۱۰ اپلیکیشن و بازی بحث‌برانگیز در سال ۲۰۲۰

دنیای اپلیکیشن های موبایل، واقعاً جهان بزرگی است. میلیون‌ها اپلیکیشن و بازی در فروشگاه پلی استورِ گوگل و اپ استورِ اپل وجود دارند. از این رو، اصلاً تعجب‌آور نیست که برخی از آن‌ها، هر از گاهی دچار مشکلاتی شوند. این مشکلات و جنجال‌ها در سال ۲۰۲۰ میلادی به اوج خود رسید. برخی از این موارد کل سال را در بر می‌گرفتند، در حالی که برخی از این جنجال‌ها همچنان ادامه دارند. البته که همه‌گیری بیماری کرونا هیچ کمکی به این موضوع نکرد و حتی کمیسیون فدرال تجارت یا FTC نیز درگیر این مشکلات و جنجال‌ها شد. از آنجایی که سال ۲۰۲۰ میلادی با همه مشکلات و حواشی‌اش به پایان رسیده است، قصد داریم در این مقاله به بحث‌برانگیزترین اپلیکیشن ها و بازی های این سال جنجالی بپردازیم.

۱) توتاک از کاربران خود جاسوسی می‌کند

توتاک یا ToTok، یک اپلیکیشن محبوب چت و گفتگو است (البته نباید آن را با اپلیکیشن تیک تاک اشتباه گرفت). روزنامه نیویورک تایمز دو سال پیش گزارشی منتشر کرد که در آن آمده بود، این اپلیکیشن برای دولت امارات متحده عربی جاسوسی می‌کند و برای این ادعا، شواهدی قوی نیز ارائه شده بود. از این رو، این برنامه در ژانویه ۲۰۱۹ از فروشگاه گوگل پلی استور حذف گردید. بسیاری از موفقیت‌های این اپلیکیشن ناشی از مسدود کردن ویژگی‌های مشابه در برنامه‌های دیگر، توسط امارات متحده عربی بود. هواوی نیز این اپلیکیشن را تبلیغ می‌کرد. سرانجام، این اپلیکیشن اوایل ژانویه در گوگل پلی استور در دسترس قرار گرفت اما بار دیگر در فوریه همان سال مجدداً از این فروشگاه اپلیکیشن حذف گردید. اپلیکیشن توتاک تا زمان نوشتن این مقاله همچنان از طریق فروشگاه‌های گوگل پلی و اپ استور در دسترس قرار ندارد.

۲) گوگل فوتوز پشتیبان‌گیری نامحدود را برداشت

اپلیکیشن گوگل فوتوز (Google Photos) برای سال‌ها به عنوان یکی از برنامه‌های مهم در صنعت موبایل محسوب می‌شد. این برنامه به شما اجازه می‌داد که تصاویر و ویدیوهای گوشی خود را با کیفیتی پایین‌تر و به صورت کاملاً رایگان، آپلود و ذخیره کنید. کاربران دستگاه‌های پیکسل می‌توانستند تصاویر و ویدیوهای خود را به صورت کاملاً رایگان و با بالاترین رزولوشن موجود روی این سرویس آپلود کنند. پیشنهادی عالی که فقط برای کاربران گوشی های پیکسل در دسترس قرار داشت.

با این وجود، گوگل در سال ۲۰۲۰ میلادی، به آپلود رایگان پایان داد. هرچند این برنامه فعلاً در دسترس است، اما پشتیبانی از آن، از روز سه شنبه ۱۱ خرداد ۱۴۰۰ (۱ ژوئن ۲۰۲۱) خاتمه می‌یابد. البته که گوشی‌های پیکسل نیز شامل این قضیه می‌شوند. پس از آن، بارگذاری عکس‌ها، فضای گوگل درایو / Google Drive کاربر را اشغال می‌کند. شما همیشه می‌توانید فضای ذخیره‌سازی بیشتری در گوگل درایو خریداری کنید و آن‌ را نگه داردی، اما مزایای رایگان و نامحدود آن واقعاً پیشنهاد جذابی بود. کاربران این سرویس واقعاً از این تصمیم گوگل ناراحت شدند. هرچند گزینه‌های جایگزین متعددی برای گوگل فوتوز وجود دارد، اما هیچ یک به آسانی گوگل فوتوز در دسترس نیستند و مزایای زیاد آن را ندارند.

