چهار ماه پیش، هند یکی از ماهواره‌های خود را در فضا تخریب کرد ولی بسیاری از زباله‌های مربوط به این دستگاه همچنان در مدار کره زمین در حال چرخش هستند که اگرچه خطر کوچکی به شمار می‌روند ولی تهدید جدی برای سایر ماهواره‌های موجود در مدار کره زمین به حساب می‌آیند. این احتمال وجود دارد که قطعاتی از این ماهواره، پیش از بازگشت به زمین به مدت یک سال در فضا باقی بمانند.
در تاریخ ۲۷ مارس ۲۰۱۹، هند یک موشک زمینی را برای آزمایش ماهواره‌ای که در ماه ژانویه ارسال کرده بود، پرتاب کرد تا نشان دهد این توانایی را دارد تا فضاپیماها را از جو کره زمین خارج نماید. تخریب فضاپیماهای پرتاب شده به فضا کار اصلاً آسانی نیست زیرا معمولاً سایز این وسایل کوچک است و از فواصل دور که بعضاً به چندین مایل هم می‌رسد، روی زمین زوم می‌کنند. به علاوه، هدف قرار دادن هر کدام از ماهواره‌ها با یک موشک به دقت بالایی نیاز دارد زیرا کشوری که قصد انجام این کار را دارد، باید از بهترین مواد سازنده ماهواره بهره ببرد.
به هر حال، این رزمایش‌ها که آنها را ضد ماهواره می‌نامند، هزینه‌بر هستند. این آزمایش انجام شده توسط هند که مأموریت شاکتی (Mission Shakti) نامیده شده است، ماهواره را به‌گونه‌ای تخریب کرد که به صدها قطعه زباله فلزی تبدیل شد که نیروی هوایی ایالات متحده تا کنون آنها را دیده است. این قطعات در هر ساعت چندین مایل را طی می‌کنند و کسی هم از کره زمین توانایی کنترل‌شان را ندارد. حال فرض کنید همین زباله‌ها با سرعت بالایی که دارند، به یک ماهواره در حال حرکت برخورد کنند. این اتفاق قطعاً باعث از کار افتادن ماهواره خواهد شد و خسارات جبران‌ناپذیری به بار خواهد آورد.
بر اساس گزارش آژانس فضایی اروپا و طبق مشاهدات نیروی هوایی آمریکا، مدار کره زمین همین حالا هم یک مکان آلوده به حساب می‌آید زیرا ۲۲ هزار زباله فلزی در آن سرگردانند که از یک توپ فوتبال بزرگ‌تر هستند. حالا آزمایش‌های ضد ماهواره نیز مزید بر علت شده‌اند و امکان دارد قطعات فلزی کوچکی را به وجود آورند که ردیابی‌شان کار سختی است.
خودِ هند تا کنون تلاش‌هایی برای به حداقل رساندن تأثیرات منفی آزمایش انجام داده و موشکی را برای تخریب ماهواره‌ای که در فاصله بالاتری از مدار کره زمین قرار دارد، فرستاده است. این اقدام کشور آسیایی نسبتاً موفقیت‌آمیز بوده چرا که اکثر زباله‌های فضایی مربوط به این ماهواره بسیار سریع بازگردانده و در جو کره زمین سوزانده شدند و از بین رفتند. جی ساتیش ردی (G. Satheesh Reddy)، مدیر مؤسسه تحقیقاتی و توسعه هند می‌گوید:
زباله‌های به وجود آمده امکان دارد در بازه زمانی ۴۵ روزه پس از پرتاب موشک از بین بروند. به همین دلیل است که ما هدف پرتاب خود را در ارتفاع پایین‌تر در نظر گرفتیم زیرا قطعات فلزی از این فاصله خیلی سریع نابود می‌شوند
ماژ کودی چیلز (Maj. Cody Chiles)، افسر امور عمومی بخش دستورات فضایی نیروی هوایی آمریکا که کنترل بخش هجدهم را برعهده دارد می‌گوید:
می‌توانیم تأیید کنیم که ۳۰۰ عدد از بیش از ۴۰۰ زباله فضایی ردیابی شده توسط ما به جو کره زمین بازگشته‌اند
البته در این بین، تصادفاتی هم رخ داده که باعث شده‌اند برخی از این قطعات به جاهای دورتری از ماهواره اصلی پرتاب شوند و حتی بعضی از آنها در مسیر مداری قرار گرفتند که سازمان فضایی بین‌المللی به همراه شش فضانورد خود حضور دارند.
