سرعت شاتر در عکاسی چیست؟

سرعت شاتر، دیافراگم و ایزو، سه ستون اصلی عکاسی هستند که ما در مقاله‌های گذشته هم به آن‌ها اشاره کرده‌ایم. سرعت شاتر در مجموع دو وظیفه دارد: تغییر روشنایی تصویر شما و همچنین ساخت جلوه‌های دراماتیک از طریق فریز کردن صحنه‌های متحرک یا ثبت آن‌ها به شیوه تار است.

ما در این مقاله، تمام مواردی که برای کار با سرعت شاتر نیاز دارید، به شما خواهیم گفت. خود این عبارت معنای معقولی دارد. سرعت شاتر به خاطر وجود شاتر در دوربین است. در بخش جلوی دوربین، سنسوری به نام «شاتر» (Shutter) قرار دارد که تا شروع عکاسی،‌ باز نمی‌شود.

• ایزو چیست و چه تاثیری در عکاسی و فیلم برداری دارد؟

وقتی دوربین شروع به عکاسی می‌کند، شاتر باز می‌شود و تمام نور منتهی به لنز را جذب می‌کند. بعد از اتمام فرایند جذب نور یا همان نوردهی، شاتر فوراً بسته می‌شود و دیگر اجازه نمی‌دهد که لنز به جذب نور مشغول شود. دکمه ثبت عکس به همین خاطر دکمه شاتر نامیده می‌شود؛ این دکمه به سادگی مسئول باز و بسته کردن شاتر دوربین است.

سرعت شاتر چیست؟

سرعت شاتر مدت زمانی است که شاتر دوربین باز می‌ماند و به نوردهی لنز دوربین می‌پردازد. اساساً این مولفه نشان می‌دهد چقدر طول می‌کشد تا دوربین شما به ثبت یک تصویر بپردازد. همچنین سرعت شاتر، تاثیرات مهمی روی کیفیت و ظاهر تصویر شما دارد.

وقتی شما از یک سرعت شاتر بالا (یا به بیان دیگر، سرعت شاتر آهسته) استفاده می‌کنید، فرصت بیشتری برای نوردهی لنز دوربین فراهم می‌شود. اولین تاثیر بزرگ آن، موشن بلور (Motion Blur) یا تاری حرکتی است. اگر سرعت شاتر شما طولانی باشد، سوژه متحرک تصویر شما، با حالت تار ثبت می‌شود.

البته این تاثیر همیشه هم ناخوشایند نیست. برای مثال، بسیاری از تبلیغات خودروها و موتورسیکلت‌ها، از این تاثیر برای ثبت احساس حرکت و سرعت کمک می‌گیرند. در واقع بعد از ثبت تصاویر خودروها و موتورسیکلت‌های متحرک در این حالت، معمولاً چرخ آن‌ها با حالت تار دیده می‌شود.

سرعت‌های آهسته شاتر نیز برای عکاسی از کهکشان راه شیری و سایر سوژه‌ها در شب یا محیط‌های تاریک در ترکیب با یک سه‌پایه، استفاده می‌شوند. عکاسان مناظر نیز ممکن است عمداً از سرعت‌های طولانی شاتر برای ایجاد حس حرکت در رودها و آبشارها استفاده کنند. در این سناریو، به غیر از پدیده‌های مذکور، معمولا سایر اجزای تصویر، ثابت به نظر می‌رسند.

در سوی دیگر، سرعت شاتر همچنین می‌تواند برای حالت مخالف یعنی متوقف کردن سوژه‌های متحرک هم استفاده شود. اگر شما از سرعت شاتر بسیار سریعی استفاده کنید، می‌توانید حرکت سوژه را در تصویر متوقف کنید و حتی اشیا و موجودات پرسرعتی مانند پرندگان و هواپیماها را در حالت ساکن به تصویر بکشید. این موضوع خارج از عکاسی تبلیغاتی یا حتی داخل همین حوزه، برای ثبت تصاویر خودروها هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اگر از چنین سرعت‌هایی برای عکاسی از آب استفاده کنید، هر قطره معلق در هوا، کاملاً واضح، ساکن و ملموس ثبت خواهد شد؛ صحنه‌ای که گاهی اوقات حتی با چشم غیر مسلح نمی‌توانید متوجه آن شوید.