۳) گوگل ۶۰۰ اپلیکیشن را مسدود کرد، خداحافظ Cheetah Mobile

اپلیکیشن ها و بازی های مختلف، اکثر اوقات مسدود می‌شوند. برنامه «Google Play Protect» به تنهایی در هر سال از نصب بیش از یک میلیارد بدافزار جلوگیری می‌کند. با این حال، گاهی اوقات در این مسدودسازی شاهد نکته جالبی هستیم. این ۶۰۰ اپلیکیشن به دلیل عدم ارائه هیچ نوع منفعتی برای کاربران و فقط برای نمایش هر چه بیشتر تبلیغات مسدود شده‌اند. در میان این ۶۰۰ برنامه، اساساً هر اپلیکیشنی از Cheetah Mobile در پلی استور نیز وجود داشتند. این قضیه نشان می‌دهد که تقریباً همه اپلیکیشن های Cheetah Mobile به هیچ دردی نمی‌خورند. با این کار گوگل، بیشتر کاربران عملاً از دست Cheetah Mobile خلاص شدند.

۴) هند تعداد زیادی از اپلیکیشن های چینی از جمله تیک تاک و PUBG را ممنوع کرد

دو کشور هند و چین در حال حاضر اختلافات سیاسی متعددی با یکدیگر دارند. بخشی از این تنش‌های سیاسی، ممنوعیت گسترده بسیاری از اپلیکیشن های چینی از فروشگاه گوگل پلی استور در کشور هند را در پی داشت. این فهرست شامل نام‌های بزرگی نظیر WeChat، تیک تاک، ES File Explorer و حتی برنامه Clean Master از Cheetah Mobile (قبل از اینکه در اکثر مناطق دنیا از دسترس خارج شود) می‌شود. حتی یکی از این اپلیکیشن ها، برنامه‌ای بود که به شما می‌گفت چه اپلیکیشنی چینی است تا اگر مایل بودید، آن را از گوشی خود حذف کنید؛ البته این برنامه دیگر در دسترس نیست. هند چندی بعد، ۱۱۷ اپلیکیشن دیگر را به این فهرست اضافه کرد که شاخص‌ترین آن، بازی بسیار محبوب PUBG Mobile است. نسخه خاصی از بازی PUBG به طور انحصاری برای بازار هند در دست ساخت قرار دارد که البته هنوز تاریخ عرضه آن مشخص نیست. این موضوع همچنان ادامه دارد، بنابراین شاید در فهرست «بحث‌برانگیزترین اپلیکیشن ها در سال ۲۰۲۱» نیز شاهد آن باشیم.

۵) FTC می‌خواهد بداند اپلیکیشن‌ها چگونه از اطلاعات شما استفاده می‌کنند

کمیسیون فدرال تجارت یا FTC قبلاً از چند سرویس آنلاین خواسته بود تا نحوه استفاده از اطلاعات کاربران را برای آن فاش کنند. این سرویس‌ها شامل یوتیوب، تیک تاک، فیسبوک، واتساپ، توییتر، ردیت و چند پلتفرم دیگر می‌شود. مشخصاً این کمیسیون دست روی غول‌های فناوری گذاشته بود. علاوه بر این، FTC خواهان دانستن این موارد نیز هست: هر شرکت چگونه از این اطلاعات برای ارائه تبلیغات استفاده می‌کند، آن‌ها چگونه به مطالعه تعامل کاربران خود می‌پردازند و الگوریتم‌های آن‌ها چگونه کار می‌کند. این استعلام واقعاً موضوع بزرگ و مهمی است چراکه همه این شرکت‌ها به نوعی با یکدیگر رقابت دارند. با این حال، این روزها حریم خصوصی به یک نگرانی بزرگ برای کاربران تبدیل شده است، بنابراین باید دید سرانجام این کار چه خواهد شد. این اتفاق در دسامبر ۲۰۲۰ میلادی روی داد و تا لحظه نگارش این مقاله همچنان ادامه دارد.

