کنسول‌های خانواده پلی استیشن سونی همیشه به عنوان یک نقطه جهت ورود کاربران به دنیای بازی‌های ویدیویی تعبیر شده و اوج این موضوع را می‌توان با نسل اول حاضر در میانه دهه ۹۰ میلادی مشاهده کرد. به همین منظور چندان عجیب نیست که کاربران عادی برای نام بردن از کنسول‌های بازی، از واژه پلی استیشن بهره می‌برند.
سونی مسلماً اولین شرکتی نیست که اقدام به عرضه کنسول کرد. شرکت‌هایی مانند نینتندو، آتاری و سگا از جمله دیگر تولید کنندگانی هستند که پیش از سونی اقدام به عرضه کنسول و همین ترتیب، کسب موفقیت‌های بزرگ کرده بودند. با این حال مطمئناً سونی در جذاب‌تر کردن دنیای بازی‌های ویدیویی نقش بزرگی بازی و معیارهای تازه‌ای را وارد این صنعت کرد.
پلی استیشن ۵ در حال حاضر آخرین نسل از کنسول‌های محبوب شرکت سونی به شمار می‌رود، ولی گذشته این برند چه؟ ما در ادامه به تفصیل درباره تاریخچه کنسول‌های این شرکت به صحبت خواهیم پرداخت و جزئیات هر کدام را به صورت مجزا بررسی خواهیم کرد. با تکفارس همراه باشید.
پلی استیشن ۱؛ جدال با نینتندو
عرضه اولین نسل از کنسول‌های خانواده پلی استیشن به همکاری نیمه‌کاره سونی و نینتندو در سال ۱۹۹۱ باز می‌گردد. نینتندو در آن زمان قصد داشت که کنسول SNES خود را با قابلیت پشتیبانی از دیسک (CD) معرفی و روانه بازار کند. بنابراین این‌طور تصمیم گرفته شد که توسعه قسمتی از کنسول جدید نینتندو به سونی واگذار شود.
بعدتر در ادامه همان سال، نینتندو به تعهد خود با سونی پشت کرده و در مراسم CES 1991 اعلام شد که نینتندو برای توسعه درایو نوری دستگاه خود با شرکت فیلیپس همکاری خواهد کرد. سونی از سوی دیگر با وجود برهم خوردن همکاری، اصلاً قصد نداشت که تمام زحمات انجام شده را کنار گذاشته و راه خود را دنبال کند؛ در حقیقت این غول ژاپنی تصمیم گرفت که زحمات خود را به مرحله اجرا برساند و این منجر به معرفی کنسول مستقل پلی استیشن اورجینال در سال ۱۹۹۴ شد.
سونی بعدتر در نمایشگاه E3 1995 با اعلام قیمت اقتصادی ۲۹۹ دلاری پلی استیشن اورجینال، توجهات بسیاری را جلب کرد. این قیمت‌گذاری، حدود ۱۰۰ دلار کمتر از کنسول سگا ساترن در بازار ایالات متحده آمریکا بود.
به این ترتیب پلی استیشن اورجینال در میان اولین نسل از کنسول‌هایی قرار گرفت که توانایی اجرای جلوه‌های بصری ۳ بعدی را داشتند. کنسول یاد شده همچنین به عنوان اولین دستگاه بازی محبوب و همه‌گیر تاریخ که مبتنی بر دیسک فشرده است، شناخته می‌شود. این دقیقاً برخلاف کنسول رقیب یعنی نینتندو ۶۴ بود که هنوز هم از کارتریج برای اجرای بازی‌ها استفاده می‌کرد.
مطالب مرتبط:
اجرای بازی روی دیسک فشرده اگرچه سرعت بارگذاری کمتری داشت، ولی حداکثر حجم قابل ذخیره روی آن یعنی ۷۰۰ مگابایت، در مقایسه با حجم ۶۴ مگابایتی کارتریج‌های نینتندو ۶۴، یک موفقیت بزرگ به شمار می‌رفت. این موضوع توسعه‌دهندگان را قادر ساخت که محتوای قابل بازی بسیار زیاد و چندین ساعت موسیقی و صداگذاری را درون بازی‌ها پیاده‌سازی کنند و در عین حال، محتوای ویدیویی را هم در جریان ساخت بازی مورد استفاده قرار دهند.
