اگر برای معالجه بیماری‌های مغزی خود نیاز به ویزیت پزشک دارید ولی تا کنون برای چنین منظوری به دکترها مراجعه نکرده‌اید، باید بگوییم که شما تنها نیستید زیرا در سال گذشته، تقریباً ۶۰ درصد آمریکایی‌های بالغ از این بیماری‌ها رنج می‌بردند که اقدامی هم برای درمان خود انجام ندادند. دلایل رخ دادن این اتفاق هم می‌تواند قیمت، دسترسی به خدمات و انگشت‌نما شدن در میان دوستان باشد. اما در این بین، سرویس‌هایی هستند که خدمات درمانی بیماری‌های مختلف را به صورت آنلاین و غیرحضوری انجام می‌دهند.
مارک پاینز (Mark Pines) یک از پزشکان فعال در حوزه درمان بیماری‌های خانوادگی و مشاوره ازدواج در کالیفرنیا و مدیرعامل وب‌سایت OpenCounseling که مشاوره‌های رایگان می‌دهد، می‌گوید:
مشاوره آنلاین می‌تواند به مردمی که به درمان نیاز دارند و نمی‌توانند به کلینیک‌ها و بیمارستان بروند، خدمات ارائه دهد. البته در برخی دفعات هم نباید از این سرویس‌ها استفاده شود
حالا سؤالی که پیش می‌آید این است: بهترین زمان برای بهره‌مندی از سرویس‌های درمان آنلاین چه زمانی است و این خدمات چه فرقی با مراجعات حضوری دارند؟ کارشناسان حاذق و ماهر در حوزه سلامت روان به این سؤال پاسخ دادند و پنج فاکتور خدمات، اثرگذاری، دسترسی به سرویس‌ها، قیمت و حریم شخصی بیماران را در این حوزه بررسی کردند.
خدمات
در روش‌های درمان حضوری بیماری‌های روانی، افراد معمولاً در مکان و ساعتی مشخص به دیدار یک مشاور می‌روند که اغلب دفتر کار اوست و به صورت رودررو با یک‌دیگر به صحبت می‌کنند. فایده چنین روشی آن است که بیمار و پزشک می‌توانند در شرایط واقعی به گفت‌وگو با هم مشغول شوند و دکتر این فرصت را دارد تا فعالیت‌های بدنی فرد مراجعه‌کننده را بررسی نماید و صدای او را نیز بشنود تا بهتر در زمینه درمان مریضی نسخه تجویز کند.
در شیوه‌های درمان غیرحضوری یا آنلاین اما، گزینه‌های بیشتری وجود دارد. بسیاری از پزشکان مراجعه آنلاین را در اختیار افراد قرار داده‌اند تا بتوانند از این طریق جلسات خصوصی تشکیل دهند. با فراهم شدن چنین فرصتی، سایت‌های بسیاری این خدمات را ارائه داده و بعضی‌ها هم به عنوان واسطه نقش ایفا کرده و بیماران را به پزشکان متخصص ارجاع می‌دهند.
سرویس‌هایی که افراد نیاز دارند، با توجه به محیط نرم‌افزاری و کارشناس حاضر می‌تواند متفاوت باشد اما معمولاً در آنها خدمات زیر مشاهده می‌شوند:
- ارسال پیام متنی، صوتی یا ویدیویی: با این گزینه می‌توان از طریق پلتفرم‌های متفرقه به پزشکان مختلف در هر زمانی که می‌شود، پیام ارسال کرد. سپس دکتر مدنظر در سریع‌ترین زمان ممکن پاسخ را می‌فرستد. البته برخی از سیستم‌ها هستند که ضرب‌الاجلی را برای ارسال جواب درخواست بیمار تعیین کرده‌اند.
- جلسات زنده ویدیویی، صوتی و یا چت متنی: چنین سرویس‌هایی را باید با وقت قبلی رزرو کرد و معمولاً توسط پلتفرم‌های مشخصی انجام می‌پذیرند ولی مواردی هم وجود دارد که خودِ پزشک زمان مراجعه را اعلام می‌کند. در این جلسات، مدت زمان معینی در اختیار بیمار قرار می‌گیرد تا بتواند مشکلاتش را به دکترش بگوید.
