برنامه ۲ میلیارد دلاری جف بیزوس برای کاشت درخت و احیای محیط زیست آفریقا که هفته پیش معرفی شده بود، با چراغ قرمز ایالات متحده آمریکا برای برخی از متخصصان این حوزه رو‌به‌رو شده است.
سال پیش، بزوس مبلغ ۱۰ میلیارد دلار را برای مبارزه با تغییرات جوی اختصاص داد، که با واکنش فعالان محیط زیست در آمریکا مواجه شد. به عقیده آنها، این مبلغ یا حتی همکاری وی با گروه‌های محلی برای از بین بردن آلودگی زیستی تولید شده توسط آمازون کافی نیست.
این بار نیز بیزوس با همین انتقادات برای برنامه درختکاری خود مواجه شده، اما در مقیاس جهانی. در ادامه، با هم به بررسی این ادعاها و مفید یا مخرب بودن تصمیم ۴ میلیارد دلاری جف بیزوس می‌پردازیم.
جدیدترین دور از تزریق سرمایه بنیاد بیزوس روز ۱ نوامبر در یک نشست مهم سازمان ملل متحد، در شهر گلاسگو اسکاتلند برگزار می‌شود. فعلاً جزئیات بیشتری در دسترس نیست، اما گفته می‌شود مبلغ ۱ میلیارد دلار برای کاشت درختان و احیای مراتع آفریقا و همچنین ۲۰ مکان دیگر در سرتاسر آمریکا تزریق می‌شود. ۱ میلیارد دلار دیگر نیز، از ابتکارات در حوزه کشاورزی حمایت می‌کند.
امید است با استفاده از این مبلغ بتوان اکوسیستم‌هایی که به جذب کربن‌دی‌اکسید می‌پردازند را حفظ کرد. بیزوس همچنین قصد دارد با بخشی از این ۱ میلیارد دلار مکان‌های حفاظت شده‌ای را ساخته و مدیریت کند. بنیاد بیزوس همچنین قصد دارد تا مردم بومی و محلی را در بطن برنامه‌های حفاظت از زیست بوم‌ها قرار دهد.
اما کارشناسان حوزه محیط‌زیست معتقدند بدون نگهبانان و ناظران، این پروژه می‌تواند برای مردم بومی و محلی، خطر ایجاد کند و چه‌بسا به اکوسیستم نیز آسیبب برساند. آنها معتقدند بیزوس بهتر است به جای خرج کردن ۲ میلیارد دلار، از آلوده‌تر شدن محیط زیست توسط کارخانه‌های عظیم خود، جلوگیری کند.
فارست فلایشمن، استاد منابع طبیعی در دانشگاه مینه سوتا می‌گوید:
سازمان‌های متعددی مانند بنیاد بیزوس سعی کرده‌اند این دست از کارها را انجام بدهند، مثلا از مردم سیاتل برای کمک به بهبود برخی موارد در آفریقا کمک گرفته‌اند. ولی متاسفانه این کارها تاثیری ندارند. بهترین خروجی ممکن (برای اهدا‌کنندگان بی تجربه) این است که تمام پولشان هدر می‌رود، و در بدترین حالت نیز آسیب بیشتری وارد می‌کنند.
هم اکنون بحث‌های داغی پیرامون چگونگی حفظ و نگه داری اکوسیستم‌ها در سرتاسر جهان وجود دارد. بخشی از این توجه زیاد، ناشی از پروژه‌های پر زرق و برق و سرمایه گذاری‌های متعددی است که در حوزه تغییرات اقلیمی انجام شده است. برای مثال سال گذشته دیوانخانه اقتصاد جهانی برنامه‌ای جهت کاشت ۱ تریلیون درخت را آغاز کرد. این عمل با انتقاد و برخورد شدید اعضای صنف جنگلبانان و متخصصان محافظت از محیط زیست مواجه شد، که هشدار دادند کمپین‌های درختکاری این‌چنینی، در مواردی، سبب کاشت سالیانه و مکرر یک نوع خاص درخت شده‌اند.
این مزارع درختی که متکی بر یک نوع درخت هستند نمی‌توانند تاثیر زیست محیطی مشابه جنگل‌های طبیعی‌ای که متشکل از انواع متعددی از درخت‌ها هستند، داشته باشند. این درختکاری‌های افراطی حتی ممکن است ضرر‌هایی برای محیط‌هایی که این درخت‌ها به آنها تعلق ندارند داشته باشند؛ مانند ساواناها (دشت‌های بی درخت) و مراتع.