تمام این موارد باعث شد که پورت بازی‌های پلی استیشن اورجینال برای کنسول نینتندو ۶۴ یک فرایند غیرمتداول و عجیب شود. برای مثال با پورت اثری مانند Tony Hawk’s Pro Skater برای کنسول نینتندو، این اثر تمام پتانسیل‌های نهفته در موسیقی، محتوا و فایل‌های ویدیویی را از دست می‌داد.
پردازنده مورد استفاده در پلی استیشن اورجینال یک تراشه ۳۳ مگاهرتز مبتنی بر RISC بود. طراحی واحد پردازش گرافیک این کنسول نیز به توشبیا سپرده شد و در ارائه سخت‌افزاری برای مهیا ساختن جلوه‌های بصری ۳ بعدی، انقلابی عمل کرد. توشیبا علاوه بر واحد پردازش گرافیک، دیگر قطعات سیلیکونی مربوط به صدا و تصویر باکیفیت پلی استیشن اورجینال را هم توسعه داد. البته پلی استیشن اورجینال کاملاً بی‌نقص نبود.
کنسول این غول ژاپنی دارای پردازشگر متمایز جلوه‌های ۲ بعدی نبود و به همین دلیل، برخی از بازی‌های ۲ بعدی روی سخت‌افزار رقبای سونی همچون سگا ساترن، بهتر به نظر می‌رسیدند.
سونی در سال ۲۰۰۰ و همزمان با شروع هزاره جدید، پلی استیشن ۱ (Play Station One) را همراه با طراحی فشرده‌تر روانه بازار کرد. پس از گذشت نزدیک به دو دهه، ما در سال ۲۰۱۹ شاهد عرضه یک نمونه مینی و کلاسیک تحت عنوان پلی استیشن کلاسیک از این سری بودیم که حس نوستالژی و البته حاشیه‌های زیادی را برانگیخت.
برخی از بازی‌های برجسته این کنسول افسانه‌ای شامل مجموعه عناوین Wipeout، Final Fantasy 7، Tekken، Gran Turismo 1 و ۲، Metal Gear Solid، Ape Escape، مجموعه Spyro the Dragon و مجموعه Crash Bandicoot هستند.
حقایقی راجع به پلی استیشن اورجینال و یک
- نسخه اورجینال این کنسول همراه با کنترلرهایی بدون هیچ‌گونه آنالوگ و موتورهای ویبره راهی بازار شده بود اما سونی بعدتر در سال ۱۹۹۷ تصمیم به عرضه کنترلرهایی همراه با دو عدد آنالوگ و همچنین موتور لرزشی دوگانه (Dual Shock) گرفت. این آخرین باری نیست که سونی مدتی پس از عرضه یک کنسول از خانواده پلی استیشن، کنترلرهای متفاوتی را برای آن عرضه کرد.
- سونی افزون بر مدل‌های عادی پلی استیشن اورجینال، یک مدل مخصوص توسعه‌دهندگان با نام Net Yaroze هم عرضه کرد که توسعه‌دهندگان می‌توانستند از طریق آن، بازی‌های خود را توسعه دهند. این مدل به‌خصوص امروزه یکی از محبوب‌ترین محصولات برای مجموعه‌داران کنسول‌های پلی استیشن به شمار می‌رود.
- برخی از مدل‌های پلی استیشن از مشکلی فنی رنج می‌برند که در نهایت لیزر درایو نوری آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌داد و در نتیجه بارگزاری بازی را مشکل مواجه می‌ساخت؛ راه حل چه بود؟ کاربران با سر و ته کردن کنسول خود، مشکل را در نهایت تعجب و شگفتی حل می‌کردند!
- برای اجرای بازی‌های کنسول پلی استیشن ۱ نیاز بود که دیسک همیشه در درایو نوری دستگاه باقی بماند اما کاربران پی برده بودند که می‌توانند با خارج کردن دیسک برخی از بازی‌ها حین تجربه، به اجرای آن‌ها ادامه دهند. ظاهراً این بازی‌ها در این زمان به صورت کامل روی رم ۲ مگابایتی دستگاه بارگذاری شده بودند.
- سونی بعدها یک وسیله جانبی به نام پاکت استیشن (Pocket Station) برای کنسول نسل پنجمی خود عرضه کرد که شباهت بسیار با VMU شرکت سگا، عرضه شده برای دریم‌کست داشت. این محصول در حقیقت یک کارت حافظه خارجی همراه با یک نمایشگر بود که کاربران می‌توانستند بازی‌های ساده‌ای را روی آن اجرا کنند.