تمام این سناریوها و صحنه‌ها تنها با کنترل سرعت شاتر ممکن می‌شوند. به طور خلاصه، سرعت شاتر سریع، پدیده‌های متحرک را ساکن می‌کند در حالی که سرعت شاتر آهسته، افکت تاری حرکتی را ایجاد خواهد کرد.

سرعت شاتر چگونه محاسبه می‌شود؟

سرعت شاتر غالباً براساس کسری از ثانیه بیان می‌شود. برای مثال، ۱/۴ به معنای ربع ثانیه و ۱/۲۵۰ به معنای ۱ ثانیه و ۲۵۰ میلی‌ثانیه یا به عبارت دیگر، ۱۲۵۰ میلی‌ثانیه است. اکثر DSLRهای مدرن و دوربین‌های بدون آینه، قادر به ثبت تصاویری با حداکثر سرعت شاتر ۱/۴۰۰۰ام ثانیه هستند. برخی از دوربین‌های مدرن حتی از این نیز فراتر می‌روند و حداکثر سرعت شاتر ۱/۸۰۰۰ام ثانیه را مهیا می‌کنند.

در سوی دیگر، آهسته یا طولانی‌ترین سرعت شاتر در بیشتر DSLRها و دوربین‌های بدون آینه، ۳۰ ثانیه است. شما می‌توانید سرعت شاتر را با استفاده از ابزار جانبی افزایش هم دهید اما معمولاً این نیاز برای عکاسان آماتور یا عادی ضروری نیست.

سرعت شاتر و نوردهی

یکی دیگر از تاثیرات سرعت شاتر، روی نوردهی است که روشنایی عکس شما را تنظیم می‌کند. اگر از یک سرعت شاتر طولانی استفاده کنید، سنسور دوربین شما نور زیادی را جذب می‌کند و در نتیجه تصویر هم کاملاً روشن ثبت می‌شود. با استفاده از سرعت شاتر سریع، سنسور دوربین شما تنها قسمت کمی از نور موجود در محیط را جذب می‌کند و در نهایت، تصویر تاریک‌تری ثبت می‌شود.

با این حال، سرعت شاتر تنها متغیر تاثیرگذار روی روشنایی یک تصویر نیست. دیافراگم و ایزو همراه با روشنایی واقعی محیط، سطح روشنایی عکس نهایی را مشخص می‌کنند. بنابراین،‌ شما انعطاف زیادی برای تنظیم سرعت شاتر دارید اما باید آن را با دقت انتخاب کنید.

سرعت شاتر ابزاری واقعاً حیاتی برای ثبت تصویری با روشنایی مناسب و هدفمند است. در یک روز آفتابی، شاید نیاز باشد که از یک سرعت شاتر سریع‌تر استفاده کنید، در نتیجه تصویر شما بیش از اندازه روشن نمی‌شود.

برعکس، در یک محیط تاریک، سرعت طولانی‌تر شاتر احتمالاً برای ثبت تصویری روشن، ضروری خواهد بود. در این حالت، شما به یک سه‌پایه عکاسی نیاز دارید تا تاری حرکتی به دلیل لرزش دوربین حاصل نشود. برای بسیاری از مردم این دلیل اصلی تنظیم سرعت شاتر است. شما باید از این ویژگی برای نوردهی مناسب تصاویر خود استفاده کنید. با این وجود، هنوز هم ملاحظات مربوط به تاری حرکتی بسیار مهم هستند.

سرعت شاتر سریع، آهسته و طولانی

یک سرعت سریع شاتر به سرعتی گفته می‌شود که سوژه‌های متحرک را ثابت یا به اصطلاح فریز (Freeze) می‌کند. اگر در حالی عکاسی از پرندگان هستید، این سرعت چیزی حدود ۱/۱۰۰۰ام ثانیه یا سریع‌تر خواهد بود. با این حال، در عکاسی عمومی که عکاسان با سوژه‌های آهسته‌تری مواجه هستند، سرعت شاتر روی مقادیری مثل ۱/۱۰۰ام ثانیه یا حتی طولانی‌تر تنظیم می‌شود تا تاری حرکتی، تصاویر را نابود نکند.