در مجموع، نوع ارتباطی که مورد استفاده قرار می‌گیرد کاملاً به پزشک و خودِ بیمار بستگی دارد. برای مثال، ارسال پیام متنی بیشتر توسط نسل جوان به کار می‌رود زیرا معمولاً به خاطر حضور در شبکه‌های اجتماعی راحت‌تر می‌توانند پیام بفرستند و تایپ کنند اما بعضی از پزشکان نظیر افرادی که در کلینیک‌ها مشغول به فعالیت هستند ترجیح می‌دهند تا جایی که ممکن است به صورت متنی مراجعه‌کنندگان آنلاین را ویزیت نکنند زیرا امکان دارد از پیام‌های دریافت شده، موضوع به درستی برداشت نشود.
شخصی در حال برقراری ارتباط با پزشک معالج در بستر اینترنت
دکتر کالای (Kalai) که در نیویورک و فلوریدا مسئول یکی از مراکز ویزیت آنلاین بیماران است، می‌گوید:
برخی از افراد اگر روز خوشی را سپری نکرده باشند و می‌خواهند آرام شوند، به من پیام می‌دهند اما من در مجموع شیوه ارسال پیام متنی را نمی‌پسندم چرا که احساس می‌کنم با این روش تأثیری که باید را نمی گذارم
به این نکته هم اشاره کنیم که چنان‌چه به ویزیت مبتنی بر پیامک علاقه دارید، باید حتماً پزشک مدنظر این سرویس را ارائه دهد بنابراین پیش از انتخاب دکتر، از سایت مربوطه ببینید آیا این گزینه در لیست خدمات وجود دارد یا خیر.
اثرگذاری
تأثیری که یک مراجعه حضوری بر فرد بیمار می‌گذارد، می‌تواند با توجه به فاکتورهای مختلفی متفاوت باشد. برای مثال، درمان بیماری‌های شناختی، درمان بیماری‌های روانی و درمان بیماری‌های فردی مسلماً با هم متفاوت هستند. از طرفی مشکلاتی نظیر افسردگی، اضطراب، وسواس و . . . هم شیوه درمانی خاص خود را دارند.
با این حال، مطالعه‌ای انجام شده که نشان می‌دهد مراجعات مبتنی بر مکالمه می‌تواند باعث ایجاد تغییر فعالیت‌های مغزی بیماران شود به طوری که قدرت بخش‌های مختلف این عضو افزایش می‌یابد و سبب خواهد شد تا علائم مریضی از بین برود و بهبود به تدریج آغاز گردد. مطالعه دیگری هم بیانگر این موضوع است که مراجعات مبتنی بر مکالمه همان تأثیری را بر درمان افسردگی حاد می‌گذارند که داروهای مربوط به این بیماری خواهند گذاشت.
امروزه نیز چندین مطالعه در حال انجام است که نشان می‌دهد درمان آنلاین تفاوت زیادی با درمان حضوری و رودررو ندارد.
مراجعه حضوری به پزشک معالج
در یک تحقیق با جمعیت آماری کوچک، ۹۳ درصد بیمارانی که از راه دور مراجعه شدند اعلام کردند که با حضور در دفتر دکتر هم می‌توانستند به همین نتیجه دست یابند. ضمن اینکه ۹۶ درصد این افراد از جلسات درمانی خود رضایت داشتند و ۸۵ درصد هم به خاطر قابلیت سخن گفتن با پزشکان احساس راحتی می‌کردند. البته این افراد اعتقاد داشتند که در فرآیند درمان خود کمتر دخیل بوده‌اند.
آن‌طور که سازمان روان‌شناسی آمریکا (APA) یادآور می‌شود:
درمان آنلاین علی‌رغم متقاضیان زیادی که دارد هنوز هم در مراحل اولیه خود به سر می‌برد و تا کنون ثابت نشده که مراجعات مبتنی بر پیام کوتاه یا به طور کلی غیرحضوری برای همه افراد در همه شرایط تأثیرگذار بوده‌اند. در واقع زمانی می‌توان به شواهد این شیوه درمانی تکیه کنیم که بتوانیم بیماری هایی مانند استرس، خشم و افسردگی را درمان نماییم
بسیاری از کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که افراد برای بیماری‌های روانی شدید و خاص از درمان آنلاین بهره نبرند.
دکتر مارک پاینس می‌گوید:
در مجموع، هر چه وضعیت بیماری یک شخص حادتر بود، بهتر است او به صورت حضوری به پزشک مراجعه کند. اگر هم افراد مردد هستند، از دکتر خود مشورت بگیرند. در اینجا، حتی اگر پزشکان هم فقط آنلاین ارائه خدمات می‌دهند، باید نظراتشان را در مورد بهترین مرکز و با توجه به شرایط شما، به صورت بیطرفانه اعلام کنند
دسترسی به خدمات
دلایل زیادی از جمله خجالت و نگاه جامعه، بیماری مزمن، ناتوانی‌های فیزیکی، غیرممکن بودن مرخصی گرفتن از کار، نبود مراقبان کودک، فاصله زیاد از مطب پزشک و . . . وجود دارند که باعث می‌شوند افراد نتوانند به صورت حضوری به دکتر مدنظر مراجعه کنند.
