم دقیقاً مانند ورودی‌های پیشین می‌داند و در نمایش نتایج چند سال گذشته حساسیت به خرج نمی‌دهد.
مرجع موضوعی
گوگل همیشه در تلاش است در نتایج خود وب‌سایت‌هایی را بالاتر نمایش دهد که در زمینه آن محتوای خاص اعتبار بالایی دارند. این به آن معنا است که شاید گوگل یک وبسایت را در زمینه نمایش اطلاعات یک حوزه خاص معتبر ببیند ولی در خصوص یک حوزه دیگر آن را فاقد صلاحیت لازم بداند. گوگل حتی در این زمینه اختراعات بسیار زیادی را ثبت کرده است.
مسلماً این غول حوزه فناوری از فاکتورهای زیادی برای سنجش مرجع موضوعی استفاده می‌کند تا این عنصر تبدیل به یکی از اصلی‌ترین دلایل رتبه‌بندی بالاتر برخی از وب‌سایت‌ها نسبت به سایرین در حوزه‌ای خاص شود. به همین دلیل مختصصان حوزه سئو پیشنهاد می‌کنند که وب‌سایت‌ها به استخدام حرفه‌ای‌ها مشغول شوند و در یک زمینه کاملاً مشخص شروع به تولید محتوا کنند.
سرعت صفحه
هیچ‌کس دوست ندارد منتظر بارگذاری صفحات باقی بماند و گوگل هم بهتر از هر شرکت فعال در حوزه فناوری این موضوع را می‌داند. گوگل به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۱۸ سرعت صفحه را تبدیل به یکی از عوامل اصلی رتبه‌بندی صفحات وب در دسکتاپ و موبایل کرد.
بسیاری از مردم دقیقاً نمی‌توانند متوجه منظور دقیق گوگل از «سرعت صفحه» شوند. بنابراین شایان ذکر است که برای به دست‌آوردن سطح بالایی در زمینه سرعت صفحات حتماً نیاز نیست که صفحات وبسایت شما با سرعت نور باز شوند! صرفاً گوگل می‌خواهد که صفحات شما جزو کم‌سرعت‌ترین صفحه موجود در آن زمینه نباشند.
خیلی بعید است که شما بتوانید تنها با افزایش چند میلی‌ثانیه‌ای سرعت باز شدن و بارگذاری صفحات وبسایت خود، رتبه سایت را افزایش دهید. سرعت وبسایت شما باید به اندازه‌ای سریع باشد که تاثیر منفی روی تجربه شما نگذارد. شما میتوانید با مراجعه به نگرش سرعت صفحه گوگل سرعت تقریبی وبسایت خود را ارزیابی و همچنین پیشنهادهایی برای افزایش آن دریافت کنید.
سرعت بارگذاری صفحات یکی از موارد حیاتی و هسته‌ای وب (Core Web Vitals) است. Core Web Vitals در مجموع به ۳ معیار عملکرد بارگذاری، تعامل ثبات بصری وابسته است که گوگل در ژوئن ۲۰۲۱ تایید کرد که در رتبه‌بندی وب‌سایت‌ها تاثیرگذار تلقی می‌شود.
کنسول جست و جوی گوگل اجازه می‌دهد که این مفهوم را هم به واسطه این ابزار دنبال کنید. اگر تعداد زیادی از لینک‌های وبسایت شما براساس داده‌های کنسول جست و جوی گوگل ضعیف عمل می‌کنند یا نیاز به بهبود دارند، بهتر است که با یک توسعه‌دهنده در این‌باره مشورت کنید.
سازگاری با موبایل
در حال حاضر ۶۵ درصد از جست و جوهای گوگل از طریق موبایل انجام می‌شوند. به همین خاطر است که از سال ۲۰۱۵ سازگاری با موبایل یکی از فاکتورهای مهم گوگل برای رتبه‌بندی بالاتر صفحه‌های وبی محسوب می‌شود که روی موبایل نمایش داده می‌شوند. سپس در سال ۲۰۱۹ گوگل تصمیم گرفت که ابتدا به ایندکس نسخه موبایل وب‌سایت‌ها مشغول شود و این فاکتور به این ترتیب برای جست و جوهای دسکتاپ هم در نظر گرفته شد.
اگر تاکنون متوجه نشده‌اید باید واضح‌تر بگوییم: گوگل اکنون از نسخه موبایل محتوای صفحات وب برای ایندکس و رتبه بندی وب‌سایت‌ها روی تمام دستگاه‌ها استفاده می‌کند. دقیق‌تر، اگر وبسایت شما فاقد نسخه موبایل یا ناسازگار با موبایل باشد، رتبه‌بندی شما در نتایج گوگل روی تمام دستگاه‌ها تحت تاثیر شدیدی قرار خواهد گرفت. ابزار Mobile-Friendly Test اجازه می‌دهد که شما سطح سازگاری وبسایت خود و سایر وبسایت با موبایل را بررسی کنید.
موتورهای جست و جو چگونه نتایج را شخصی‌سازی می‌کنند؟
موتورهای جست و جود می‌دانند که نتایج متفاوت برای هر فرد کارکرد متفاوتی دارند و به همین دلیل نتایج را برای هرکس شخصی‌سازی می‌کنند.
اگر شما تاکنون چیز یکسانی را روی دستگاه‌ها و مرورگرهای متفاوتی جست و کرده باشید، تاثیر این شخصی‌سازی را حس خواهید کرد. نتایج اغلب براساس فاکتورهای مختلفی در جایگاه‌های متفاوتی نمایش داده می‌شوند.