به سرعت‌های شاتر بالاتر از ۱ ثانیه، معمولاً سرعت‌های طولانی یا بلند می‌گویند. در این سرعت‌ها شما باید از یک سه‌پایه برای ثبت تصاویر واضح استفاده کنید. سرعت‌های طولانی شاتر برای ثبت تصاویر تصاویر مناسب در شرایط کم نور یا شب‌هنگام و همچنین، به تصویر کشیدن عامدانه حرکت مناسب هستند. اگر هر چیزی در صحنه شما حین تصویربرداری با سرعت شاتر بالا حرکت کند، در تصویر نهایی به حالت تار ثبت خواهد شد.

در این میان، به سرعت‌های شاتر ۱/۱۰۰ام الی ۱ ثانیه، سرعت‌های آهسته می‌گویند. احتمالاً شما نتوانید بدون پرهیز از ثبت حرکات لرزان دست خود، با این سرعت‌ها به ثبت تصاویر مشغول شوید. همچنین در این سرعت‌ها، تصویربرداری شدیداً به لنز شما وابسته است. برخی لنزها مانند نیکون ۷۰-۲۰۰ میلی‌متر f/2.8 به فناوری لرزش‌گیر تصویری مخصوصی (موسوم به کاهنده لرزش) مجهز هستند که به عکاسان کمک می‌کند در سرعت‌های بسیار آهسته شاتر مانند چیزی که به آن اشاره کردیم، از احتمال ثبت لرزش تصویر دور بمانند.

سایر لنزها به این فناوری مجهز نیستند و شما باید از قانون متقابل (Reciprocal Rule) برای تعیین سرعت شاتر استفاده کنید، تا تصویر نهایی تحت تاثیر لرزش، تار نشود. علاوه بر این، باید با نحوه در دست گرفتن یک دوربین برای جلوگیری از مشکلات احتمالی آشنا باشید.

چگونه سرعت شاتر را تنظیم کنیم؟

اکثر دوربین‌ها سرعت شاتر را به صورت خودکار تنظیم می‌کنند. اگر دوربین روی حالت خودکار (Auto) باشد، سرعت شاتر بدون نیاز به مداخله شما و توسط خود دوربین با توجه به شرایط همراه با ایزو و دیافراگم تنظیم می‌شود. با این حال، اگر نیاز باشد شما می‌توانید خودتان سرعت شاتر را به یکی از شیوه‌های زیر تعیین کنید:

• دوربین را روی حالت Shutter Priority قرار دهید. در این حالت، انتخاب سرعت شاتر و ایزو در اختیار شما قرار می‌گیرد اما دوربین باز هم دیافراگم را به صورت خودکار تعیین می‌کند.
• دوربین را روی حالت Manual قرار دهید. در این حالت، انتخاب هر سه گزینه سرعت شاتر، ایزو و دیافراگم در اختیار شما قرار می‌گیرد.

همان‌طور که می‌بینید، در هر دو حالت مذکور می‌توانید سرعت شاتر و ایزو را به صورت دستی تنظیم کنید و تنها تفاوت موجود، بین تنظیم دستی یا تنظیم خودکار دیافراگم است.

ما پیشنهاد می‌کنیم که در بیشتر سناریوها اجازه دهید دوربین به صورت خودکار سرعت شاتر را تنظیم کند. با این وجود، توجه کنید که تصاویر شما در حالت خودکار، فاقد تاری حرکتی یا مخالف این حالت، فریز سوژه (با توجه به میل و هدف خود) باشند. اگر حالت را روی Aperture Priority قرار دهید، دوربین سرعت شاتر را به صورت خودکار انتخاب می‌کند و شما تنها با انتخاب دیافراگم، می‌توانید از چنین مشکلاتی جلوگیری کنید.

چگونه سرعت شاتر دوربین خود را متوجه شویم؟

معمولاً پیدا کردن مقدار این گزینه و اطلاع از آن خیلی آسان است. در دوربین‌هایی که دارای یک پنل بالایی LCD هستند، مقدار دقیق سرعت شاتر در قسمت گوشه سمت چپ نمایش داده می‌شود.

اگر دوربین شما از دسته محصولات پایین‌رده DSLRها و فاقد یک پنل بالایی LCD است، می‌توانید با خیره شدن به قسمت نمایاب (ٰViewfinder) یا چشمی منظره دوربین، سرعت شاتر را در بخش چپ-پایین مشاهده کنید.