این در حالی است که با روش‌های آنلاین درمانی و تنها در بستر اینترنت، اشخاص مختلف می‌توانند جلسه‌ای را آغاز کنند یا ارتباطات خود را با پزشک دلخواه ادامه دهند. دکتر کالای در این‌باره می‌گوید:
خودِ من ماندن در خانه را به دلایلی دوست دارم. من فکر می‌کنم حضور در منزل به بیماران کمک می‌کند تا آرام باشند بنابراین وقتی شخصی آرامش داشته باشد راحت‌تر مشکلات خود را بیان خواهد کرد. البته مشکلی هم در این بین وجود دارد و آن این است که بیمار و پزشک تنها از طریق اینترنت با یک‌دیگر ارتباط برقرار می‌کنند. من همیشه به مراجعان خودم پیش از حضور می‌گویم که اگر شما می‌توانید به صورت آنلاین فیلم ببینید، از این نظر ارتباط اینترنتی‌تان مشکلی ندارد
به دلیل حضور در شبکه‌های اجتماعی، تایپ کردن برای نسل جوان روش مناسبی برای برقراری ارتباط با دکتر است
معضل دیگری که عدم حضور در مطب دکتر به وجود می‌آورد این است که پزشک نمی‌تواند یا به سختی خواهد توانست بیماران را در هنگام شرایط بحرانی کمک کند.
دکتر کالای ادامه می‌دهد:
شغل یک پزشک آن است که اطمینان حاصل نماید که بیمار همیشه احساس امنیت می‌کند. البته هنگامی که افراد از یک‌دیگر دور هستند، انجام این کار بسیار سخت‌تر می‌شود. تنها زمانی می‌توانید مطمئن شوید که بیمار از امنیت کافی برخوردارست که بدانید او در اداره یا محل کارش حضور دارد و همه اطرافیانش نیز او را همراهی می‌کنند و قصد خودکشی ندارد
برای کالای پیش آمده بود که یک بار یکی از بیمارانش از طریق سرویس‌های متفرقه جلسه‌ای را رزرو کرده بود اما به اشتباه فکر کردند که آن شخص در شرایط بدی قرار دارد حال آن‌که بیمار خودش را در لیست افراد اضطراری قرار داده بود تا اگر اتفاق بدی برایش پیش آمد، برای خودِ او نیز پیام هشداری ارسال گردد. کالای در این‌باره می‌گوید:
در آن زمان من واقعاً نمی‌دانستم چه کاری باید انجام دهم و وقتی هم که به سایت رزرو کننده جلسه درمانی مراجعه کردم، آنها گفتند که تنها می‌توانند اطلاعاتی را به من دهند که خودِ بیمار ارائه کرده است
به همین خاطر، کالای حالا اداره آنلاین شخصی خودش را دارد و با سایر سرویس‌ها همکاری نمی‌کند مگر آن‌که بتواند اطلاعاتی نظیر شماره تلفن همراه، آدرس و اطلاعات مهم و شخصی بیماران را بگیرد. او همچنین از بیماران می‌خواهد نشانی که می‌خواهند از آن‌جا به سمت مطب بیایند را تأیید نمایند. او توضیح می‌دهد:
من به نشانی کاربران نیاز دارم تا اگر اتفاقی برای آنها رخ داد را متوجه شوم چرا که در این شرایط می‌دانم باید به سمت چه موقعیت مکانی آمبولانس ارسال کنم
قیمت
مخارج جلسات حضوری درمان می‌تواند متفاوت باشد و به شرایطی نظیر محل زندگی، داشتن بیمه، میزان حق ویزیت پزشک و . . . بستگی دارد.
در سمت دیگر، قیمت جلسات آنلاین نیز یکسان نخواهد بود و با توجه به نوع سرویس و میزان خدمتی که ارائه می‌شود، فرق خواهد کرد. آدریان کروئر (Adrian Kruer)، روان‌شناس و مالک کلینیک Echeveria Therapy Collective می‌گوید:
من میان هزینه‌های درمانی حضوری و غیرحضوری تفاوتی قائل نمی‌شوم زیرا خدمات ارائه شده و زمان سپری شده در هر دو نوع جلسات یکسان است
دکتر کالای هم اعتقاد دارد اکثر کسانی که به صورت آنلاین مراجعه می‌کنند، به همان اندازه حضوری از بیماران پول می‌پردازند.