سوزان وتر، بوم شناس سرشناس از دانشگاه رودز در ایمیلی به The Verge نوشته است: بسیاری باور دارند کاشتن درخت در مقیاس وسیع، هیچ پیامد منفی‌ای ندارد، اما در حقیقت کاشتن درخت در مراتع و ساواناها آسیب‌های جبران ناپذیری را به این مناطق وارد می‌کند. گروه‌های حفاظت از محیط زیست مثل سازمان منابع جهانی، به اشتباه این مناطق را مناسب برای کاشت درخت به شمار آورده بودند.
بنیاد بزوس اعلام کرده که با AFR100 (جنبشی درون قاره آفریقا که توسط ۳۱ دولت آفریقایی هدایت می‌شود و هدف آن بازاحیای ۱۰۰ هکتار از جنگل‌ها و زمین‌های از بین رفته آفریقا تا سال ۲۰۳۰ است) نیز همکاری خواهد کرد. اما AFR100 نیز در مقابل اعلام کرده که تمام قد در مقابل برنامه بازاحیای ساواناها و مراتع به محل کاشت درختان می‌ایستد. هر کشوری که عضو AFR100 است، تصمیماتش را بر اساس اطلاعاتی می‌گیرد که از متخصصان و انجمن‌های محلی دریافت می‌کند.
برنامه‌هایی مانند برنامه بیزوس به خاطر تمرکزشان بر سرعت و مقیاس کار به راحتی می‌توانند اشتباه‌هایی مانند همین درخت کاری بی رویه بکنند. پاراکاش کشوان، پروفسور علوم سیاسی در دانشگاه کنتیکت عقیده دارد:
طراحی پروژه های بازاحیایی که از نظر زیست محیطی نیز مفید هستند، باید با هر محیط متناسب با مقتضیات آن رفتار کنند، اگر هدف ما یادگیری از تعامل افراد بومی با محیط زیست باشد، یکی از اصول بنیادی این است که آرام آرام پیش برویم
مطالب مرتبط:
- صندوق زمین جف بزوس ۱۵۰ میلیون دلار برای کمک به گروه‌های عدالت آب‌وهوایی اعطا کرد
- ده ها هزار نفر خواستار جلوگیری از بازگشت جف بزوس از فضا به زمین شدند
نکته‌ای که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، گفت و گو با افراد بومی این مناطق است، چرا که این پروژه‌ها می‌توانند به سادگی زخم‌های آنان را شعله ور کند؛ زخم‌هایی که از زمان کولونیزه شدن سبز بر پیکر این بومیان باقی مانده است. نیمی از مناطق محافظت شده سراسر دنیا، در واقع زمین‌هایی هستند که روزگاری خانه و قلمرو مردم بومی بودند.
اکنون نیز پس از اینکه این زمین‌ها به عنوان مناطق حفاظت شده قرار گرفته شوند، مردم بومی از این زمین‌ها رانده شده، و از مراسم سنتی خود مانند شکار، منع می‌شوند.
متخصصان نظراتی برای تکرار اشتباه‌های گذشته دارند: این پول باید برای هر چیزی و یا هر جایی که مردم بومی تشخیص می‌دهند که درست و به جا است، صرف شود. یکی از این متخصصان معتقد است اگر تصمیم بیزوس مبنی بر گنجاندن افراد بومی در برنامه بازاحیا جدی است، در کشورهایی که برنامه‌ای منسجم برای پشتیبانی از قبایل مختلف ندارد، مشارکت مفید و معنادار در این کشور‌ها معنایی ندارد. حتی در ایالات متحده آمریکا علیرغم تلاش‌های انسان دوستانه، هنوز راه زیادی برای مشارکت و پشتیبانی از جمعیت آسیب پذیر مانده است. بنیاد بیزوس می‌گوید ۴۰ درصد منابعش برای مشارکت دادن مستقیم یا سود رساندن به جمعیت کم برخوردار است.
کارشناسان می‌گویند بزرگترین و بهترین کاری که بیزوس می‌تواند بکند، متوقف کردن آسیبی است که شرکت آمازون از طریق آلوده کردن هوا به کره زمین وارد می‌کند. چرا که علیرغم تعهد‌های بزرگی که آمازون داده است، مقدار گاز‌های گلخانه‌ای منتشر شده توسط این شرکت طی سال‌های اخیر رشد بسیاری داشته.
فیوره لانگو، سرپرست کمپین بقای بین المللی می‌گوید:
این افراد فکر می‌کنند که می‌توانند از طریق انتشارات سمی خود کره‌زمین را به نابودی بکشانند و بعد منطقه‌های محافظت شده‌ای به وجود بیاورند و یا جایی تعدادی درخت بکارند و به صورت جادویی صدماتی که وارد کرده‌اند، جبران شود. در این لحظات حساس که ما به تصمیم‌های مهم و درست برای نجات تنوع زیستی و متوقف‌کردن تغییرات اقلیمی نیاز داریم، نباید بگذاریم این موارد ما را از هدفمان دور کند.
نظرات