۶) گوگل به فعالیت سرویس گوگل پلی موزیک به نفع یوتیوب موزیک خاتمه داد

ما از دو سال پیش می‌دانستیم که گوگل قصد دارد سرویس یوتیوب موزیک (YouTube Music) را جایگزین گوگل پلی موزیک (Google Play Music) کند. با این حال، این موضوع تا سال گذشته شکل رسمی به خود نگرفته بود. این اتفاق دو جنبه داشت: یک جنبه این بود که بسیاری از ویژگی‌های مهم گوگل پلی موزیک تا قبل از پایان یافتن عمر این سرویس، به یوتیوب موزیک اضافه شد. این انتقال قدرت در روز ۴ دسامبر ۲۰۲۰ محقق شد؛ همان روزی که گوگل پلی موزیک برای همه کاربران از دسترس خارج شد.

بسیاری از کاربران پلی موزیک از این اقدام گوگل ناراحت شدند. این روند آنقدر طولانی شد که کاربران زیادی صبر خود را از دست دادند. یوتیوب موزیک در حال پیشرفت است، اما از نظر ویژگی و قابلیت‌های متنوع در مقایسه با گوگل پلی موزیک، جای کار زیادی دارد. به علاوه، فهرست سرویس‌های مناسب برای جایگزینی گوگل پلی موزیک نیز واقعاً کوتاه است و اگر کسی بخواهد همه ویژگی‌های این پلتفرم را در اختیار داشته باشد، مجبور است برنامه‌های زیادی را روی دستگاه خود نصب کند. طبیعتاً دل خیلی‌ها برای سرویس گوگل پلی موزیک تنگ خواهد شد. امیدواریم گوگل با بهبود یوتیوب موزیک و اضافه کردن ویژگی‌های مهم و شاخص سرویس قبلی خود، جای خالی گوگل پلی موزیک را تاحدودی پُر کند.

۷) API اطلاع‌رسانی در معرض بیماری کووید-۱۹

بیماری کووید-۱۹ ضربه واقعاً سهمگینی به دنیا وارد کرد و بیشتر مردم دنیا به خاطر این ویروس از سال ۲۰۲۰ اصلاً دل خوشی ندارند. سازمان بهداشت جهانی مرتباً توصیه می‌کند که همه افراد، مرتب دست‌های خود را بشویند، با یکدیگر ۲ متر فاصله داشته باشند و ماسک بزنند. در همین حال، گوگل و اپل سعی کردند سیستمی برای ردیابی فردی که کرونا دارد و فردی که در معرض این بیماری‌ست، ایجاد کنند. API ردیابی مخاطب با بدبینی و شک و تردیدهای زیادی روبرو شد چراکه امکان ردیابی افراد را دارد و می‌تواند به دیگران نشان دهد که با چه اشخاصی در ارتباط بوده‌اید.

گوگل و اپل با وضع قانون و شرایطِ خدمات سعی کردند تا حدودی این نگرانی‌ها را برطرف کنند. با این حال، بدترین بخش این قضیه به مدت زمانی بر می‌گردد که دولت‌های مختلف اپلیکیشن‌هایی را عرضه کردند که از این API برای ردیابی شیوع بیماری کرونا استفاده می‌کنند. بسیاری از مناطق ایالات متحده به عنوان پرچمدار این قضیه، هنوز چنین اپلیکیشنی ندارند؛ حتی بسیاری از مناطق سراسر جهان هنوز هیچ اپلیکیشنی دریافت نکرده‌اند. به عنوان مثال، نسخه ویرجینیای این اپلیکیشن فقط ۱۰۰ هزار نصبی دارد، این در حالی‌ست که جمعیت این منطقه ۸٫۵ میلیون نفر است.

متاسفانه آمار دقیقی از کاربران اپلیکیشن های ردیابی کووید-۱۹ در ایران در دست نیست، فارغ از مشکلات متعدد اپلیکیشن های ارائه شده، نسبت به داده‌ها و اطلاعات این برنامه نیز شک و تردیدهای زیادی وجود دارد.