اگر شما از سرویس‌های متفرقه استفاده کنید، امکان دارد هزینه‌ها کاهش یابد. حال چنان‌چه برای عضویت‌های طولانی مدت پول خود را یک‌جا پرداخت کنید، ممکن است تخفیف‌هایی نیز شامل شما شود.
حریم شخصی بیماران
اولین باری که به دکتر مراجعه می‌کنید، احتمالاً باید چندین فرم را پر نمایید. دلیل انجام چنین کاری آن است که اولاً برای شما پرونده‌ای تشکیل شود و دوماً، تمامی مراکز درمانی موظف هستند تا قوانین ایجاد شده توسط سازمان‌های ذی‌ربط را اجرا کنند. به علاوه، این مقررات به خاطر حمایت از حقوق بیماران نوشته شده‌اند و می‌توانند به حفظ حریم شخصی افراد کمک نمایند. در این بین، خدمات درمانی بیماری‌های روانی نیز فرقی با دیگر سرویس‌ها ندارند.
بنا به گفته دکتر کالای، زمانی که بیماران به مطب مراجعه می‌کنند، باید چندین فرم که به حریم شخصی و زمان انتشار اطلاعات مربوط می‌شوند را پر کنند. به علاوه، تمامی مکالمات میان پزشک و بیمار به وسیله یک نرم‌افزار مخصوص ضبط خواهند شد.
تکنولوژی امضای دیجیتال روش مناسبی برای حفاظت از حریم شخصی افراد در مراجعات غیرحضوری است
حالا اگر افراد از یک سرویس آنلاین برای درمان بیماری خود بهره بردند که در آن به حریم شخصی‌شان احترام گذاشته نمی‌شد، باید درخواست خود را رسماً اعلام کنند تا این امکانات حفاظت از حریم شخصی فراهم گردد. البته بهترین کار آن است که قبل از ثبت‌نام در سایت‌های خدمات درمانی، اطمینان حاصل کنیم که آیا آن درگاه اینترنتی از نرم‌افزارهای تأیید شده برای ایجاد ارتباط بهره می‌برد یا خیر؟ و آیا پزشکان طرف قرارداد او مجوزهای لازم را دارند یا خیر؟.
بر این اساس، چنان‌چه با حضور در یک مطب یا مراجعه به یک وب‌سایت، تنها یک فرم مختصر را پر کردید که فقط رضایت شما را دریافت می‌کند، باید از مسئولین درگاه یا مطب مربوطه بخواهید فرم‌های بیشتری به شما ارائه کنند تا تعهد خود را نسبت به شما نشان دهند.
به علاوه، در مورد نرم‌افزارهایی که مکالمات را ضبط می‌کنند نیز از پزشکان سؤال بپرسید. بهترین کار آن است که تمامی داده‌ها و ارتباطات برقرار شده و پلتفرمی که با استفاده از آن به پزشک پیام می‌فرستید، باید در برابر حملات سایبری محافظت شده باشند. ضمن اینکه خودِ دکتر و سایر همکاران او نیز باید از قانون کشور تبعیت کنند و خیال شما را از بابت عدم انتشار اطلاعات راحت نمایند.
با همه اینها، درمان حضوری بهتر است یا درمان غیرحضوری؟
دکتر سال ریچباچ (Sal Raichbach)، روان‌شناس و پزشک کلینیک Ambrosia Treatment Center می‌گوید:
برای آن دسته از افرادی که از رفتن به مطب پزشک واهمه دارند و یا وقت نمی‌کنند به صورت حضوری نزد دکتر بروند، شیوه‌های درمان غیرحضوری یا آنلاین بهترین روش است
با این حساب، برای اشخاصی که از بیماری‌های روانی شدیدی رنج می‌برند یا در محیط‌های فیزیکی بهتر می‌توانند به سؤالات پاسخ دهند، روش‌های درمانی حضوری گزینه ایده‌آل‌تری خواهد بود. با این وجود، انتخاب بهترین روش به خودِ بیمار و شرایط او بستگی دارد.
دکتر کروئر می‌گوید:
من فکر می‌کنم اتخاذ چنین تصمیمی به خودِ فرد و مرکزی که به آن اعتماد کرده، بستگی دارد. ضمن اینکه بیماران باید بتوانند دکتری را انتخاب کنند که بیشتر با خلق و خوی آنها سازگار است و با او احساس راحتی بیشتری دارند حال فرقی نمی‌کند که این مراجعه حضوری است یا غیرحضوری
نظرات