پلی استیشن ۲؛ بهترین کنسول تاریخ سونی؟
شما چطور روند موفقیت پلی استیشن را همراه با یک محصول دیگر ادامه خواهید داد؟ خوب؛ شما باید یک کنسول ۲۹۹ دلاری با نام پلی استیشن ۲ را به بازار عرضه کنید که تقریباً از تمام جهات نسبت به کنسول نسل پیشین، برتری داشته باشد.
این کنسول که در سال ۲۰۰۰ میلادی به بازار عرضه شد، ویژگی‌های چند رسانه‌ای پیشرفته‌ای را به لطف پشتیبانی از دی‌وی‌دی (DVD) در اختیار کاربران قرار می‌داد. حال این موضوع چرا حائز اهمیت است؟ در واقع با اضافه شدن این قابلیت به پلی استیشن ۲، این دستگاه تبدیل به یکی از ارزان‌ترین دی‌وی‌دی پلیرهای موجود در بازار شد.
البته پلی استیشن ۲ هرگز به عنوان دربردارنده قوی‌ترین سخت‌افزار موجود در میان کنسول‌های زمان خود شناخته نمی‌شود. کنسول‌های ایکس باکس مایکروسافت و گیم‌کیوب نینتندو اغلب گرافیک بهتر و تماشایی‌تری را به نمایش می‌گذاشتند.
به هر حال برخی استودیوهای بازی‌سازی با صرف زمان، برخی از بهترین بازی‌های تاریخ از جمله Gran Turismo 4، Metal Gear Solid 2، Shadow of the Colossus و مجموعه God of War را برای این کنسول ژاپنی توسعه دادند. در حقیقت برخی از اولین بازی‌های اچ‌دی تاریخ (۱۰۸۰i) همانند Gran Turismo 4 و Tourist Torphy در این زمان شکل گرفتند و طعم آن‌ها هنوز هم زیر زبان کسانی است که در آن زمان موفق به تجربه آن‌ها شدند.
یکی دیگر از ویژگی‌های قابل توجه پلی استیشن ۲، سازگاری کامل با نسل پیشین بود. به این معنی که نیاز نبود شما تمام عناوین خریداری شده برای کنسول پلی استیشن ۱ خود را فراموش کرده و آن‌ها را به سطل زباله بیندازید.
از حیث کنترلر، سونی تصمیم گرفت که طراحی به کار رفته در کنترلرهای دوال شاک پلی استیشن ۱ را در کنسول نسل ششمی خود هم به کار بگیرد. البته همان‌طور که درباره روحیه کمال‌پذیر سونی می‌دانیم، این تولید کننده ژاپنی علاقه فراوانی به تغییر و تحول دارد. از همین رو دکمه‌های به کار رفته در کنترلر پلی استیشن ۲ همگی حساس به فشار ساخته شدند. یعنی زمانی که شما در یک بازی مسابقه‌ای، دکمه X را بیشتر فشار می‌دادید، خودروی‌تان سرعت بیشتری می‌گرفت.
همانند روندی اتخاذ شده در زمان پلی استیشن اورجینال، سونی مدتی پس از عرضه پلی استیشن ۲، یک مدل اسلیم از آن را هم راهی بازار کرد. این مدل جدیدتر با به کارگیری بدنه‌ای کوچک‌تر و باریک‌تر به شهرت و محبوبیت دو چندان رسید. همچنین در عوض شیار ورود دی‌وی‌دی میانی، این بار در مدل اسلیم از درایو نوری قرار گرفته در قسمت بالایی دستگاه استفاده شد. دیگر چه؟ این مدل حاوی یک مودم جهت ارتباط با اینترنت بود.
بنابراین در یک خلاصه کلی می‌توان گفت که عرضه اولیه پلی استیشن ۲ نسبت به رقبا از ویژگی‌های شخص ثالث گسترده، پخش دی‌وی‌دی و پشتیبانی از نسل قبل همراه بود که آن را تبدیل به محبوب‌ترین کنسول تاریخ کرد. طبق آخرین آمار، باور بر این است که تا امروز نزدیک به ۱۶۰ میلیون واحد از این محصول در سراسر جهان به فروش رسیده است.
