با پایان یافتن سال، شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرتاب فضایی و تولیدکننده تجهیزات یعنی Space Exploration Technologies که به نام SpaceX نیز شناخته می‌شود، موفق شده است هزینه‌های پرتاب محموله‌ها را به مدارهای پایین، متوسط و قطبی زمین کاهش دهد. در حالی که در سال جاری توجه خدمه پرواز اسپیس X به ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS)، استقرار سریع آن در مجموعه ماهواره‌های اینترنتی استارلینک (Starlink) و آزمایشات پلتفرم پرتاب نسل بعدی استارشیپ (Starship) بود، استفاده مجدد این شرکت از اجزای مهم موشک مورد توجه زیادی قرار نگرفت.
این اجزا که به‌عنوان محافظ پرتاب فضاپیما شناخته می‌شوند، عامل مهمی در افزایش هزینه‌های پرتاب بود و اسپیس X و مصرف‌کنندگان این قطعات مجبور بودند با پرتاب هر محموله‌ای که از نوع دراگون (Dragon) نبود، هزینه‌های مربوط به آن را متحمل شوند. در سال ۲۰۲۰، همان‌طور که در ادامه توضیح بیشتری راجع به آن داده خواهد شد، اسپیس X موفق شد این هزینه را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و باعث شد تا ایلان ماسک (Elon Musk)، مدیرعامل این شرکت به هدف اصلی خود یعنی کاهش هزینه پرتاب موشک برسد.
اسپیس X برای کاهش هزینه‌های پرتاب، استفاده مجدد از قطعات محافظ پرتاب فضاپیماها را در سال ۲۰۲۰ افزایش می‌دهد
هنگام پرتاب موشک، با شتاب گرفتن آن در جو زمین، یک ناو درست در بالای وسیله نقلیه قرار می‌گیرد. هدف این قطعات محافظت از محموله موشک در برابر نیروهای آئرودینامیکی و جوی است و چون این وسیله نقلیه در هنگام پرواز غالباً با سرعت مافوق صوت مسیر را طی می‌کند، هنگام صعود با این فشار روبه‌رو می‌شود.
موفقیت اصلی اسپیس X در صنعت تولید موشک، ساخت قطعات فاز اول پرتاب موشک با قابلیت استفاده مجدد بوده است که به طور قابل توجهی هزینه پرتاب موشک را کاهش داده است که در نهایت، دسترسی به فضا را آسان می‌کند. بخش عمده صرفه‌جویی در هزینه به‌وسیله استفاده مجدد از قطعات فاز اول برای پرتاب موشک (بخشی که پس از جدا شدن وسیله از جو جدا می‌شود) از استفاده مجدد از موتور حاصل شده است چرا که تولید این قطعات نه‌تنها هزینه‌بر است بلکه ساخت آن نیز بسیار پیچیده است.
هنگامی که اسپیس X مراحل فرود تقویت‌کننده‌های فالکون ۹ فاز اول خود را بررسی و اصلاح کرد، این شرکت مشکلات بزرگی در هزینه‌های پرتاب یعنی فاز دوم و محافظ پرتاب روبه‌رو شد.
در مصاحبه‌ای که ماه مه با هفته‌نامه هواپیمایی AviationWeek کرده شد، ماسک هزینه‌های پرتاب فالکون ۹ و پرتابگر اصلی آن‌ها را تقسیم کرد. به گفته وی، با استفاده مجدد از فاز اول Falcon 9، هزینه نهایی (هزینه پرتاب بعدی) برای این موشک به ۱۵ میلیون دلار کاهش می‌یابد. این هزینه مواردی مانند فاز دوم جدید (که تقریباً ۱۰ میلیون دلار هزینه دارد) و هزینه‌های بازیابی، سوخت و نوسازی برای بقیه قطعات را پوشش می‌دهد.
جدول هزینه‌های اسپیس X
در حالی که این مشکلات در سطح زمین ساده به نظر می‌رسند، یک محموله بار همراه با تعداد زیادی سنسور، رانشگر، یک سپر حرارتی و یک چتر نجات که در میان سایر اجزای سازنده محموله وجود دارد، به فضا پرتاب می‌شود. همه این‌ها طبیعتاً هزینه استفاده از موشک‌های جدید را با هر بار پرتاب موشک افزایش می‌دهد. یک محافظ متشکل از دو نیمه، ۶ میلیون دلار هزینه ساخت این شرکت داشته است که ایلان ماسک در یک کنفرانس مطبوعاتی در سال ۲۰۱۷ پس از پرتاب ماهواره ارتباطی SES-10 SES S.A به آن اشاره کرد.
با فرض اینکه برای نوسازی آن تقریباً به ۱٫۵ میلیون دلار نیاز است، می‌توان صرفه‌جویی در هزینه‌های شرکت اسپیس X را در طی سال جاری تخمین زد. در سال ۲۰۲۰، این شرکت ۲۶ مأموریت را آغاز کرد، پنج مأموریت با نام‌های Crew و Cargo Dragon بودند که از هیچ‌گونه محافظ استفاده نکردند. از باقی مأموریت‌ها، چهارده مورد مربوط به پرتاب استارلینک بوده است.
اسپیس X هزینه‌های خود را به ۳۵ میلیون دلار کاهش داده است
طبیعتاً، تحلیل مختصر امروز همراه با هشدارهای خاص خود بوده است. از آنجا که داده‌ها از جریان‌های زنده پرتاب اسپیس X جمع‌آوری شده است، فرض بر این است که عدم استفاده مجدد از آن به معنای ساخت مجموعه قطعات کاملاً جدید است. علاوه بر این، برآورد ۶ میلیون دلاری ماسک مربوط به سال ۲۰۱۷ است و همچنین فرض بر این است که هرگونه بازدهی تولیدی که اسپیس X از آن زمان شاهد بوده است، باعث کاهش هزینه‌ها نشده است.
گردآوری داده‌ها نشان می‌دهد که امسال این شرکت برای صرفه‌جویی در هزینه‌های خود که می‌تواند به ۴۲ میلیون دلار برسد، از هفت مجموعه کامل قطعات محافظ، استفاده مجدد کرده است. البته اگر این شرکت بتواند هزینه‌های این قطعات را به ۵ میلیون دلار کاهش دهد، هزینه‌های این شرکت می‌تواند به مقداری مانند ۳۵ میلیون دلار کاهش یابد.
مهم‌تر از همه، توجه به این نکته لازم است که عمده کاهش هزینه‌ها برای خود اسپیس X بوده است. به‌جز مأموریت ماهواره‌ای ارتباطی SXM-7 یعنی سیریوس XM، که از نیمی از این قطعات استفاده مجدد کرده است، سایر قطعات بازسازی‌شده مربوط به مأموریت‌های استارلینک بوده است زیرا در مراحل اولیه اعزام به صورت فلکی، این اقدامات باعث کاهش هزینه‌های مالی مورد نیاز اسپیس X شده است.
هر محافظ رانشگر خاص خود را دارد که به جهت‌دهی آن برای ورود مجدد به جو زمین کمک می‌کند. این رانشگرها هنگام ورود مجدد مطمئن می‌شوند که قسمت خارجی آن به سمت زمین است تا از اویونیک و سایر اجزای حساس آن محافظت کند.
نظرات