مشخصاً این به دلیل شخصی‌سازی نتایج جست و جو توسط این موتورها است و اگر شما به دنبال سئو وبسایت خود هستید، بهتر است از یک ابزار دنبال کننده رتبه‌بندی برای دریافت این اطلاعات استفاده کنید. این سوال اکنون مطرح می‌شود که موتورهای جست و جو چگونه نتایج جست و جو را شخصی‌سازی می‌کنند؟
گوگل اشاره کرده است که «مکان، تاریخچه پیشین جست و جو و تنظیمات جست و جو به ما کمک می‌کنند که به شما نتایجی را پیشنهاد دهیم که بیشترین کارایی و مرتبط‌ترین حالت را برای آن لحظه دارند». این موارد هم طبق شیوهای که تاکنون بررسی کرده بودیم، در ادامه بررسی خواهیم کرد.
مکان
اگر شما عبارت «رستوران ایتالیایی» را جست و جو کنید، نتایج نقشه، فقط مکان رستوران‌های ایتالیایی نزدیک را برای شما مشخص می‌کنند زیرا گوگل می‌دانید که شما قصد ندارید نصف مساحت جهان را برای صرف نهار بپیمایید! اما فراتر از این گوگل از موقعیت مکانی شما برای مشخص کردن نتایج حتی خارج از محیط نقشه هم استفاده می‌کند.
اگر پس از جست و جوی عبارت «رستوران ایتالیایی» بدون وارد شدن به نقشه، نتایج را به سمت پایین پیمایش کنیم، ممکن است پیشنهادهایی را از سرویس‌هایی نظیر TripAdvisor دریافت کنیم که کاملاً شخصی‌سازی شده‌اند. همچنین بسیاری از وب‌سایت‌های محلی یا منطقه‌ای در این نتایج نمایش داده می‌شوند.
همین موضوع درباره یک ورودی مانند «خرید خانه» هم صدق می‌کند. گوگل بعد از جست و جوی این عبارت، نتایجی را به شما نمایش می‌دهد که به منطقه محل زندگی شما مربوط می‌شوند. با جست و جوی این چنین عبارت‌هایی، نتایج جهانی که عملاً بی‌استفاده هستند، برای شما نمایش داده نخواهند شد.
زبان
گوگل می‌داند که نمایش نتایج اسپانیایی به کاربران انگلیسی‌زبان بیهوده و غیرمنطقی است. به همین دلیل گوگل وب‌سایت‌های انگلیسی‌زبان و اسپانیایی‌زبان را برای جست و جوهای متفاوت، جداگانه رتبه‌بندی می‌کند. همین شرایط معمولاً برای صفحه‌هایی مشابه با زبانی متفاوت روی یک وبسایت هم صدق می‌کند. با این حال گوگل در اغلب اوقات به نظر و اقدامات صاحبان سایت تکیه می‌کند.
پس اگر صاحب وب‌سایتی چند زبانه هستید، شاید گوگل این تفاوت را متوجه نشود مگر این که شما این را اطلاع دهید. به این منظور باید از تگ HTML مخصوص به این کار یعنی hreflang استفاده کنید. مباحث و آموزش‌های مربوط به این تگ اندکی پیچیده و از آن مهم‌تر، خارج از بحث این مقاله است اما می‌توان این‌طور گفت که hreflang تکه کدی کوتاه است است که رابطه میان چند نسخه زبانی از یک صفحه وبسایت شما را مشخص می‌کند.
سابقه جست و جو
آشکارترین عنصری که شما حتی بدون اشاره ما هم میتوانید متوجه شوید، سابقه جست و جو است. گوگل از سابقه جست و جوی شما برای شخصی‌سازی کردن رتبه‌بندی نتایج جست و جو استفاده می‌کند. یعنی گوگل سابقه کلیک شما روی نتایج قبلی را به خاطر می‌سپارد و هر دفعه که جست و جو می‌کنید، نتایج را براساس آن‌ها تنظیم می‌کند.
البته این اتفاق همیشه هم رخ نمی‌دهد اما بسیار رایج است. مخصوصاً اگر روی یک صفحه چندین بار کلیک کنید و در یک بازه زمانی کوتاه مدت بارها به آن سر بزنید، بهتر این موضوع را متوجه خواهید شد.
جمع‌بندی
همان‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، فهمیدن نحوه کار موتورهای جست و جو اولین قدم در فهمیدن الگوریتم رتبه‌بندی گوگل و جذب ترافیک طبیعی بیشتر از این موتور جست و جو است. اگر موتورهای جست و جود نتوانند وبسایت شما را پیدا کنند، در آن بخزند و مراحل ایندکس را روی آن انجام دهند، شما حتی یپش از آن که بتوانید کار خود را آغاز کنید، به پایان راه رسیده‌اید.
اگر علاقه دارید بدانید که اصول سئو دقیقاً چطور کار می‌کند، طی روزهای آینده تکفارس را برای مطالعه قسمت‌های آینده این مجموعه مقالات دنبال کنید. سوالی دارید؟ در بخش نظرات مطرح کنید تا پاسخش را در اسرع وقت دریافت کنید.
سوالات متداول
سئو چیست؟
- سئو یا Search Engine Optimization به معنای بهینهسازی محتوا به شیوهای است که به آسانی توسط موتورهای جست و جو، یافت شوند و رتبه بالایی را دریافت کنند تا به این شکل، مخاطبان بیشتری محتوای تولید شده را ببینند.
سئو برای چه پلتفرم‌هایی مناسب است؟
- اگرچه پیروی از اصول سئو برای هر نوع محتوای تولید شده روی شبکه‌های اجتماعی و … مفید است اما این مبحث در اصل برای افزایش بازدید طبیعی وب‌سایت‌های اینترنتی است.
از کجا میتوانیم سئو را یاد بگیریم؟
- شما میتوانید با دنبال کردن سری مقالات سئو از همین صفحه، روی وبسایت تکفارس، سئو را یاد بگیرید.
نظرات