حقایقی راجع به پلی استیشن ۲
- گفته می‌شود که به دلیل احتمالاتی راجع به استفاده از پلی استیشن ۲ برای مقاصد نظامی، سونی مجبور به دریافت مجوزهای به‌‌خصوصی از دولت ژاپن شد. یکی از گزارش‌های مشهور ولی اشتباه به این اشاره دارد که صدام حسین، رهبر پیشین عراق صدها واحد از این کنسول را جهت استفاده‌های نظامی و توسعه سلاح خریداری کرد. این گزارش در سال ۲۰۰۰ توسط وزارت اطلاعات کشور انگلستان تکذیب شد.
- برخی از اولین سری‌های پلی استیشن ۲ حاوی یک مشکل سخت‌افزاری تحت عنوان DRE (Disc Read Error) بود که اجرای بعضی از بازی‌ها و دی‌وی‌دی‌ها را غیرممکن می‌کرد. این موضوع منجر به شکل‌گیری یک اقامه دعوی شد که نهایتاً در بیرون از دادگاه حل و فصل شد.
- سونی در اولین سری پلی استیشن ۲ تحت عنوان پلی استیشن ۲ فت، یک آداپتور برای بازی‌های آنلاین و هارد دیسک‌های خارجی را به عنوان لوازم جانبی قابل خرید در دسترس کاربران قرار داد. لوازم جانبی یاد شده از طریق درگاه‌های موجود در قسمت پشتی پلی استیشن ۲ به آن متصل می‌شدند اما با پلی استیشن ۲ اسلیم فاقد این درگاه‌ها بود.
- یک مدل ویژه از این کنسول تحت نام PSX که تنها در کشور ژاپن عرضه شد، ترکیبی از پلی استیشن ۲ و ویژگی‌های یک دستگاه DVR (با ۱۶۰ الی ۲۵۰ گیگابایت حافظه هارد دیسک) و قابلیت رایت دی‌وی‌دی بود. این کنسول، اولین محصول خانواده پلی استیشن بود که از رابط کاربری Xross Media Bar UI بهره می‌برد. سونی بعداً از این رابط کاربری در کنسول‌های پی‌اس‌پی و پلی استیشن ۳ استفاده کرد.
- پلی استیشن ۲ در طول چرخه عرضه و حیات خود میزبان دو لوازم جانبی محبوب از جمله دوربین EyeToy و میکروفونی برای مجموعه Singstar بود.
پلی استیشن پرتابل (پی‌اس‌پی)؛ پادشاه جدید
بین معرفی و عرضه پلی استیشن ۲ و پلی استیشن ۳، سونی تصمیم گرفت که سنت‌شکنی کرده و اولین کنسول دستی این خانواده را تحت عنوان «پلی استیشن پرتابل» در سال ۲۰۰۴ میلادی روانه بازار کند.
برخلاف کنسول‌های دستی نینتندو که همه آن‌ها قدرت محدود و اندکی در زمینه پردازش داشتند، سونی کنسول دستی خود را تا حد ممکن قوی و قابل توجه طراحی کرد؛ تا جایی که قدرت پردازش پی‌اس‌پی نزدیک به کنسول‌های خانگی آن زمان از جمله پلی استیشن ۲، دیگر محصول سونی و دریم‌کست بود. این موضوع سازندگان را قادر ساخت که عناوین بسیاری را مستقیماً برای این دستگاه پورت کنند.
کنسول دستی مذکور دارای قابلیت‌هایی همچون کارت حافظه پرو دئو (Memory Card Pro Duo)، مرورگر داخلی و یک نمایشگر بزرگ LCD بود. با اضافه کردن ویژگی پخش فایل‌های چند رسانه‌ای و البته وای‌فای، شما می‌توانید به ذهنیت خوبی از این دستگاه برسید؛ یک دستگاه تقریباً همه کاره در زمان خود.
سونی همچنین برای عرضه بازی‌های فیزیکی پی‌اس‌پی از دیسک‌هایی با نام UMD بهره برد که در حقیقت گونه‌ای از مینی‌دیسک‌ها بودند. این دیسک‌ها حدود ۲ گیگابایت ظرفیت داشتند تا یک برتری کامل نسبت به دیسک‌های عادی در بر داشته باشند اما هیچ چیز کامل نیست؛ UMD با وجود ظرفیت مناسب خود در آن زمان، سرعت بارگذاری بسیار پایین و نا امیده کننده‌ای داشت.