درباره ردیاب‌های گوگل و اپل نقدهای منفی زیادی در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده است که به مشکلات متعدد آن‌ها اشاره کرده‌اند. هرچند واکسن کرونا تاکنون در اختیار کشورهای متعددی قرار گرفته و دیگر مناطق دنیا نیز در آینده‌ای نزدیک به آن دست می‌یابند، اما شیوع این بیماری همچنان رو به افزایش است و هر روز نیز نوع جدیدی از ویروس کووید-۱۹ پیدا می‌شود؛ از این رو، وجود چنین برنامه‌هایی واقعاً لازم است و شاید چنین سرویس‌هایی برای همه‌گیری بعدی کارسازتر باشند.

۸) اپلیکیشن Zoom و حاشیه‌های زیاد آن

از زمانی که بیشتر کشورهای دنیا قرنطینه شدند، کنفرانس ویدیویی به موضوع بزرگ و مهمی تبدیل شد. اپلیکیشن Zoom بدون شک برنده اصلی پاندمی کرونا است. تعداد زیادی از شرکت‌ها، مدارس و سازمان‌های خصوصی و دولتی به جای تماس حضوری و مستقیم، از این اپلیکیشن استفاده کرده و می‌کنند. متأسفانه اپلیکیشن زوم برای این محبوبیت گسترده اصلاً آمادگی نداشت. زومبومبینگ (Zoombombing) نیز یکی از موضوعات پربحث بین کاربران محسوب می‌شود؛ افرادی که بدون دعوت به جلسات Zoom می‌پیوستند و کارهای وحشتناکی انجام می‌دادند. کنفرانس‌های ویدیویی این سرویس رمزنگاری نشده بود و مشکلات امنیتی زیادی گریبان‌گیر این اپلیکیشن ویدیو کنفرانس شد.

هرچند اپلیکیشن زوم سرانجام همه بخش‌های خود را رمزنگاری کرد اما تحقق این موضوع واقعاً زمان زیادی طول کشید. در نهایت، بیشتر مشکلات امنیتی متعدد این برنامه نیز رفع شدند و حتی در صورت عدم به‌روزرسانی، کاربران قادر به استفاده از زوم نیستند. تلاش‌های زیادی برای جلوگیری از زومبومبینگ نیز انجام شد، ولی نه تا قبل از آنکه کودکی در معرض خطر قرار گیرد. همچنین ۵۰۰ هزار حساب کاربری زوم در معرض خطر قرار گرفتند و همین موضوع باعث شد که این شرکت درگیر دادخواستی قانونی شود. با وجود همه این مشکلات، اپلیکیشن Zoom همین چند ماه پیش موفق شد به آمار خیره‌کننده ۳۰۰ میلیون کاربر فعال دست یابد. اینکه اپلیکیشنی تنها در عرض یک سال بتواند به چنین موفقیتی برسد – موفقیتی که دیگر شرکت‌ها/سرویس‌ها برای رسیدن به آن باید چندین سال منتظر بمانند – در نوع خود جای تعجب و شگفتی زیادی دارد.

۹) دولت ایالات متحده در برابر TikTok

ایالات متحده درگیر جنگی تجاری با کشور چین است. تحریم هواوی از سوی دولت دونالد ترامپ، یکی از موضوعات پربحث دو سال گذشته محسوب می‌شود. اما سال گذشته، ایالات متحده تمرکز خود را روی رسانه اجتماعی تیک تاک / TikTok گذاشت که محبوبیت آن طی سال‌های اخیر رشد بی‌سابقه‌ای داشته است. همه‌چیز با نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی آغاز شد. دولت ایالات متحده نگران بود که شرکت مادرِ تیک تاک، اطلاعات حساس کاربرانش را در اختیار دولت چین قرار دهد. در همین حال، این اپلیکیشن در چندین کشور به خاطر «محتوای غیراخلاقی» و سایر نگرانی‌های مرتبط ممنوع شد. در نهایت دولت ایالات متحده تصمیم گرفت این اپلیکیشن را (همراه با WeChat) مسدود کند؛ که البته این اقدام در ثانیه‌های پایانی به دستور قاضی فدرال متوقف شد.