جاناتان مک‌دوول (Jonathan McDowell)، متخصص فیزیک نجومی از دانشگاه هاروارد که به وسیله داده‌های دریافت شده از نیروی هوایی آمریکا این زباله‌ها را ردیابی کرده می‌گوید:
بخش عظیمی از زباله‌های فضایی موجود در عرض چند دقیقه به جو کره زمین برگشتند. البته مقدار قطعاتی که در فضا باقی مانده‌اند در مقابل آن چیزی که به زمین آمده‌اند ناچیز است ولی همچنان خطر جدی به شمار می‌روند
این رویدادها، انتقادات جیم بریدنستین (Jim Bridenstine)، یکی از کارشناسان ناسا را در پی داشته است. او می‌گوید:
وجود زباله در فضا و حرکت این قطعات به مقر سازمان بین‌المللی فضایی افتضاح است، افتضاح! این اتفاقات با آنچه بشریت برای آینده فضانوردی خود ترسیم کرده، کاملاً در تناقض است
علاوه بر ناسا، شرکت‌های بسیار دیگری که در زمینه علوم هوافضا فعالیت دارند، این اقدام هند را محکوم کردند و آن را یک خطر جدی برای ماهواره‌های موجود در مدار کره زمین دانستند.
آن‌طور که ماژ کودی چیلز ادعا می‌کند، حالا و با گذشت ۱۳۰ روز از پرتاب موشک توسط هندی‌ها برای از بین بردن ماهواره، ۵۰ قطعه از این وسیله توسط نیروی هوایی آمریکا مشاهده شده‌اند که در مدار زمین می‌چرخند. به علاوه، ناسا هم این موضوع را تأیید کرده است. در مجله‌ای که اخیراً منتشر شده، ناسا اعلام کرده که به دلیل کمبود داده‌ها، هنوز مشخص نیست این زباله‌ها دقیقاً در کدام منطقه از مدار کره زمین در حال چرخش هستند. در واقع تعدادی از این قطعات ممکن است به ارتفاع ۱۰۰۰ مایلی بروند.
بخش هجدهم کنترل امور مربوط به فضای نیروی هوایی آمریکا بر این باورست که نمی‌تواند تاریخ دقیق بازگشت این زباله‌ها به جو کره زمین را مشخص کند. این گروه می‌گوید:
بر اساس اطلاعات موجود از برخی از اشیای قرار گرفته در مدار کره زمین، احتمالاً به مدت یک سال دیگر زباله‌های فضایی در جای خود باقی خواهند ماند و بعید است این بازه زمانی بیشتر طول بکشد
به طور کلی، مک‌دوول اعتقاد دارد که هیچ آزمایش ضد ماهواره امنی در کره زمین وجود ندارد. فرقی نمی‌کند این آزمایش چگونه است زیرا اشیا پرتاب شده تمیز نیستند. البته ایالات متحده هم زمانی به این اطلاعات دست یافت که در سال ۲۰۰۸ آزمایش ضد موشک خود را انجام داد تا یکی از ماهواره‌هایش را از بین ببرد. در همان سال هم آزمایش آمریکایی‌ها باعث شد زباله‌های فضایی به فاصله دورتری از مدار کره زمین منتقل شوند.
آزمایش سال ۲۰۰۸ ایالات متحده باعث تخریب سایر ماهواره‌ها نگردید و بعید است مأموریت شاکتی هند هم سبب از بین رفتن دیگر ماهواره‌ها شود ولی با این وجود، بسیاری از افراد فعال در حوزه هوافضا خواهان این موضوع هستند که انجام چنین آزمایش‌هایی برای کشورهای مختلف طبیعی نشوند. مک‌دوول می‌گوید:
احتمال برخورد زباله‌های فضایی با سایر اشیا موجود بسیار پایین است و اگرچه این قطعات خطر چندانی برای دیگر ماهواره‌ها ندارند ولی چنین آزمایش‌هایی هیچ سودی ندارند جز اینکه باعث آلودگی مدار کره زمین می‌شوند
نظرات