سونی طبق معمول تصمیم گرفت که مدل‌های مختلفی را طی چرخه حیات این کنسول عرضه کند. اولین مدل که با نام پی‌اس‌پی اسلیم (PSP-2000) شناخته می‌شود، به طراحی براق، شارژ از طریق USB و ۲ برابر رم و حافظه داخلی مجهز شد. پس از آن، نوبت به دستگاه بعدی با نام PSP-3000 رسید که نمایشگر بهتر و میکروفون داخلی از بزرگ‌ترین ویژگی‌های آن محسوب می‌شود.
بعدها در سال‌های نهایی عمر این سری نیز دو ورودی جدید وارد رقابت شدند. اولی پی‌اس‌پی گو محسوب می‌شود که از گیم‌پد کشویی و ۱۶ گیگابایت حافظه داخلی بهره‌مند شده بود ولی سونی پشتیبانی از دیسک‌های UMD را برایش در نظر نگرفت. پی‌اس‌پی Street به عنوان آخرین دستگاه این سری فرق چندانی را تجربه نکرد و فقط پشتیبانی از وای‌فای از فهرست قابلیت‌های آن خط خورد.
برخی از عناوین برجسته عرضه شده برای پی‌اس‌پی شامل Lumines، Metal Gear Solid: Peace Walker، Persona 3 Protable، Syphon Filter: Dark Mirror و God of War: Cahins of Olympus هستند.
حقایقی راجع به پی‌اس‌پی
- سرعت کلاک نسخه اولیه این کنسول ۲۲۲ مگاهرتز بود ولی سونی بعدها به این نتیجه رسید که مدل‌های بعدی را با سرعت کلاک ۳۳۳ مگاهرتز عرضه کند.
- سونی در تبلیغات پلی استیشن ۳، از یک پی‌اس‌پی جهت کارکرد به عنوان آینه یک بازی مسابقه‌ای F1 استفاده کرد. این موضوع نهایتاً هرگز در واقعیت مورد استفاده قرار نگرفت.
- وب‌سایت واردات Lik-Sang در سال ۲۰۰۶ پس از یک دعوای حقوقی با سونی، مجبور به توقف فعالیت شد. این وب‌سایت پیش از عرضه رسمی کنسول‌های پی‌اس‌پی در انگلستان، اقدام به واردات و فروش آن‌ها می‌کرد. وب‌سایت مذکور در دفاعیه خود بیان کرده بود که حتی مدیران اجرایی این شرکت نیز از طریق این وب‌سایت اقدام به واردات پی‌اس‌پی می‌کنند.
- فرمت دیسک‌های UMD تنها مختص به بازی‌های ویدیویی نبود. روی این دیسک‌ها فیلم و سایر محتوای ویدیویی هم عرضه شد تا نقش آن در زمان خود، بیش از پیش پررنگ در نظر گرفته شود.
- پی‌اس‌پی همچنین اولین کنسول سونی بود که بدون قفل منطقه‌ای به صورت ریجن‌فری (Region-Free) در دسترس کاربران قرار گرفت. این ویژگی سبب می‌شد که با خرید بازی‌ها در هر نقطه از جهان، بتوان آن‌ها را در هر مدل از کنسول‌های پی‌اس‌پی اجرا کرد. این موضوع در حالی به حقیقت پیوست که بسیاری از کنسول‌های دیگر دجار این هنجار و محدودیت‌های آن بودند (چه کسی PAL، NTSC و… را فراموش می‌کند؟)
همان‌طور که تا به این‌جا همراه ما بودید، مشاهده کردید که سونی هم در زمینه کنسول‌های خانگی و هم در حوزه کنسول‌های دستی، به موفقیت‌های بی‌بدیلی دست یافته است؛ اگرچه این غول ژاپنی همیشه در اوج نبوده و مشکلاتی را هم پشت سر گذاشته است. برای بررسی این مشکلات و پرداختن به این که سونی چگونه توانست باری دیگر از زیر بار تمام چالش‌های موجود سربلند بیرون آید، هفته آینده قسمت دوم این مقاله را از تکفارس دنبال کنید.
نظر شما در این‌باره چیست؟ آیا سونی تاثیرگذارترین برند حاضر در تاریخ بازی‌های ویدیویی به شمار می‌رود یا رقبای دیگر، نقش بیشتری در پیشرفت و محبوبیت این صنعت داشته‌اند؟ آیا سونی در نیمه دوم کارنامه فعالیت خود که هفته آینده به آن می‌پردازیم، توانسته شکوه خود در این صنعت را همچنان حفظ کند؟
منبع: Android Authority
نظرات