شرکت مادرِ تیک تاک برای جلوگیری از ممنوعیت این سرویس در آمریکا مجبور شد کمپانی تابعه خود را بفروشد. مایکروسافت مدت زیادی مشغول مذاکره بود تا TikTok را از آن خود کند، اما سرانجام این اوراکل بود که توانست سهم زیادی از این شرکت را بدست آورد. از این رو، فعالیت تیک تاک در ایالات متحده ادامه یافت. با این وجود، دولت ایالات متحده می‌خواست قبل از تصویب این معامله، کدهای این اپلیکیشن را بررسی کند تا از امن بودن آن اطمینان حاصل کند. در حال حاضر بیشتر بحث‌های مربوط به این قضیه به پایان رسیده است، اما هنوز هم برخی از کاربران آمریکایی به تیک تاک اعتماد ندارند و از آن استفاده نمی‌کنند.

۱۰) اپیک گیمز (و شرکت‌های دیگر) در برابر گوگل و اپل

با موضوعی جنجالی طرف هستیم که ممکن است چند سال طول بکشد. بازی Fortnite در ابتدا در فروشگاه اپ استور برای iOS و به عنوان یک اپلیکیشن مستقل برای اندروید عرضه شد. این بازی اوایل سال ۲۰۲۰ وارد گوگل پلی شد. کمی بعد، اپیک گیمز (Epic Games) سعی کرد تا بی سرو صدا، روش پرداختی جدیدی را امتحان کند که دریافت سهم ۳۰ درصدی اپل و گوگل از توسعه‌دهندگان را دور می‌زند. در نتیجه، اپل بازی Fortnite را از App Store حذف کرد و مدتی پس از آن، گوگل پلی نیز همین حرکت را انجام داد. همین اقدام کافی بود که اپیک گیمز به مقابله با گوگل و اپل بپردازد و جنگ جدیدی را در حوزه فناوری آغاز کند.

اپیک گیمز بلافاصله با استناد به اقدامات ضد رقابتی، طرحی دعوی را علیه گوگل تنظیم کرد. این شرکت همچنین گوگل را به بر هم زدن معاملات تجاری با الجی و وان پلاس برای نصب پیش‌فرض Fortnite روی دستگاه‌هایشان متهم کرد. اپیک گمیز به خاطر همین اقدام از شرکت اپل نیز شکایت کرد. تخمین زده می‌شود که اپل تا پیش از حذف Fortnite از فروشگاه اپلیکیشن خود، بیش از ۳۶۰ میلیون دلار از این بازی درآمد کسب کرده است. این شرکت همچنین در یکی از عجیب‌ترین پاسخ‌های دادرسی، اپیک گیمز را با دزدهای سر گردنه مقایسه کرده است. در عین حال، گوگل سیاست‌های خود در مورد خریدهای درون برنامه‌ای را تنها به استفاده از سیستم گوگل معطوف کرده است؛ قانونی که از اوایل امسال به اجرا در می‌آید.

البته اپیک گیمز به تنهایی در مقابل گوگل و اپل قرار نگرفت. گروهی از استارتاپ‌های هندی نیز مدعی شدند که سهم ۳۰ درصدی اپل و گوگل برای توسعه‌دهندگان هندی واقعاً زیاد است. علاوه بر این، مایکروسافت نیز به شرکت اپیک گیمز پیوست چراکه این کمپانی موتور بازیسازی آنریل انجین را توسعه می‌دهد و شرکت‌های زیادی به آن وابسته هستند. اپیک گیمز و اسپاتیفای با Match Group (متشکل از Tinder، PlentyOfFish، OkCupid و Match.com) و همچنین Deezer، Qobuz و چندین شرکت دیگر با یکدیگر برای ایجاد ائتلاف برای App Fairness یا «عدالت اپلیکیش» متحد شدند. اپیک گیمز بیش از دو سال است که با مالیات ۳۰ درصدی اپل مبارزه می‌کند و اگرچه اپل در برخی سیاست‌های خود تغییراتی ایجاد کرده و مالیات را برای توسعه‌دهندگان کوچک به ۱۵ درصد کاهش داده، اما این جنگ هنوز به پایان نرسیده است. بنابراین، اگر این مورد در لیستی مشابه برای سال ۲۰۲۱ قرار گرفت، اصلاً تعجب نکنید.