اگر صاحب یک دوربین بدون آینه هستید که پنل LCD و نمایاب ندارد، به پشت صفحه آن مراجعه کنید. در بسیاری از دوبین‌ها، سرعت شاتر مستقیماً به صورت کسری از ثانیه نمایش داده نمی‌شود و معمولاً یک عدد عادی است. وقتی سرعت شاتر برابر یا بیشتر از یک ثانیه باشد، به حالت ۱” یا ۵” نمایش داده می‌شود. مورد اول به معنای سرعت شاتر ۱ ثانیه و مورد دوم به معنای سرعت شاتر ۵ ثانیه است. همان‌گونه که احتمالاً متوجه شدید، علامت «”» در این‌جا به جای واحد ثانیه به کار می‌رود.

اگر هنوز هم نمی‌توانید سرعت شاتر دوربین خود را پیدا کنید، آن را روی حالت Aperture Priority قرار دهید و مطمئن شوید که AUTO ISO را غیرفعال کنید. عددی که تغییر می‌کند، سرعت شاتر شما خواهد بود. سپس دوربین خود را از یک محیط تاریک به سمت یک محیط روشن نشانه بگیرید. عددی که طی این فرایند تغییر می‌کند، همان سرعت شاتر است.

سوالات متداول درباره سرعت شاتر

سرعت شاتر آهسته چیست؟

یک سرعت شاتر طولانی معمولاً حدود ۱ ثانیه یا بیشتر است. در مقایسه، یک سرعت شاتر آهسته به کسری از ثانیه مانند ۱/۲ یا ۱/۴ اشاره دارد.

سرعت شاتر سریع چیست؟

یک سرعت شاتر سریع معمولاً به سرعتی اشاره دارد که می‌تواند سوژه‌های متحرک را در عکاسی فریز کند. عکاسان به مقادیر کمی از کسر یک ثانیه مانند ۱/۲۵۰ام ثانیه و بیشتر، سرعت سریع شاتر می‌گویند.

چطور سرعت شاتر دوربینم را پیدا کنم؟

سرعت شاتر معمولاً در قست پشت یا گوشه پنل LCD دوربین با یک عدد صحیح یا کسر نمایش داده می‌شود. اگر دکمه شاتر را تا نیمه فشار داده و دوربین را به سمت یک محیط روشن‌تر نشانه بگیرید، عدد متغیر نمایانگر سرعت شاتر خواهد بود.

آهسته‌ترین سرعت شاتر کدام است؟

براساس دوربین شما، سرعت شاتر متغیر خواهد بود اما معمولاً این مقدار ۳۰ ثانیه است. در صورتی که از ابزار جانبی استفاده نکنید، قادر به تصویربرداری با سرعت شاتر آهسته‌تری از این نخواهید بود.

سریع‌ترین سرعت شاتر کدام است؟

این مورد هم به دوربین شما بستگی دارد. بیشتر DSLRها و دوربین‌های بدون آینه، می‌توانند با سرعت‌های مکانیکی ۱/۴۰۰۰‌ام یک ثانیه به جذب نور مشغول شوند. برخی از دوربین‌های پیشرفته‌تر و مدرن می‌توانند به سرعت شاتر مکانیکی ۱/۸۰۰۰ام ثانیه هم برسند و حتی سرعت شاتر الکترونیکی بیشتری را هم ارائه دهند.

بهترین سرعت شاتر چه مقداری است؟

چنین چیزی وجود ندارد. سرعت شاتر به محیط و شرایطی وابسته است که قصد عکاسی در آن را دارید. با آزمون و خطا، بهترین یا دقیق‌تر، مناسب‌ترین سرعت شاتر هر صحنه و شرایطی را پیدا کنید.

چطور سرعت شاتر را روی گوشی خودم تغییر دهم؟

با وجود این که برخی از گوشی‌های هوشمند اجازه می‌دهند سرعت شاتر را تغییر دهید، بسیاری از آن‌ها هم چنین قابلیتی را به صورت پیش‌فرض مهیا نمی‌کنند و باید برای تغییر سرعت شاتر از یک اپلیکیشن دوربین شخص ثالث استفاده کنید.